ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ: Η επικοινωνία προϋποθέτει αλήθεια

Συνέντευξη στη Μαρία Φράγκου

Η τέχνη δεν πρέπει να είναι υστερόβουλη, η τέχνη πρέπει να πηγάζει από απλά συναισθήματα και να αναφέρεται στο πλατύ κοινό

Ο Παντελής Θαλασσινός είναι τα τραγούδια του. Είναι ο εαυτός του. Πάντα. Και πάνω στη σκηνή και κάτω από αυτήν, όταν κινείται ανάμεσα στον κόσμο. Άμα τον συγκινήσει ο στίχος, δεν μπορεί να τον αρνηθεί. Και δεν σκέφτεται «θα πουλήσει», «θα γεμίσει ο χώρος»… Σκέφτεται μόνο να καταφέρει, με το τραγούδι του, να επικοινωνήσει με τον κόσμο.

Ο Παντελής Θαλασσινός συγκινείται όταν ανάβει ένα κερί με μουσική λυπητερή για την Κερύνεια και δακρύζει όταν τραγουδά για τον νεαρό πρόσφυγα από το Πακιστάν που πνίγηκε στα νερά του Αιγαίου, αναζητώντας ένα κόσμο καλύτερο… Αυτή είναι η αλήθεια του και αυτή την αλήθεια κουβαλά στη μουσική του, στους στίχους του, στην ερμηνεία του. Κι αυτή την αλήθεια του την διαβάζει κανείς στις παρεμβάσεις του για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι του κόσμου, ευρύτερα, της Ελλάδας ειδικότερα.

Ο κόσμος δεν κάνει λάθος που θέλει να περνά καλά. Ο κόσμος πρέπει να περνά καλά, γιατί δεν χρωστά τίποτα και σε κανέναν

Τη μεγαλύτερη ευθύνη για το τι φτάνει στον ακροατή, την φέρουν τα ΜΜΕ κι εμείς οι ίδιοι οι δημιουργοί
Εκεί που θα συγκινηθώ, μακάρι να είναι του Χ άγνωστου ο στίχος, εκεί θα σταματήσω και με αυτό θα ασχοληθώ

Η κάθε δημιουργία και το τραγούδι δεν αποτελεί εξαίρεση, είναι μέρος του συνόλου κι ως εκ τούτου εκφραστής των όσων απασχολούν το κόσμο. Τα δικά σας τραγούδια ποια μηνύματα κουβαλάνε;

Και τα δικά μου τραγούδια, σίγουρα, κουβαλάνε μηνύματα. Απλά νιώθω ότι με τη μουσική προσπάθησα να επικοινωνήσω πιο πολύ με τους ανθρώπους. Όλοι οι άνθρωποι προσπαθούμε με ένα τρόπο να επικοινωνήσουμε. Να γίνουμε κοινωνοί αυτού του πράγματος που ζούμε, με τους γύρω μας. Ένας τρόπος, λοιπόν, είναι το τραγούδι. Άλλοι το κάνουν με άλλες τέχνες. Τα μηνύματα που κουβαλούν τα τραγούδια μου είναι συναισθήματα των απλών ανθρώπων. Γιατί πάντα πιστεύω ότι η τέχνη πρέπει να πηγάζει από απλά συναισθήματα και να αναφέρεται στο πλατύ κοινό και στον λαϊκό τον κόσμο. Απλά να μην είναι κάτι ευτελές, βεβαίως.
Μπορεί ο καλλιτέχνης, ο δημιουργός, να μένει ανεπηρέαστος από όλα όσα συμβαίνουν γύρω του;

Όχι. Δεν είναι δυνατό ο κόσμος, η πλατιά μάζα του κόσμου να περνάει πράγματα και ο καλλιτέχνης να είναι στο δικό του κόσμο. Δεν γίνεται αυτό.

Και η υστεροβουλία πότε παρεισφρέει;

Εύκολα πέφτεις στην παγίδα της υστεροβουλίας στην τέχνη. Να σκέφτεσαι δηλαδή «αυτό θα είναι εμπορικό, αυτό θα πουλήσει, με αυτό θα βγάλω χρήματα…». Για να είναι τέχνη αυτό που θα δημιουργήσεις, πρέπει να μην περιέχει υστεροβουλία.

Έχουν όλες οι δημιουργίες μιαν αλήθεια; Ή αυτό το γνωρίζουμε από την αποδοχή ή μη που θα έχουν;

Όχι όλες. Αλλά αυτοί που κάνουν σωστά τη δουλειά τους, που ασχολούνται με την τέχνη για να επικοινωνήσουν, το πετυχαίνουν. Γιατί η επικοινωνία προϋποθέτει αλήθεια. Άρα και η δημιουργία τους περιέχει αλήθεια.

Εσείς τι σκέφτεστε περισσότερο όταν γράφετε ένα τραγούδι; Όταν δημιουργείτε, γενικά, είτε με το στίχο, είτε με τη μουσική; Αυτόν για τον οποίο γράφετε – το κοινό δηλαδή- κι αν θα γίνει αποδεκτό, αν θα αρέσει;

Όχι. Γιατί αυτό θα ήταν υστεροβουλία. Σκέφτομαι πρώτα εμένα, κοιτάζω να αρέσει σε μένα ένα τραγούδι. Από εκεί και πέρα, άμα αρέσει σε μένα, πιστεύω ότι θα αρέσει και στους φίλους μου. Κάνω δοκιμή με τα στενά, τα δικά μου πρόσωπα, τους φίλους μου και μετά σε ένα πιο μικρό και αργότερα σε μεγάλο κοινό. Όταν βλέπω ότι ένα τραγούδι επικοινωνεί, θεωρώ ότι έχω επικοινωνήσει με τον κόσμο.

Δεν πιστεύω να έτυχε δημιουργία σας που να μην έγινε αποδεκτή…

Γιατί; Υπάρχουν πολλά που δεν έγιναν καν τραγούδια ή δεν δισκογραφήθηκαν και δεν μαθεύτηκαν ποτέ. Έχω πάρα πολλά τραγούδια τα οποία σκίζω ή πετάω. Ή είναι ένα σακί, βάζεις το χέρι σου, βγάζεις ένα τραγούδι, το ξαναπετάς μέσα, ανακατεύεις και βγάζεις άλλο.

Και μπορεί ένα τέτοιο τραγούδι που απορρίψατε, χθες, να το φέρετε ξανά στο φως αύριο; Σε τρία, πέντε χρόνια;

Βέβαια. Η ψυχή μας, μας φέρνει και μας ξαναφέρνει πράγματα τα οποία δεν έχουν τελειώσει. Όταν κάτι έχει τελειώσει και κατασταλάξει, τότε αυτό δεν ξαναβγαίνει. Πράγματα τα οποία είναι μέσα σου, όμως, και νιώθεις ότι είναι ημιτελή, τότε σου ξαναβγαίνουν.

Ο πολιτισμός σήμερα πώς… μεταφράζεται; Ό,τι αρέσει; Το εύπεπτο και φτηνό, αυτό που πουλά; Χάθηκαν έννοιες και προσανατολισμοί, λόγω και της κρίσης, ίσως, ή και της ανάγκης – φτιαχτής ή πραγματικής – ο κόσμος να περνά καλά, να μην σκέφτεται…

Ο κόσμος δεν κάνει λάθος που θέλει να περνά καλά. Και βεβαίως ο κόσμος πρέπει να περνά καλά γιατί δεν χρωστά τίποτα και σε κανέναν. Όταν ο άνθρωπος δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ και θέλει να χαλαρώσει ακούγοντας ένα τραγούδι, θα ακούσει αυτό που του προσφέρουν. Την μεγαλύτερη ευθύνη για το τι φτάνει στον ακροατή, την φέρουν τα ΜΜΕ κι εμείς οι ίδιοι οι δημιουργοί και όσοι ασχολούμαστε με αυτό που λέμε τραγούδι. Νιώθω, λοιπόν, ότι πολιτισμό κάνουν αυτοί που έχουν μία ευθύνη και ξέρουν πως ό,τι δώσουν στον κόσμο, θα το πάρει. Από εκεί και πέρα είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη να δώσεις στον κόσμο σωστά πράγματα. Όπως ένας δάσκαλος, που μπαίνει σε μία τάξη και ξέρει ότι τα παιδάκια τα αγνά, τα σφουγγαράκια, θα ρουφήξουν ό,τι τους πει. Και λάθος πράγματα να τους πει, αυτά θα τα ρουφήξουν. Γι’ αυτό και ο δάσκαλος έχει και μεγαλύτερη ευθύνη να τα κάνει και σωστούς ανθρώπους. Ετσι, λοιπόν, και το τραγούδι έχει μια αποστολή να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο.

Συνταγή για την επιτυχία υπάρχει;

Συνταγή υπάρχει. Το καλό, όμως, είναι να μην κάνουμε πράγματα με συνταγή. Πρέπει να αφήνουμε τη φαντασία μας να δουλεύει. Γιατί άμα αυτό το πράγμα θα είναι το ίδιο, δεν θα πουλά πάντα.

Τι σας εμπνέει για να δημιουργήσετε;

Οτιδήποτε. Εμένα με εμπνέουν οι καλοί στίχοι, γιατί γράφω πρώτα από στίχους. Ακόμη κι εγώ θα γράψω ένα καλό στίχο και μετά θα τον κάνω τραγούδι. Όπως και μερικοί καλοί στιχουργοί έρχονται και μου δίνουν στίχους. Εκεί που θα συγκινηθώ, μακάρι να είναι του Χ άγνωστου ο στίχος, εκεί θα σταματήσω. Και με αυτό θα ασχοληθώ. Μπορεί να είναι ενός επώνυμου, που θεωρείται μάστορας στη στιχουργική, αλλά να μην με αγγίξει ο στίχος του. Γνώμονας είναι ο εαυτός μου. Η ψυχή μου. Αν σε συγκινήσει, αν σου σηκωθεί η τρίχα, που λέμε λαϊκά, δεν μπορείς να το αρνηθείς. Αντιδρά το σώμα. Και τα λέει όλα αυτό.

Αρνείστε ακόμη το μικρό της Επιδαύρου, το Μέγαρο Μουσικής, το Φεστιβάλ Αθηνών κ.λπ.. Γιατί;

Όχι, δεν τα αρνούμαι. Τα αρνούμαι με τον τρόπο που δουλεύουν. Είναι κάποιοι καλλιτέχνες που τα έχουν σαν νοικιασμένα. Και κάνουν κάθε χρόνο Επίδαυρο και Μέγαρο Μουσικής, και δυο και τρεις φορές. Γιατί; Γιατί μπαίνει και πάλι το κριτήριο της εμπορικότητας. Και λέει: «Θα γεμίσει το Μέγαρο; Θα γεμίσει το Ηρώδειο;». Εγώ δεν θέλω να λειτουργούν έτσι αυτοί οι χώροι. Θέλω να λειτουργούν με ένα όμιλο ανθρώπων, οι οποίοι μπορούν να κρίνουν τι πρέπει να δώσουν στον κόσμο. Δεν μπορώ συνέχεια να ακούω τους ίδιους καλλιτέχνες στο Ηρώδειο.

Έχετε ακόμα τρακ όταν βγαίνετε στη σκηνή;

Έχω, έχω. Πάντα έχω τρακ.

Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί και ως αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινό σας;

Ναι, σίγουρα. Είναι μία έκθεση απέναντι στο κοινό. Εγώ είμαι πολύ απλός. Όπως με βλέπετε έτσι τώρα, έτσι θα με δείτε να κινούμαι και μέσα στον κόσμο. Είναι μία έκθεση και θέλεις εκείνη την ώρα, όχι να φορέσεις ένα άλλο «κοστούμι» για να βγεις, αλλά εκεί που λες αστεία, να σοβαρευτείς και να πεις σοβαρά πράγματα. Αυτό σε κάνει να έχεις τρακ. Έχεις μια ευθύνη μεγαλύτερη.

Το ίντερνετ πόσο επηρέασε ή επηρεάζει τη μουσική; Τη δισκογραφία;

Τα πάντα έχουν επηρεαστεί από το ίντερνετ. Από την ευκολία. Όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι ο καθένας έχει στο κινητό του κάμερα έχει επηρεάσει τους φωτογράφους, έτσι και με τη μουσική. Κάποιος δεν θα πάει να αγοράσει ένα cd, θα μπει στο youtube και θα ακούσει το τραγούδι ή τα τραγούδια που θέλει. Και δεν τον νοιάζει η ποιότητα. Το ίντερνετ διευκόλυνε τη ζωή μας, αλλά η ποιότητα είναι ένα κλάσμα αντιστρόφως ανάλογο με την ταχύτητα και την ευκολία.

Είναι εδώ που επηρεάζεται το πρωτότυπο, το αυθεντικό; Χάνεται στο συρφετό του φτιαχτού, του εύπεπτου, του εύκολου;

Πολλά πράγματα δεν αφήνουν πρωτότυπο. Δεν υπάρχει ας πούμε η πρωτότυπη φωτογραφία πια. Δεν υπάρχει το πρωτότυπο τραγούδι. Το ακούς μόνο στο live.

«Να ‘ταν ο πόλεμος χορός», τιτλοφορείται ένας δίσκος σας. Ένας δίσκος, με τον τίτλο του οποίου δημιουργούνται πολλοί συνειρμοί.

Είναι το προτελευταίο cd που έκανα με τον Κώστα Φασουλά. Δέκα παιγνίδια που παίζαμε μικροί, τα κάναμε τραγούδια. Είναι μια σοβαρή δουλειά, πολύ σημαντική για μένα, που έγινε σαν ιδέα για να θυμίσουμε τα παλιά παιδικά παιγνίδια και τα μηνύματα που έφερναν αυτά τα παιγνίδια. Είτε ερωτικά, είτε μεταφορικές έννοιες . Για παράδειγμα, «Αιχμάλωτοι και σκλάβοι» το τραγούδι, «κλέφτες και αστυνόμοι» το παιγνίδι. Μεταφερόμενα στη σημερινή μας εποχή είναι τόσο σύγχρονα και τόσο επίκαιρα.

Ακριβώς, μεταφερόμενα στο σήμερα, ίσως ο συνειρμός να πηγαίνει σε εικόνες φρίκης που βλέπουμε στη Μοσούλη, στο Χαλέπι, στα παράλια της Τουρκίας, στη Λαμπεντούζα, στη Χίο και στη Μυτιλήνη με τους πρόσφυγες…

Έτσι, ναι. Πολλά πράγματα μαζί. Δυστυχώς, ο πόλεμος είναι το επάγγελμα κάποιων. Μερικοί θησαυρίζουν από τους πολέμους, από τη μετανάστευση, το προσφυγικό. Όλα τα δεινά κάποιοι τα εκμεταλλεύονται για να θησαυρίσουν.