Προβληματισμός για τις διαδικασίες που υποβάλλονται ΑμεΑ στα σχολεία

Το γεγονός ότι τα άτομα με αναπηρίες είναι αναγκασμένα να διέρχονται μέσα από ψυχοφθόρες ισοπεδωτικές διαδικασίες, συχνά υπό συνθήκες αντιξοότητας, ώστε να λαμβάνουν «κανονικό απολυτήριο γυμνασίου», προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό, αναφέρεται σε πόρισμα της η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Λήδα Κουρσουμπά, αναφορικά με καταγγελία για αμφισβήτηση των διευκολύνσεων που λαμβάνει μαθήτρια με αναπηρίες κατά τη διεξαγωγή των τελικών εξετάσεων Γυμνασίου.

Το παράπονο αφορούσε την περίπτωση μαθήτριας που είναι διεγνωσμένη με αυτισμό και δεν κατέχει τη δεξιότητα παραγωγής προφορικού λόγου, αλλά επικοινωνεί μόνο γραπτώς. Σύμφωνα με απόφαση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΕΕΑΕ), μια από τις διευκολύνσεις που παρέχονται στη μαθήτρια είναι η στήριξη του χεριού της από τη Σχολική Συνοδό κατά τη γραφή.

Θα έπρεπε να προβληματιστεί η αρμόδια Αρχή, αναφέρει η κ. Κουρσουμπά, κατά πόσο παραβιάζεται η βασική Aρχή της Μη-Διάκρισης, από την στιγμή που άτομα με ανόμοια χαρακτηριστικά εξαναγκάζονται να συμμορφωθούν στις ίδιες προδιαγραφές, ώστε να εξασφαλίσουν το ίδιο «κανονικό απολυτήριο».

“Ενδεχομένως οι γονείς, εμπιστευόμενοι τις αναδυόμενες ικανότητες του παιδιού τους, στην προσπάθεια να αποφύγουν το στίγμα της απονομής ενός «μη κανονικού πιστοποιητικού αποφοίτησης», ενθάρρυναν το παιδί τους να υποστεί ανυπολόγιστο βαθμό ταλαιπωρίας, εντελώς καλόβουλα, ανυποψίαστα και με τη σφραγίδα του ΥΠΠ που επικροτεί ξεκάθαρα ότι, εγκρίνει το αίτημα των γονέων, εφόσον ισχύουν διάφορες προϋποθέσεις και «η γραπτή εξέταση συμβάλλει θετικά στο καλώς νοούμενο συμφέρον του παιδιού» (επιστολή Προϊσταμένης Ειδικής Αγωγής Μέσης Εκπαίδευσης προς τους γονείς, ημερομηνίας 13/4/2016). Θεωρώ ότι επιβάλλεται μια αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο αξιολογείται το «καλώς νοούμενο συμφέρον του παιδιού», ειδικά όταν το παιδί καταλήγει να είναι θύμα αυτών των ίδιων αποφάσεων που πάρθηκαν `για το καλό του`”, προσθέτει.

`Οπως αναφέρεται, η συγκεκριμένη μαθήτρια, στη διάρκεια του γυμνασίου φοιτούσε με καθεστώς ακροάτριας. Μερικές βδομάδες πριν την αποφοίτησή της, κατόπιν εισήγησης της ΕΕΕΑΕ και συγκατάθεσης των γονέων, έγιναν διαδικασίες για μετάβαση της μαθήτριας από καθεστώς ακροάτριας σε καθεστώς συνηθισμένης φοίτησης. Ως εκ τούτου, καταρτίστηκε πρόγραμμα κατατακτήριων εξετάσεων για όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα των τριών τάξεων του γυμνασίου.

Το παράπονο υποβλήθηκε στην κ. Κουρσουμπά, με επιστολή των γονέων της μαθήτριας, ημερομηνίας 7/7/2016, στην οποία εξέφρασαν την αγανάκτησή τους για τον τρόπο που έτυχε χειρισμού η μαθήτρια στη διάρκεια των τελικών εξετάσεων της Γ’ Γυμνασίου, κατά τη σχολική χρονιά 2015-2016. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των γονέων, η μαθήτρια αναγκάστηκε να διακόψει δύο εξετάσεις, κατόπιν αμφισβήτησης των διευκολύνσεων που της παρέχονταν, λόγω της άσχημης ψυχολογικής κατάστασης στην οποία υποβλήθηκε.

Στις διαπιστώσεις της, η κ. Κουρσουμπά αναφέρει ότι από τις καταθέσεις των εμπλεκομένων, δεν φαίνεται να δόθηκαν οποιεσδήποτε οδηγίες σε σχέση με τις ενέργειες που εφαρμόζονται σε περίπτωση που παρατηρείται «απόκλιση» από το σωστό τρόπο εφαρμογής της διευκόλυνσης.

Το γεγονός αυτό, σημειώνει, αφήνει εκτεθειμένες τις επιτηρήτριες, οι οποίες, ενδεχομένως, να ένιωσαν αμηχανία στη διαχείριση της «παρατυπίας» που εντόπισαν κατά την κρίση τους, η οποία ίσως συνεπάγεται παρακοή των κανονισμών.

“Μια τέτοια κατάσταση δημιουργεί αρνητικές συνέπειες για τη μαθήτρια, η οποία καλείται να κάνει μια υπέρβαση που ξεπερνά τις αντοχές της (δεδομένου ότι, λόγω αναπηρίας, καθίσταται ιδιαίτερα ευάλωτη), και κατ’ επέκταση για τη συνοδό, η οποία, λόγω της συναισθηματικής σχέσης που ανέπτυξε με το παιδί έχει, ίσως, εμπεδώσει την αντίληψη ότι είναι συνυπεύθυνη για την επιτυχία του παιδιού, αντιδρώντας αρνητικά στην `παρεμπόδιση` αυτής της επιτυχίας, όπως την αντιλαμβάνεται η ίδια”, προσθέτει.

Θεωρώ σημειώνει, ότι, στην προκειμένη περίπτωση, αλλά και σε άλλες παρόμοιες, οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες για διορθωτικές ενέργειες πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπό το πρίσμα της διασφάλισης της αξιοπρέπειας του παιδιού, με γνώμονα πρωτίστως το συμφέρον του παιδιού τη δεδομένη χρονική στιγμή.

“Στην προκειμένη περίπτωση, με τον τρόπο που διαδραματίστηκαν τα γεγονότα, είναι αβέβαιο αν αξιολογήθηκε το συμφέρον του παιδιού στον τρόπο εφαρμογής της διευκόλυνσης. Η εν λόγω μαθήτρια, με τις συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες, ένιωσε ανυπεράσπιστη εν μέσω μιας διένεξης ενηλίκων για θέμα που την αφορούσε άμεσα, την κρίσιμη στιγμή της διεξαγωγής σχολικών εξετάσεων, και, παράλληλα, κατέστη `άοπλη`, λόγω της αδυναμίας να εκφέρει λεκτική άποψη ή να αντικρούσει οποιοδήποτε επιχείρημα. Επομένως, πρωταρχικό ζήτημα ήταν να διασφαλιστεί η αξιοπρέπεια του παιδιού και να μη θυματοποιηθεί από ενδεχόμενη παρατυπία που προήλθε λόγω της ενέργειας άλλου ατόμου”, προσθέτει.

Η Επίτροπος αναφέρει ότι η επιμονή των γονέων σε συγκεκριμένες διεκδικήσεις για το παιδί τους, οι οποίες υπόκεινται σε στενά χρονοδιαγράμματα εφαρμογής (όπως, στην προκειμένη περίπτωση, η απόφαση της τελευταίας στιγμής να παρακαθίσει άμεσα το παιδί σε όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα τριών τάξεων) προκαλεί έντονο προβληματισμό.