Σαχάρα το 25% της κυπριακής γης

* Καλπάζει η ερημοποίηση και αυτό οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα
Της Γιώργιας Ερωτοκρίτου

Καλπάζει η ερημοποίηση στην Κύπρο. Περίπου το 25-30% της έκτασης του νησιού εμφανίζει σημάδια ερημοποίησης σύμφωνα με τον Χημικό- Περιβαλλοντολόγο Μηχανικό και Διευθυντή του Κέντρου Μελετών και Έρευνας «ΑΚΤΗ», δρα Μιχάλη Λοϊζίδη.

Με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Κατά της Ερημοποίησης, που γιορτάζεται στις 17 Ιουνίου, η «Χ» ζήτησε από τον κ. Λοϊζίδη να εξηγήσει τι σημαίνει αυτός ο όρος. Ερημοποίηση, είπε, είναι όταν αφαιρείται από το χώμα η γονιμότητά του. Πρόσθεσε ότι κυρίως σε περιοχές της Λάρνακας και της κεντρικής Λευκωσίας το έδαφος δεν μπορεί να υποστηρίξει τη γονιμότητα και την καλλιέργεια, με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η διαδικασία φύτευσης και συντήρησης νέων δέντρων.
Ο κ. Λοϊζίδης επεσήμανε ότι αυτή τη στιγμή οι κάτοικοι της Κύπρου πετάνε στα σκουπίδια χιλιάδες τόνους κλαδεμάτων και οργανικών υλών, τα οποία θα έπρεπε να επιστρέφονται στη γη. Υπέδειξε ότι καλό θα ήταν να δημιουργηθούν σε κάθε χωριό ή σε συμπλέγματα χωριών μονάδες κομποστοποίησης για να φτιάχνεται φυτόχωμα από τα κλαδέματα, το οποίο θα μεταφέρεται στα χωράφια. Με αυτό τον τρόπο, σημείωσε, θα επαναλειτουργήσει το οικοσύστημα του εδάφους, άρα κι η επαναφύτευση δέντρων και φυτών.
Στη χειρότερη θέση στην ΕΕ η Κύπρος
Εξάλλου, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, η Κύπρος βρίσκεται στη χειρότερη θέση στην ΕΕ αναφορικά με τον κίνδυνο ερημοποίησης. Ο κ. Λοϊζίδης υπέδειξε ότι μια εθνική στρατηγική για την απερήμωση θα επιχορηγηθεί μέσα από τα διαρθρωτικά προγράμματα της ΕΕ. Ακόμα και το κόστος, πρόσθεσε, μπορεί να καλυφθεί παρόλο που η Κύπρος βρίσκεται στη χειρότερη θέση της ΕΕ. Παράλληλα, υπέδειξε ότι «δεν γίνονται άμεσες κινήσεις είτε από το κράτος είτε από οργανωμένους φορείς, λόγω του ότι το θέμα της ερημοποίησης δεν αποτελεί προτεραιότητα γιατί είναι χαοτικό. Υπάρχουν τα χρήματα, η γνώση και η τεχνολογία αλλά πρέπει πρωτίστως να συγκεκριμενοποιηθεί το θέμα της απερήμωσης και να μπει ως εθνική προτεραιότητα. Πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να καθίσουν γύρω από ένα τραπέζι και να πάρουν αποφάσεις», τόνισε ο περιβαλλοντολόγος μηχανικός.

Στρατηγικά σχέδια… εναλλακτικές επιλογές
Εξάλλου, ανέφερε ότι παρόλο που η ερημοποίηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στον ανθρώπινο παράγοντα, εντούτοις θα μπορούσε να ανατραπεί για 100-200 χρόνια με τη θετική παρέμβαση του ανθρώπου. Όπως εξήγησε, πρέπει να γίνει ένα εθνικό σχέδιο μεταφοράς της οργανικής ύλης μέσα στο χώμα για τη μείωση της ερημοποίησης της κυπριακής γης. Όπως, είπε, μπορεί μέσα σε ένα με δύο χρόνια να μετατραπεί το σύστημα συλλογής των σκουπιδιών στο λεγόμενο «Pay as you throw», δηλαδή «πληρώνω ότι πετώ». Ένα σύστημα το οποίο πολύ εύκολα μπορούν να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν οι Κύπριοι πολίτες.

Άλλη εναλλακτική λύση είναι ο διαχωρισμός των οργανικών υλών, δηλαδή οι πολίτες θα μπορούν να πετούν τα αποφάγια τους σε συγκεκριμένο δοχείο, τα οποία στη συνέχεια θα μετατρέπονται σε γκάζι. Σύμφωνα με τον κ. Λοϊζίδη, ήδη λειτουργούν 7 μονάδες και αναμένονται να τεθούν σε λειτουργία ακόμη 5 μονάδες σε δήμους και κοινότητες. Επίσης, οι πολίτες θα μπορούν να κάνουν στην αυλή τους κομποστοποίηση, δηλαδή να πετούν μέσα σε κάδο τα αποφάγια τους με εξαίρεση αυτά που μυρίζουν, όπως είναι τα κόκκαλα των ψαριών και των κρεάτων και τα γαλακτοκομικά.
Ο κ. Λοϊζίδης αναφέρθηκε και στον «Μασητήρα» που ήδη κάποιοι έχουν στα σπίτια τους. Όπως εξήγησε, είναι ένας κόφτης που μπαίνει στη βρύση, «τρώει» τα τρόφιμα και τα ρίχνει στην αποχέτευση. Εξέφρασε την ελπίδα η συγκεκριμένη μέθοδος να κριθεί ως παράνομη γιατί, όπως είπε, το αποχετευτικό σύστημα της Κύπρου δεν μπορεί να αντέξει μια τέτοια διαδικασία, λόγω της μικρής ποσότητας νερού που εισρέει στο σύστημα αποχέτευσης. Παράλληλα, κάλεσε τους πολίτες να συνεχίσουν την ανακύκλωση χαρτιών και πλαστικών.

 

Διαβρωμένες κατά 60% οι ακτές της Κύπρου
Σε μια άλλη εξέλιξη, περίπου το 60% των ακτών της Κύπρου έχει υποστεί διάβρωση τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με την Ξένια Λοϊζίδου. Η ακτομηχανικός και διευθύντρια του Κέντρου Μελετών και Έρευνας, «ΑΚΤΗ», ανέφερε στη «Χ» ότι οι διαβρώσεις οφείλονται κατά κύριο λόγο στις ανθρώπινες επεμβάσεις στις παράλιες περιοχές και στην ανύπαρκτη πολιτική επί του θέματος. Όπως εξήγησε, κτίζονται ξενοδοχεία, επαύλεις και παραλιακοί πεζόδρομοι μέσα στην ενεργό ζώνη του κύματος, τα οποία δημιουργούν παράκτια διάβρωση. Επίσης, οι ακτές επηρεάζονται και από τις μεγάλες λιμενικές εγκαταστάσεις, όπως είναι οι μαρίνες. Οι διαβρώσεις καταγράφονται σε αμμώδεις περιοχές στις επαρχίες Πάφου, Λεμεσού και Λάρνακας, ενώ έντονο είναι το φαινόμενο σε παραλίες της ελεύθερης Αμμοχώστου. Η κ. Λοϊζίδου αναφέρθηκε στο Παραλίμνι όπου η Τοπική Αρχή μπαίνει με τα τρακτέρ στις παραλίες και καθαρίζει τους βράχους με αποτέλεσμα να επέρχεται με την πάροδο του χρόνου η διάβρωση της ακτής, η οποία χάνει τη φυσική της θωράκιση. Στην περίπτωση της Λεμεσού υπάρχουν μεγάλες διαβρώσεις λόγω των κυματοθραυστών, ενώ και στην επαρχία Πάφου με την επέκταση του λιμανιού και την κατασκευή κυματοθραυστών προκλήθηκε η διάβρωση πανέμορφων ακτών του νησιού.
Σε μια προσπάθεια να διαφανεί το πρόβλημα, η κ. Λοϊζίδου αναφέρθηκε σε ένα περιστατικό το οποίο έγινε σε ακτή της Πάφου στην οποία υπήρχαν πολλοί κυματοθραύστες. Μελέτη κατέδειξε ότι αν έφευγαν οι κάθετοι κυματοθραύστες θα δημιουργείτο αμμώδης παραλία. Έτσι λοιπόν, προχώρησαν στην αφαίρεση ενός κάθετου κυματοθραύστη και μέσα σε 20 μέρες υπήρξε συσσώρευση αμμουδιάς περίπου 5-6 μέτρα στην παραλία. Στη συνέχεια, σύμφωνα με την κ. Λοϊζίδου, ο Δήμος Πάφου αφού βρήκε παραλία θεμελίωσε πάνω στην αμμουδιά παραλιακό πεζόδρομο, με αποτέλεσμα να επανέλθει η διάβρωση της ακτής και να χαθεί η αμμουδιά.
Καμία πολιτική για αναχαίτιση της διάβρωσης
Η κ. Λοϊζίδου τόνισε ότι ο κόσμος έχει μπουχτίσει από τις μελέτες που δεν υλοποιούνται. Κατήγγειλε ότι δεν υπάρχει πολιτική για αναχαίτιση της διάβρωσης με σύγχρονες μεθόδους. Πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να εξαγγέλλονται ξένοι εμπειρογνώμονες που έρχονται με την εμπειρία της βόρειας θάλασσας ή άλλων θαλασσών, από τη στιγμή που έγιναν μέχρι στιγμής τρεις μελέτες οι οποίες έμειναν στα συρτάρια. Η ακτομηχανικός υπενθύμισε ότι αρχές της δεκαετίας του 1990 έγιναν μελέτες για τη διαχείριση της παράκτιας ζώνης που προέβλεπαν μορατόριουμ των βαριών κατασκευών όπως είναι οι κυματοθραύστες. Με τη δημιουργία κυματοθραυστών, πρόσθεσε, δημιουργούνται προβλήματα όχι μόνο στις θάλασσες αλλά και στα βουνά. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «κατεβάζουμε από τα βουνά ολόκληρα πετρώματα για να τα ρίξουμε στη θάλασσα, κάνοντας βαριά έργα που ενδεχομένως να προκαλέσουν μεγαλύτερα προβλήματα και σε άλλες ακτές». Αξίζει να σημειωθεί ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη κατεδαφίζονται οι κυματοθραύστες οι οποίοι θεωρούνται ότι είναι παλιάς κοπής έργα και υιοθετούνται νέες μέθοδοι όπως είναι τα ύφαλα έργα, οι επιπλώσεις και αναπληρώσεις των ακτών.
Παράλληλα, επεσήμανε ότι δεν τηρούνται τα σχέδια των μελετών διαχείρισης της παράκτιας ζώνης. Όπως είπε, οι Τοπικές Αρχές όπου βλέπουν διάβρωση, προχωρούν στη δημιουργία κυματοθραυστών, θεωρώντας ότι αυτή είναι η κατάλληλη λύση, καθώς δεν υπάρχει καθοδήγηση από το κράτος για εναλλακτικές επιλογές. Πρόσθεσε ότι προκηρύσσονται φθηνές μελέτες οι οποίες δίνουν βαριά έργα με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στις ακτές του νησιού να είναι ορατές. Κατασκευάζονται, όπως είπε, έργα που επιδεινώνουν την κατάσταση με αποτέλεσμα στην τελική να φτιάχνονται έργα πάνω σε υφιστάμενα έργα.
Εξάλλου, η κ. Λοϊζίδου επεσήμανε ότι πολλές φορές η κλιματική αλλαγή χρησιμοποιείται ως άλλοθι λόγω των κακών πολιτικών και κατασκευών που οδηγούν στη διάβρωση των ακτών. Πρόσθεσε ότι δυστυχώς στην Κύπρο δεν τηρείται η υφιστάμενη νομοθεσία που προβλέπει οι κατασκευές να γίνονται 100 μέτρα πίσω από την ακτογραμμή.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy