Ο πλούτος στα χέρια των λίγων

Του Χάρη Πολυκάρπου*

Κάθε φορά που Κυβέρνηση και Τρόικα θέλουν να δώσουν ακόμα ένα όπλο στις τράπεζες η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιούν είναι πάντοτε η ίδια: Η κοινωνία πρέπει να υποστεί κι άλλες θυσίες για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα.

Τριάντα μήνες μετά την υπογραφή του μνημονίου φαίνεται ν’ αντιλαμβάνονται πλέον ότι οι μεγαλύτερες ευθύνες για την κρίση είναι στο τραπεζικό σύστημα. Αρνούνται όμως να κατανοήσουν ότι η συνταγή λιτότητας που έχουν εφαρμόσει είναι η αιτία για την περαιτέρω επιδείνωση των προβλημάτων στον τραπεζικό τομέα.

Το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τράπεζες είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Στην ουσία οι τράπεζες έχουν μετατραπεί σε οργανισμούς διαχείρισης προβληματικών δανείων. Όμως οι αιτίες πίσω από τη σημερινή κατάσταση βρίσκονται στην πολιτική που έχει εφαρμόσει μέχρι σήμερα η Κυβέρνηση, αφού τα μέτρα λιτότητας αφαίρεσαν ένα σημαντικό εισόδημα από την οικονομία. Η μείωση επίδρασε καταλυτικά στην ικανότητα των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να αποπληρώσουν τα δάνεια τους.

Αυτή είναι και η μεγαλύτερη αντίφαση στην πολιτική της Κυβέρνησης.

Εφάρμοσαν ένα πλαίσιο μέτρων με πρόσχημα την αντιμετώπιση των προβλημάτων στον τραπεζικό τομέα και το αποτέλεσμα ήταν η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.

Αντί της εφαρμογής αναπτυξιακών πολιτικών που θα βελτίωναν την ικανότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να πληρώσουν τα χρέη τους, υιοθέτησαν μια πολιτική παραχώρησης εργαλείων μονομερώς στις τράπεζες. Εφάρμοσαν ένα αυστηρό πλαίσιο για τις εκποιήσεις, δημιούργησαν νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας και προσφάτως άνοιξαν το δρόμο για την πώληση δανείων στα κερδοσκοπικά επενδυτικά ταμεία. Την ίδια ώρα δεν υπήρξε ουσιαστική αντιμετώπιση των μεγαλοφειλετών, παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι συγκεντρωμένο σε ένα πολύ μικρό αριθμό φυσικών και νομικών προσώπων.

Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνέχισαν να αυξάνονται, ο νέος δανεισμός είναι σχεδόν ανύπαρκτος, οι κυπριακές τράπεζες έχουν τα υψηλότερα δανειστικά επιτόκια στην Ευρωζώνη για να μπορέσουν διατηρήσουν τα κέρδη τους και τα περισσότερα νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι αντιμέτωποι με την απειλή εκποίησης των περιουσιών τους.

Επομένως τι απειλεί τελικά τη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα;

– Η προστασία της κύριας κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης, η προστασία των εγγυητών και η ανάγκη να υπάρξει ένα πιο δίκαιο πλαίσιο για τις αναδιαρθρώσεις και τα επιτόκια ή μήπως ο περιορισμός της δυνατότητας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους;

– Πόσο έχει βοηθήσει την αποπληρωμή των δανείων η ανυπαρξία αναπτυξιακών προοπτικών;

– Γιατί στην τελική σφίγγουμε ακόμα περισσότερο τον κλοιό για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις όταν το βασικό πρόβλημα είναι συγκεντρωμένο στους λίγους και προνομιούχους χωρίς ουσιαστικά μέτρα από την Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα;

Η Κύπρος σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με το κίνδυνο μαζικής μεταφοράς πλούτου από τους πολλούς στους λίγους. Και αυτό η Κυβέρνηση δε φαίνεται να το λαμβάνει υπόψη. Γνωρίζει άλλωστε ότι οι εκποιήσεις ή καταναγκαστικές πωλήσεις κατοικιών και περιουσίων θα δημιουργήσουν ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις για μείωση της αξίας των ακινήτων. Δεν παραδέχεται όμως ότι το αποτέλεσμα θα είναι η συγκέντρωση περιουσιών στα χέρια των λίγων που θα έχουν τη δυνατότητα να τις αγοράσουν.

Ας σταματήσουν λοιπόν να διαφημίζουν καθημερινά ένα κάλπικο success story στην οικονομία. Μια κοινωνία που αγωνίζεται για να σώσει τη περιουσία της δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να νιώθουμε περήφανοι.

* Μέλος Γραφείου Οικονομικών Μελετών Κ.Ε. ΑΚΕΛ