Όταν η λέξη πείραμα χάνει το νόημα της προσπάθειας για πρόοδο, μας οδηγεί στο παρελθόν

Του Κώστα Ιερείδη*

Οι λύσεις βρίσκονται μπροστά μας, απλά αδυνατούμε να τις εφαρμόσουμε και έτσι επιλέγουμε να απομακρυνθούμε νομιζόμενοι ότι με τον τρόπο αυτό λύνουμε το πρόβλημα. Δυστυχώς, όμως, για μας και την κοινωνία αδυνατούμε να ξεφύγουμε από τα ανώφελα συνθήματα που μας άφησαν στον πάτο.

Η εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα σε μια κοινωνία και κάθε αλλαγή επηρεάζει θετικά ή αρνητικά ένα κράτος για πολλά χρόνια μετά, καθώς μέσα από την εκπαίδευση αναπτύσσονται οι δεξιότητες και οι αντιλήψεις μιας ολόκληρης γενιάς ανθρώπων. Αυριανοί πολίτες οι οποίοι θα ενισχύσουν (ανάλογα – θετικά ή αρνητικά) την οικονομία και τις εξελίξεις του κράτους για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

Την προηγούμενη φορά που μια κυβέρνηση του ΔΗΣΥ επέβαλε χωρίς διάλογο και σωστή μελέτη το γνωστό Ενιαίο Λύκειο (ΕΛ) επέφερε μεγάλα προβλήματα στους μαθητές και τις οικογένειες. Κατάφερε να φέρει ολόκληρες γενιές μαθητών στον πάτο των εκπαιδευτικών συστημάτων. Καλό θα ήταν, λοιπόν, οι πολιτικοί να μελετούν πριν να τοποθετούνται, ιδιαίτερα όταν συζητούν και αποφασίζουν για θέματα της εκπαίδευσης.

Σήμερα για μια ακόμη φορά παρακολουθούμε την επιβολή σαρωτικών αλλαγών, οι οποίες, μάλιστα, σχεδιάστηκαν από τα ίδια σχεδόν πρόσωπα που σχεδίασαν το Ενιαίο Λύκειο (ΕΛ).

Χωρίς ουσιαστικό διάλογο, αφού η διαδικασία στην καλύτερη περίπτωση προέβλεπε απλά την κατάθεση απόψεων και από εκεί και πέρα το Υπουργείο, έχοντας την απαραίτητη πλειοψηφία στη Βουλή των αντιπροσώπων και στην ΟΕΛΜΕΚ, προχώρησε ακάθεκτο παρά τις αντιδράσεις μεγάλης μερίδας εκπαιδευτικών.

Το ίδιο, θυμίζω, έγινε πριν από 20 περίπου χρόνια όταν εφαρμόστηκε ο θεσμός του Ενιαίου Λυκείου. Όπως και τώρα έτσι και τότε σημαντική μερίδα του εκπαιδευτικού κόσμου επεσήμανε τα προβλήματα.

Έγιναν μάλιστα και επιτροπές οι οποίες κατέληξαν σε σημαντικές εισηγήσεις, οι οποίες όμως δεν λήφθηκαν υπόψιν. Γιατί, αν λαμβάνονταν τα βελτιωτικά μέτρα, το ΕΛ θα μπορούσε να βελτιωθεί και να δυναμώσει αντί να οδηγηθεί μέσα σε μια νύχτα στον κάλαθο τον άχρηστων εξαφανίζοντας μαζί του και πολλά πλεονεκτήματα, όπως η ευελιξία, η εξατομίκευση και η πιο σωστή ηλικιακά διαδικασία επιλογής εξειδίκευσης από πλευράς παιδιών.

Η εμπειρία, λοιπόν, των Νέων Ωρολογίων Προγραμμάτων (ΝΩΠ) αφήνει μια πικρή γεύση και προμηνύει πολλές αλλαγές στο άμεσο μέλλον.

Πικρή γεύση αναμένεται να αφήσει μια ακόμη σημαντική αλλαγή, η οποία ακούει στο όνομα «Κατάλογος Διορισίμων». Στόχος η μείωση της ηλικίας των νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία και η βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας στα διάφορα αντικείμενα διδασκαλίας.

Φυσικά μια ματιά στους υφιστάμενους καταλόγους της ΕΕΥ καταδεικνύει ότι μια σειρά από ειδικότητες περιλαμβάνουν νεαρά άτομα στην πλειοψηφία τους. Άστε που μέσα από όλη την αναμπουμπούλα και τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει σε πολλές οικογένειες η αλλαγή είναι πολύ πιθανό να προκύψουν και πάλι τα ίδια δεδομένα, καθώς η διαδικασία των εξετάσεων και τα μεταπτυχιακά δεν εγγυούνται κατάταξη των νεαρότερων και ποιοτικότερων εκπαιδευτικών στις πρώτες θέσεις.

Η μόνη εγγύηση για την επιλογή των πιο αποτελεσματικών εκπαιδευτικών αποτελεί η ίδια η πρακτική εμπειρία με παιδιά στην τάξη. Αυτό υποστηρίζουν οι πιο σύγχρονες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στα πλαίσια διάφορων επιτροπών της ΕΕ. Γι’ αυτό υποστηρίζεται η δημιουργία ειδικών προγραμμάτων εκπαιδευτικών στα Πανεπιστήμια αλλά και η απομάκρυνση όσων εκπαιδευτικών δεν μπορούν να ασκήσουν σωστά το λειτούργημα στην τάξη.

Δυστυχώς όμως το πρώτο δεν είναι οικονομικά συμφέρον για τα Πανεπιστήμια, ενώ το δεύτερο δεν εφαρμόζεται από όσους έχουν την ευθύνη λήψης μιας τέτοιας απόφασης. Γι’ αυτό όσες αλλαγές και αν εφαρμοστούν αλλαγή δεν πρόκειται να προκύψει, καθώς το πρόβλημα παραμένει ως είχε και στο υφιστάμενο σύστημα διορισμών.

Το πρόβλημα, λοιπόν, στην Κύπρο είναι ότι δεν μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος. Καταδικασμένοι, λοιπόν, τα επαναλαμβάνουμε, θυματοποιώντας τους νέους μας με βαρύ κόστος για τον τόπο.

Όταν χάνεται η παιδαγωγική φιλοσοφία και όλα μπαίνουν κάτω από το πρίσμα των αριθμών, τότε χάνεται το νόημα. Επισημαίνω, λοιπόν, ότι οι νέες αλλαγές στην εκπαίδευση δεν πρόκειται να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσής μας, καθώς η ικανότητα στις θεωρητικές γνώσεις δεν οδηγεί σε αντίστοιχη επιτυχία στην έδρα για τους εκπαιδευτικούς, αλλά ούτε στην αγορά εργασίας και την κοινωνία για τους μαθητές.

*Β.Δ., Διευθύνων Προγράμματος – Acting Manager, Σχολείο Προπαρασκευαστικής Μαθητείας Λεμεσού