Ο λόγος στους αρχιτέκτονες για το νέο τέμενος Ζουχούρι

Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για ανάπλαση του ιστορικού συμπλέγματος της Λάρνακας προκήρυξε ο δήμος

Του Τάσου Περδίου

Την καλύτερη αρχιτεκτονική έμπνευση για την ανάπλαση του τεμένους Ζουχούρι και ολόκληρου του συμπλέγματος στο κέντρο της Λάρνακας αναζητά ο δήμος με τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που έχει προκηρύξει. Ο Δήμος Λάρνακας καλεί τους αρχιτέκτονες να υποβάλουν ολοκληρωμένες μελέτες μέσα από τις οποίες θα προκύψει ο ιδανικός συνδυασμός της διατήρησης της ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας του χώρου μαζί με τον εκσυγχρονισμό του με αρχιτεκτονικές πινελιές της σύγχρονης εποχής.

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα εκσυγχρονιστικά έργα στην καρδιά της Λάρνακας, άμεσα συνδεδεμένο με τη νέα πλατεία Αγίου Λαζάρου και την προγραμματιζόμενη νέα Δημοτική Αγορά, από τα οποία απέχει μερικές δεκάδες μέτρα.  Η σημασία του έργου είναι πολυδιάστατη με ιστορικές, πολιτιστικές, καλλιτεχνικές αλλά και επιχειρηματικές παραμέτρους. Εφάπτεται επίσης της Λαϊκής Γειτονιάς της Λάρνακας από την πλευρά της οδού Κλεάνθη Καλογερά, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει αλματώδη άνοδο σε ό,τι αφορά στην κοινωνική ζωή της πόλης με νέα καφεστιατόρια. Το καινούργιο οικοδομικό συγκρότημα του τεμένους Ζουχούρι δηλαδή, σε συνδυασμό με τη νέα Δημοτική Αγορά, θα αποτελέσουν άμεσες προσθήκες στον ιστό που σιγά σιγά σχηματίζεται με αναβαθμισμένα σημεία αναφοράς στο εμπορικό κέντρο της Λάρνακας.

Ο Δήμος Λάρνακας έχει θέσει στρατηγικούς στόχους μέσα από την αναπαλαίωση και ανάπλαση του τεμένους Ζουχούρι. Μεταξύ άλλων εκτιμάται ότι το έργο υπηρετεί

τον γενικό στόχο, που είναι το αστικό κέντρο της Λάρνακας να αντανακλά στους κατοίκους της πόλης αλλά και στους επισκέπτες τα ιδιαίτερα ιστορικά χαρακτηριστικά της πόλης. Ανάμεσα στους στρατηγικούς στόχους είναι ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος και ειδικά του χειμερινού τουρισμού, η διατήρηση της μνήμης του χώρου, ενθάρρυνση της επαφής κοινοτήτων και πολιτισμών, ανάπτυξη του πολιτισμού και της καλλιτεχνικής δραστηριότητας και προσέλκυση νεολαίας μέσα από διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες.

Μελέτες μέχρι τις 21 Μαΐου

Στο ευρύτερο πλαίσιο της μεγάλης προσπάθειας αναβάθμισης του αστικού κέντρου της Λάρνακας με κονδύλια, από τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προγραμματική περίοδο 2014-2020, ο Δήμος Λάρνακας προκήρυξε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το έργο «Ανάπλαση της αυλής και αποκατάσταση μέρους του οικοδομικού συμπλέγματος Ζουχούρι».

Η προκήρυξη του διαγωνισμού έγινε στις 22 Φεβρουαρίου και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων θα γίνει στις 13 Ιουνίου 2018. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν προθεσμία υποβολής μελετών μέχρι τις 21 Μαΐου 2018. Με την επιλογή του μελετητή θα μπορεί να παρουσιαστεί στη συνέχεια το έργο ως ώριμο, ώστε να αντληθεί το κονδύλι που απαιτείται από το συνολικό ποσό των 18 εκατομμυρίων ευρώ που έχει εξασφαλίσει ο Δήμος Λάρνακας.

Η δαπάνη υπολογίζεται στα 2,2 εκατομμύρια ευρώ εκτός ΦΠΑ και είναι ένα από τα τέσσερα μεγάλα κονδύλια που προγραμματίζεται να αντληθούν από τα ευρωπαϊκά ταμεία μαζί με τη νέα Δημοτική Αγορά, τη μεγάλη ανάπτυξη του χώρου του Κοινοτικού Κέντρου και τις υποδομές σε πεζοδρόμια και προσβάσεις για άτομα με αναπηρίες στο κέντρο της πόλης.

Τα σχέδια θα αξιολογηθούν από κριτική επιτροπή υπό την προεδρία του αρχιτέκτονα του Δήμου Λάρνακας Γιώργου Θεοκλή, στην οποία συμμετέχουν επίσης εκπρόσωποι του Τμήματος Αρχαιοτήτων και αρχιτέκτονες εκπρόσωποι του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, του Πανεπιστημίου Κύπρου, του ΕΤΕΚ και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου.

Ο νικητής του διαγωνισμού θα βραβευθεί με ποσό 15 χιλιάδων ευρώ, ενώ αποφασίστηκαν επίσης βραβεία 10 και 5 χιλιάδων ευρώ στο δεύτερο και στον τρίτο αντίστοιχα, καθώς και τρεις έπαινοι με χρηματικά ποσά 1.000 ευρώ στους ακόλουθους τρεις.

Περιγραφή του έργου

Το τέμενος Ζουχούρι και το συγκρότημα οικοδομών, κυρίως καταστημάτων, που ορίζει την αυλή είναι ένα από τα σημαντικότερα αρχαία μνημεία της Λάρνακας. Βρίσκεται ανάμεσα στις οδούς Κλεάνθη Καλογερά, Παύλου Βαλσαμάκη και Νικολάου Ρώσσου και ολόκληρο το συγκρότημα έχει κηρυχθεί αρχαίο μνημείο Πίνακα Β’ από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Ο υπό ανάπλαση χώρος βρίσκεται μεταξύ του τεμένους Μπουγιούκ (είναι το μεγάλο τζαμί απέναντι από το Μεσαιωνικό Κάστρο) και του Ιερού Ναού Αγίου Λαζάρου.  Κτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και ήταν θρησκευτικός χώρος για το μουσουλμανικό πληθυσμό. Το τέμενος, η αυλή, η προσωρινή Δημοτική Αγορά και τα πλείστα καταστήματα είναι τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας.

Ο Δήμος Λάρνακας κατέχει με μίσθωση από τον Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών την προσωρινή Δημοτική Αγορά (πρώην τουρκοκυπριακή χονδρική αγορά) και την είσοδό της, την αυλή του συμπλέγματος, τις οικοδομές και τον ξενώνα.

Οι αρχιτεκτονικοί οίκοι που θα συμμετάσχουν στο διαγωνισμό καλούνται να εκπονήσουν τα σχέδιά τους με βάση τις εξής κατευθυντήριες γραμμές:

– Λειτουργική και αισθητική ποιοτική βελτίωση των χώρων και οικοδομών

– Λειτουργική σύνδεση της αυλής του οικοδομικού συμπλέγματος με τον περιβάλλοντα χώρο και το οδικό δίκτυο της περιοχής.

– Η μελέτη θα περιλαμβάνει την ανάπλαση της αυλής, συμπεριλαμβανομένου του χώρου της πρώην τουρκοκυπριακής αγοράς, συντήρηση και αποκατάσταση του ξενώνα καθώς και των οικοδομών, συντήρηση και αποκατάσταση των όψεων του συμπλέγματος από την πλευρά της αυλής με εξαίρεση τις όψεις του τεμένους.

Ανάπλαση αυλής και χώρου πρώην τουρκοκυπριακής αγοράς

Γνώμονας είναι η ανάδειξη του ιστορικού και παραδοσιακού χαρακτήρα του χώρου με τις εξής παρεμβάσεις:

– Δυνατότητα οργάνωσης μικρών εκδηλώσεων και υπαίθριων δραστηριοτήτων εντός της αυλής.

– Η αυλή να αποτελεί χώρο ελκυστικό και ασφαλή για διακίνηση πεζών και ατόμων με ειδικές ανάγκες την ημέρα αλλά και τη νύχτα.

– Διατήρηση ελεύθερου και ακάλυπτου χώρου για διακίνηση πεζών και ελεύθερη θέαση προς τις όψεις των κτιρίων στην ανατολική, νότια και δυτική πλευρά της αυλής.

– Σκιασμένος χώρος 210-240 τ.μ. με δυνατότητα εστίασης και εξυπηρέτησης των οικοδομών στην ανατολική και νότια πλευρά του συμπλέγματος. Οι κατασκευές να σέβονται τις παρακείμενες ιστορικές οικοδομές και να είναι αναστρέψιμες.

– Ιδιαίτερη προσοχή στην αστική επίπλωση του χώρου (φωταγώγηση, παγκάκια κ.ά.) και σε πρόνοιες για οπτικοακουστικά μέσα. Η αστική επίπλωση να είναι σύγχρονη και απλή.

– Δυνατότητα πρόσβασης και στάσης οχημάτων μόνο για φορτοεκφορτώσεις.

– Νέο στέγαστρο σύγχρονης μορφής στο χώρο της πρώην τουρκοκυπριακής αγοράς, εμβαδού περίπου 400 τ.μ.

– Προβλέπονται 3 είσοδοι για πεζούς στα ανατολικά, στα βόρεια και στα δυτικά από την υφιστάμενη είσοδο του τεμένους.

Ξενώνας

Η μελέτη θα περιλαμβάνει τη συντήρηση και αποκατάσταση των οικοδομών, σύμφωνα με τις αρχές διατήρησης της πολιτικής κληρονομιάς και τους κανονισμούς του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Ο ξενώνας θα διατηρήσει τη χρήση ξενώνα κυρίως για νέους καλλιτέχνες. Θα περιλαμβάνει χώρο υποδοχής, δωμάτια ύπνου, χώρους υγιεινής, κουζίνα, τραπεζαρία, καθιστικό, αποθηκευτικούς χώρους κ.ά.

Όψεις οικοδομών

Η μελέτη θα περιλαμβάνει τη συντήρηση και αποκατάσταση των όψεων των οικοδομών από την εσωτερική αυλή του συμπλέγματος εκτός από τις όψεις του τεμένους.

Η συντήρηση/αποκατάσταση θα γίνει σύμφωνα με τις αρχές της διατήρησης και προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Σημασία πρέπει να δοθεί στην επίλυση της οπτικής ρύπανσης από τα ηλεκτρομηχανολογικά και υδραυλικά συστήματα των οικοδομών (κομπρεσόροι, φουγάρα, φιάλες υγραερίου, σύρματα, αντένες, ντεπόζιτα), τις πινακίδες όλων των τύπων και άλλα.