Περιουσιακό, διεκδικήσεις και πραγματικότητες

Του Αριστου Δαμιανού*

Στην αντίληψη του μέσου Κύπριου, σίγουρα του κάθε Ελληνοκύπριου, η επίλυση του Κυπριακού μεταφράζεται σε ορισμένα συγκεκριμένα, απτά πράγματα. Να φύγουν τα στρατεύματα κατοχής, να τερματιστεί η δημογραφική αλλοίωση μέσω του εποικισμού, να έχουν δικαίωμα επιστροφής όλοι οι εκτοπισθέντες, να υπάρχει ασφάλεια. Απ’ εκεί και πέρα, η κάθε πολιτική δύναμη προσθέτει τις δικές της διεκδικήσεις. Για παράδειγμα για την Αριστερά, εν έτει 2015 οι εγγυήσεις συνιστούν επικίνδυνο αναχρονισμό. Θέση την οποία αναμένουμε να τηρήσει μέχρι τέλους και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Οχι τυχαία, λέμε ότι το περιουσιακό μπορεί να ξεκλειδώσει τη διαδικασία νοουμένου ότι η τουρκική πλευρά θα υιοθετήσει εποικοδομητική στάση. Και βέβαια ότι εμείς, η ελληνοκυπριακή κοινότητα, οριοθετούμε τις διεκδικήσεις μας σε ένα ρεαλιστικό και πάντα στη βάση αρχών πλαίσιο, που θα ικανοποιεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό το περί δικαίου αίσθημα.

Ποια είναι η βασική αρχή: ότι τον πρώτο λόγο έχει ο ιδιοκτήτης περιουσίας. Υπάρχουν αρχές με βάση το διεθνές δίκαιο που ενισχύουν την πολιτική αυτή διεκδίκησή μας; Ασφαλώς. Τόσο στο ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο διεθνές δίκαιο (Ευρωπαϊκή Σύμβαση και Πρωτόκολλα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, 4η Διακρατική, Αρχές Πινιέιρο κ.ά.). Υπάρχουν αρνητικές εξελίξεις που αλλοιώνουν αυτήν μας τη θέση, που είναι καθόλα δίκαιη;

Δυστυχώς ναι. Δύσκολα μπορεί να προσπεράσει κανείς τις αρνητικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Δημόπουλος, Ασπρόφτας, Πετρακίδου κ.ά.), έστω και αν είναι νομικά λανθασμένες και πολιτικά επιτήδειες. Επί του εδάφους δε, δύσκολα μπορεί να προσπεράσει κανείς τις πραγματικότητες που διαμόρφωσαν 41 χρόνια κατοχής, όσο άδικο και προκλητικό κι αν είναι. Εργα υποδομής, παράνομες αναπτύξεις στα κατεχόμενα κ.ο.κ. Είναι επομένως, μοιραία η ανάγκη ύπαρξης κριτηρίων. Τα οποία δεν μπορεί να ακυρώνουν τη βασική αρχή, ούτε και να εξισώνουν τον νόμιμο ιδιοκτήτη με τον χρήστη, αλλά που θα ρυθμίζουν τις θεραπείες, με την εξής σειρά: αποκατάσταση, αποζημίωση, ανταλλαγή.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να παραμείνει σε τούτη τη λογική αφού αντιστροφή της σειράς θα συνιστούσε αλλοίωση του δικαιώματος πρώτης επιλογής στον ιδιοκτήτη και άθελα θα διευκόλυνε τη στρεβλή και απαράδεκτη ερμηνεία της τουρκικής πλευράς για τη διζωνικότητα.

Τις τελευταίες βδομάδες προκύπτει ότι μέσα από δηλώσεις -ενδεχομένως- επανέρχεται η απαράδεκτη κατ’ εμάς αξίωση για εγγυημένες πλειοψηφίες περιουσίας και πληθυσμού. Ασφαλώς αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, αφού αλλοιώνει το δικαίωμα στην περιουσία, καθώς και άλλες βασικές ελευθερίες, όπως εκείνη της εγκατάστασης. Και απομακρύνει την προοπτική πραγματικής συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων, που για το ΑΚΕΛ συνιστά το προζύμι της εδραίωσης της ειρήνης και συνάμα τη σπορά του καθορισμού των ανθρώπων στη βάση κοινωνικοταξικών και όχι εθνοτικών κριτηρίων.

Ποτέ δεν ισχυριστήκαμε ότι η επίλυση του Κυπριακού θα ήταν (και δεν είναι) εύκολη υπόθεση. Εξάλλου, διαδοχικές συνεδριακές αποφάσεις του ΑΚΕΛ, αφού αναλύουν την εσωτερική και εξωτερική πτυχή, υπογραμμίζουν τον καθοριστικότατο ρόλο της Τουρκίας. Η πιο πρόσφατη δε ομόφωνη απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής, αφού σημειώνει ότι μετά από παλινδρομήσεις, που είχαν κόστος (αδιαίρετο κυριαρχίας μέσω ενός υποδεέστερου των προηγούμενων ανακοινωθέντος) έχει επιτευχθεί κάποια μικρή πρόοδος, υπογραμμίζει ότι απέχουμε πολύ από τη λύση.

Το ζητούμενο είναι να μην προεξοφλούμε αποτυχία, που είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο. Εκτός και αν κάποιοι επιδίδονται σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Εμείς θέλουμε διακαώς λύση. Η Τουρκία κρατά το κλειδί. Μα για να δοκιμαστεί πρέπει να παραμείνουμε δεσμευμένοι στην προοπτική της συμφωνημένης μορφής λύσης, διεκδικώντας στη βάση αρχών και των διαχρονικά ομόφωνων θέσεων της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Απόρριψη της ομοσπονδίας συνιστά καταστροφή. Υιοθέτηση του διχοτομικού στάτους κβο ως «η δεύτερη καλύτερη λύση» συνιστά αυτοκτονία.

* Μέλος Πολιτικού Γραφείου ΑΚΕΛ, βουλευτής