Πολιτική της Μεμονωμένης Κατοικίας: Η αχίλλειος πτέρνα του πολεοδομικού συστήματος

Του Γλαύκου Κωνσταντινίδη*

Η Πολιτική της Μεμονωμένης Κατοικίας είναι η αχίλλειος πτέρνα του πολεοδομικού συστήματος και υποσκάπτει την οργανωμένη ανάπτυξη, που είναι κυρίαρχος στόχος της Πολεοδομίας.

Οι αντιδράσεις αλλά και η όλη συζήτηση για τη μεμονωμένη κατοικία, που οδήγησαν δυστυχώς στην απόσυρση της προηγούμενης και βελτιωμένης τροποποίησης του Υπουργού Εσωτερικών, φανερώνουν ευρύτερες ελλείψεις στην κοινωνική αντίληψη και στήριξη των στόχων και σκοπών της Πολεοδομίας.

Σύμπτωμα αυτού του ελλείμματος είναι η μονοσήμαντη αντιμετώπιση της Πολιτικής της Μεμονωμένης Κατοικίας ως θέμα χωραφιών και κερδοσκοπικής προαγοράς γης παρά ως κομβικό, για την οικονομία και τη δημόσια ζωή, θέμα χρήσης πόρων, προστασίας της φύσης και της υπαίθρου και οργανωμένης ανάπτυξης οικιστικών περιοχών σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής για όλους.

Η επιστήμη και πρακτική της Πολεοδομίας σε όλη την Ευρώπη δεν καθορίζει μόνο περιοχές ανάπτυξης αλλά και αδόμητες περιοχές. Γιατί; Τόσο για προστασία της φύσης και της υπαίθρου, αλλά όσο και ως εργαλείο πολεοδομικού σχεδιασμού για οργανωμένη ανάπτυξη.

Είναι κρίμα που οι Πολεοδόμοι δεν μπόρεσαν να στηρίξουν την πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών και του Τμήματος Πολεοδομίας για σταδιακή κατάργηση της Πολιτικής για τη Μεμονωμένη Κατοικία. Κρίμα.

Η απόφαση για επαναφορά της προηγούμενης Πολιτικής για τη Μεμονωμένη Κατοικία είναι ατυχής, απογοητευτική και κοινωνικά άδικη.

Άδικη επειδή ο απλός πολίτης έχει δικαίωμα να απαιτεί από το κράτος περιβαλλοντική προστασία και οργανωμένη ανάπτυξη, δηλαδή οικιστική ανάπτυξη με σχεδιασμό ενιαίου σχεδίου «μάστερ πλαν», με πρόνοιες οδικού δικτύου και άλλων έργων και υπηρεσιών υποδομής, ανάπτυξη που συμβάλλει στην εξοικονόμηση δημοσίων πόρων και ενέργειας.

Είναι τόσο απλό: δεν κτίζουμε σπίτια σκορπισμένα χωρίς οργάνωση και τεχνο-κοινωνική υποστήριξη. Οι οικιστικές ζώνες των κοινοτήτων είναι τεράστιες σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες ανάπτυξης.

Καθορίζονται μάλιστα μέσα από διαδικασίες διαβούλευσης και κοινωνικού διαλόγου με τις κοινότητες, που συνήθως ικανοποιούν αρκετές από τις απαιτήσεις των τοπικών Αρχών. Γιατί θα πρέπει, κάτω από αυτές τις συνθήκες, να γίνει η ύπαιθρος, που τάχθηκε να εξυπηρετεί άλλους σκοπούς, περιοχή αντιοικονομικής και αντικοινωνικής ανάπτυξης με πρόσχημα την κατοικία των φτωχών;

Ανάπτυξη μεμονωμένων κατοικιών είναι το αντίθετο της οργανωμένης ενιαίας ανάπτυξης, που αποτελεί θεμελιώδη πολεοδομική στόχευση. Πώς μπορεί λοιπόν να προβλέπεται σαν μέρος της Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο η μεμονωμένη κατοικία, όταν η στόχευση είναι η οργανωμένη ανάπτυξη;

Οι λόγοι που προβάλλονται για αναθεώρηση και χαλάρωση της Πολιτικής της Μεμονωμένης Κατοικίας δεν ανταποκρίνονται σε οποιαδήποτε πολεοδομική αντίληψη για ανάπτυξη της υπαίθρου ή άλλη λογική δημοσίου συμφέροντος και κακώς διατηρείται μέσα στο πολεοδομικό σύστημα όλα αυτά τα χρόνια εκτρέφοντας διαχρονικά συμπεριφορές και προσδοκίες δημιουργίας αξιών ακινήτων και ανάμιξής τους σε τραπεζικές συναλλαγές και υποχρεώσεις.

Η ανάπτυξη της υπαίθρου απαιτεί οργανωμένες αναπτύξεις με προγραμματισμό, υπηρεσίες και υποδομές και όχι σκορπισμένες μη εξυπηρετούμενες κατοικίες εδώ κι εκεί. Και δεν εξυπηρετούνται με την Πολιτική της Μεμονωμένης Κατοικίας οι κοινωνικές ανάγκες στέγασης φτωχών οικογενειών.

Αντίθετα η Πολιτική της Μεμονωμένης Κατοικίας επιτρέπει την απομόνωση και το σκόρπισμα φτωχών οικογενειών έξω από τον οργανωμένο πολεοδομικό ιστό.

Η επίλυση του κοινωνικού προβλήματος της στέγασης χαμηλών εισοδηματικών ομάδων, αν περί αυτού πρόκειται, απαιτεί μέτρα ενεργοποίησης των αποθεμάτων κενών οικοπέδων εντός των καθορισμένων οικιστικών ζωνών και εφαρμογή πολιτικής για προσιτή στέγη, ώστε εκεί να ικανοποιούνται οι κοινωνικές ανάγκες στέγασης των φτωχών οικογενειών σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής.

*Πολεοδόμος