Ο θησαυρός του Αγίου Παντελεήμονα αποκαλύφθηκε…

Ήταν μοναστήρι, έγινε στρατόπεδο, φέρει τα σημάδια της ελληνικής χούντας, της φθοράς, αλλά σήμερα γίνεται μάθημα ζωής και κοινής πορείας Ε/κ και Τ/κ

Της Νίκης Κουλέρμου

Γύρω στα τρία τέταρτα της ώρας κράτησε η διαδρομή με το λεωφορείο από το οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας μέχρι τη Μύρτου και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα. Είχα ξαναπεράσει πριν χρόνια από τη Μύρτου, μέσω Κερύνειας. Τότε που για πρώτη φορά λειτουργούσε ο Άγιος Μάμας στη Μόρφου. Πηγαίναμε για να καλύψουμε το γεγονός μαζί με τον μακαρίτη συνάδελφο Παναγιώτη Πασχάλη. Μαζί μας και ο μικρός Μάριος, που τώρα ετοιμάζεται να γίνει καλός πολίτης για τον τόπο του, αλλά στην ξενιτιά… Από τη μια η γενιά του ’74… Από την άλλη τα παιδιά μας που μεγάλωσαν σαν ξένοι στον τόπο τους.

Η «Χαραυγή» όμως ήταν η πρώτη που παρουσίασε το συλημένο μοναστήρι, με τη βοήθεια του βουλευτή, τότε, Κλαύδιου Μαυρόχαννα. Χρειάστηκε πολύς χρόνος, δηλαδή, για να γνοιαστεί κάποιος για τα μνημεία, χριστιανικά και μουσουλμανικά. Η Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά συστάθηκε μόλις το 2008 με πολλά μέλη από τις δύο κοινότητες και δύο επικεφαλής: τον Τάκη Χατζηδημητρίου από την ε/κ πλευρά και τον Αλί Τουνσάι από την τ/κ πλευρά. Στήριγμά της το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών UNDP και η ΕΕ.

Όσο χρόνο κράτησε η διαδρομή από τη Λευκωσία στη Μύρτου, άλλο τόσο χρόνο κράτησε και η τελετή παράδοσης, την περασμένη Πέμπτη (18/5/2017), της α’ φάσης της αποκατάστασης του μοναστηριού του Αγίου Παντελεήμονα, στην παρουσία των συντελεστών του έργου, αλλά και Ε/κ και Τ/κ που συνέρρευσαν επί τόπου. Από τη Μύρτου, την Αγία Ειρήνη, τον Άγιο Ερμόλαο, τη Λάπηθο… Ο μόνος που έλειπε ήταν ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας. Αισθητή η απουσία του. Στο παρά πέντε έγινε όμως το «θαύμα» και ο πάτερ Παναγιώτης, αφού περιπλανήθηκε λίγο, βρέθηκε να ποτίζει με το τέλος της εκδήλωσης τα δενδρύλια ελιάς μαζί με τους Τάκη Χατζηδημητρίου, Αλί Τουνσάι και Τιτσιάνα Ζεννάρο.

Ένας θησαυρός για την πατρίδα μας
Λες και ήταν εκεί και άκουσε την έκκληση του Αλί Τουνσάι προς τους θρησκευτικούς λειτουργούς- να χρησιμοποιούν τη γλώσσα της αγάπης, της φιλίας και της ειρήνης και όχι της πολιτικής των συγκρούσεων- ο πάτερ Παναγιώτης με δήλωσή του στη «Χαραυγή» σχολίασε το γεγονός ως ευτυχές, γιατί αποκαθίσταται ένα θρησκευτικό και πολιτιστικό μνημείο με ευρύτερο ενδιαφέρον. Ωστόσο, ο ίδιος δηλώνει αναρμόδιος να σχολιάσει το πώς η Εκκλησία στηρίζει ή δεν στηρίζει την προσπάθεια για αποκατάσταση τέτοιων θρησκευτικών μνημείων.

«Πολύ καλή προσπάθεια, πολύ συγκινητική, γιατί το έργο αυτό είναι ένας θησαυρός θρησκευτικός, αλλά ταυτόχρονα και πολιτιστικός, ο οποίος, όταν αναδεικνύεται, είναι προς όφελος της πατρίδας μας και της χριστιανικής μας πίστης» δήλωσε ο πατήρ Παναγιώτης.

Όταν τον ρωτούμε για τη β’ φάση και αν θα στηρίξει οικονομικά την προσπάθεια, ο πάτερ δηλώνει άγνοια και μεταφέρει τις ευχές και την αγάπη του Πανιερότατου. Σημειώνει ότι η Μητρόπολη Κερύνειας δεν έχει καθόλου πόρους και ότι η ίδια εξαρτάται από κάποια χορηγήματα της Ιεράς Συνόδου.

Ο κ. Νικηφόρος, 72 χρονών τώρα, έζησε τη Μύρτου ως μαθητής που επισκεπτόταν τη γιαγιά και τον παππού Νικηφόρο τα καλοκαίρια και ζούσε το πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα κάθε χρόνο στις 27 Ιουλίου. Ήταν μεγάλο πανηγύρι στη μεγάλη πλατεία του χωριού και ο ίδιος και η σύζυγός του εύχονται, αν μη τι άλλο, να το ξαναζήσουν τα παιδιά τους. «Όταν για πρώτη φορά είδαμε το μοναστήρι δεν πιστεύαμε ότι μπορεί να διασωθεί και να αποκατασταθεί. Κι όμως, αυτό που φάνταζε όνειρο έγινε πραγματικότητα. Και μόνο τα στοιχειώδη που έγιναν είναι μεγάλη πρόοδος».

Ο Τ/κ μουχτάρης της Λαπήθου, Οχτσίν Οχτσάν, άκουσε ότι θα γίνει η αποκατάσταση και ήρθε από κει στη Μύρτου. Λέει ότι το δένδρο της ελιάς που ακουμπά είναι ηλικίας 400 χρονών.

Από Τουρκοκύπριες φτιαγμένα τα εδέσματα της μικρής δεξίωσης: ελιές, κόλλυβα, κουλούρι, κουπέπια με κληματόφυλλα και λίγα γλυκά. Εκεί έξω σμίγουν και αγκαλιάζονται οι άνθρωποι και εύχονται η συνέχεια να είναι η επανένωση του τόπου. Γιατί άνθρωπος είναι ο τόπος…

Ένα μάθημα για όλους το ψοφοπούλι της χούντας…
Πριν πολλά χρόνια ο Άγιος Παντελεήμονας ήταν μοναστήρι, αλλά τα κτίριά του γύρω – γύρω έγιναν στρατόπεδο… Εκεί ήταν το 281 τάγμα πεζικού. Αν δεν είχαμε στρατό, δεν θα ερχόταν ούτε ο τουρκικός στρατός στην Κύπρο, λέει ένας με νόημα. Και εκεί, σε ένα απομεινάρι του στρατοπέδου, φαίνεται το ψοφοπούλι της χούντας. Ο Αλί Τουνσάι το είχε επισημάνει στην ομιλία του, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «τα σύμβολα της ελληνικής χούντας στους τοίχους του μοναστηριού του Αγίου Παντελεήμονα πρέπει να είναι ένα μάθημα για όλους μας και τα λάθη του παρελθόντος δεν πρέπει να επαναληφθούν. Αυτό το μοναστήρι πρέπει να αποτελεί το σύμβολο της συνεργασίας».

Είπαν…
Μιλώντας κατά την τελετή παράδοσης του έργου, ο Τάκης Χατζηδημητρίου τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η Επιτροπή με το έργο της «βρίσκει χαραμάδες που με την κοινή μας δράση γίνονται οι δρόμοι, οι λεωφόροι του μέλλοντος. Τα μνημεία που διασώζουμε, χριστιανικά και μουσουλμανικά, είναι μιλιοδείκτες σε ένα δρόμο που τον θέλουμε να πηγαίνει μακριά, εκεί όπου γαληνεύει η ψυχή του ανθρώπου και γίνεται πολιτισμός και ευτυχία».

Είπε ακόμα ότι πιστεύει ακράδαντα «ότι η συνεργασία είναι δυνατή. Το κοινό όραμα υπάρχει. Η Κύπρος το έχει ανάγκη. Αυτό σημαίνει ο Άγιος Παντελεήμονας στη Μύρτου που σήμερα παραλαμβάνουμε».

Ο Αλί Τουνσάι πιστεύει επίσης ότι «αυτό το μοναστήρι πρέπει να αποτελεί το σύμβολο της συνεργασίας». Ότι «μπορούμε να εργαζόμαστε προς όφελος των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων, με βάση το σεβασμό, την ισότητα, την αμοιβαία εμπιστοσύνη, χωρίς να επιβαλλόμαστε ο ένας στον άλλο και χωρίς να προσπαθούμε να αποκτήσουμε πλεονέκτημα».

Εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο επικεφαλής της Μονάδας Υποστήριξης Διακανονισμού Κύπρου, κ. Κτζιαρτάν Μπιόνσον, επανέλαβε τη δέσμευση των τριών εταίρων (Τεχνική Επιτροπή, UNDP και ΕΕ) για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Κύπρο. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι πέραν των 11,7 εκ. ευρώ που δόθηκαν ως στήριξη, στο πλαίσιο του προγράμματος ενίσχυσης προς την τ/κ κοινότητα για το έργο της Τεχνικής Επιτροπής, θα δοθούν άλλα δύο εκατομμύρια για το έργο της Επιτροπής το 2018. Για να συμπληρώσει με νόημα: «Τα χρήματα μπορούν να αποκαταστήσουν τα κτίρια και τα μνημεία του παρελθόντος, αλλά μόνο οι κοινές αξίες μπορούν να θέσουν τα θεμέλια για ένα καλύτερο, βέβαιο μέλλον».

Πολλές ευχαριστίες σε όλους όσοι στήριξαν το έργο της Τεχνικής Επιτροπής απηύθυνε και η κα Τιτσιάνα Ζεννάρο εκ μέρους του UNDP. Η ίδια ωστόσο έδωσε μια λεπτομερή περιγραφή για το δύσκολο τεχνικό έργο που έγινε στο μοναστήρι στο πλαίσιο της α’ φάσης της αποκατάστασης έναντι μόλις 766.000 ευρώ. Ανάμεσα σε άλλα σημείωσε ότι «πραγματοποιήθηκε μια πολύ προσεκτική αποκάλυψη και συντήρηση αγιογραφιών, ώστε να διατηρηθεί η αυθεντικότητά τους.

Όταν επισκεφτείτε την εκκλησία θα δείτε ότι οι επιφάνειες του θόλου και των τοίχων ακόμη αναρρώνουν από την εκτεταμένης μορφής έκθεσή τους σε υγρασία όλα αυτά τα χρόνια…».

Πέραν των πολλών απλών ανθρώπων παρόντες στην εκδήλωση και πολλοί εκτιμητές του έργου της Τεχνικής Επιτροπής. Ανάμεσα τους και ο συντονιστής των Τεχνικών Επιτροπών, πρώην γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εξωτερικών, κ. Α. Πυρίσιης, ο κ. Γλαύκος Κωνσταντινίδης, μέλος της Τεχνικής Επιτροπής και πολλοί άλλοι.