ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ: Η ζωή γράφει πάντα τα πιο ευφάνταστα σενάρια

Μεγάλο κέρδος για έναν συγγραφέα είναι η επαφή με τους αναγνώστες

Συνέντευξη στη Μαρία Φράγκου

Οι αξεπέραστοι Έλληνες συγγραφείς της γενιάς του ’30, οι γίγαντες της ρωσικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας λειτούργησαν ως πυξίδα για τη Σόφη Θεοδωρίδου. Η συγγραφέας των βιβλίων «Η νύφη φορούσε μαύρα», «Πορφυρό Ποτάμι» κ.ά. ακολουθεί κάθε επόμενη φορά που θα γράψει τα ίδια μονοπάτια, όπως όταν πρωτοξεκίνησε. Αναμένει από τη ζωή να της δώσει την πρώτη ύλη, γι’ αυτό και οι ιστορίες της είναι συνήθως αληθινές και την έχουν συγκινήσει. Η Σόφη Θεοδωρίδου μιλά στη «Χαραυγή» για την απόσταση που διένυσε από το πρώτο της βιβλίο μέχρι το πιο πρόσφατο, για τη σχέση της με τους αναγνώστες των έργων της και τη συγκίνηση που της προσφέρουν κάθε φορά που αναφέρονται σε αυτά.

Τι σας οδήγησε στην ανάγκη να γράψετε για πρώτη φορά;

Η συγγραφή ήταν ένα παιδικό μου όνειρο, που όμως η ζωή το παραμέρισε. Ακούγοντας όμως κάποια μέρα μια ιστορία αληθινή, ένιωσα την παρόρμηση να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου, γράφοντας ένα μυθιστόρημα βασισμένο πάνω της. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια, βέβαια, ωσότου το αποτολμήσω, ωστόσο η προσπάθεια ευοδώθηκε, κάτι που απετέλεσε ισχυρό κίνητρο για τη συνέχεια.

Αναμένω από τη ζωή να μου δώσει την πρώτη ύλη, οπότε, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι συνήθως μια ιστορία αληθινή, η οποία με έχει συγκινήσει

 

Και πότε μια ιστορία λειτουργεί παρορμητικά για σας; Τι κάνει την ιστορία να ξεχωρίζει για να σας δώσει την έμπνευση;

Με δεδομένο ότι υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες αληθινές που με συγκινούν, θα έλεγα ότι διαισθητικά γίνεται η επιλογή. Ίσως παίζει ρόλο κι η επιθυμία μου να «φωτίσω» κάθε φορά διαφορετικές λεπτομέρειες των γεγονότων που έχω κατά καιρούς εξιστορήσει και σε άλλα μου έργα.

Ποιοι συγγραφείς λειτούργησαν για σας ως πυξίδα;

Κυρίως τα εφηβικά μου αναγνώσματα: οι αξεπέραστοι Έλληνες συγγραφείς της γενιάς του ’30, οι γίγαντες της ρωσικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ποιο βιβλίο σας έχει συναρπάσει ως παιδί;

Το «Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου» της Πηνελόπης Δέλτα, του οποίου η ιστορία διαδραματίζεται και στα μέρη μου.

Ποιο είναι το προζύμι των βιβλίων σας κάθε επόμενη φορά;

Ακολουθώ τα ίδια μονοπάτια, όπως την πρώτη φορά. Αναμένω από τη ζωή να μου δώσει την πρώτη ύλη, οπότε, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι συνήθως μια ιστορία αληθινή, η οποία με έχει συγκινήσει.

Τι σημαίνει επιτυχία για έναν συγγραφέα;

Για τον καθένα ίσως κάτι διαφορετικό. Για μένα προσωπικά η διαχρονικότητα του έργου του εκτός από την αγάπη του αναγνωστικού κοινού.

Και πώς μετριέται η επιτυχία;

Δεν είναι εύκολη η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα. Απαντώ με μεγάλη επιφύλαξη. Καταρχάς, με την ικανοποίηση που προσφέρει σ’ έναν συγγραφέα η γνώση ότι το έργο του αντιπροσωπεύει όντως ό,τι ο ίδιος ορίζει ως βασικές αξίες ζωής. Κατά δεύτερον, με την αγάπη των αναγνωστών του και την αποδοχή που εισπράττει από κείνους. Μια αγάπη που δεν έχει σχέση με τις λίστες των ευπώλητων, που πολλές φορές αποδεικνύονται περιστασιακές.

Κάθε φορά συγκινούμαι ακούγοντας τους αναγνώστες να αναφέρονται στα διάφορα έργα μου, κυρίως γιατί τα προσεγγίζουν με τρόπο διαφορετικό ο καθένας, αλλά κι επειδή διαπιστώνω ότι συμπάσχουν με τους ήρωές μου

Από το «Η νύφη φορούσε μαύρα» μέχρι το «Πορφυρό Ποτάμι» διανύσατε μια μεγάλη απόσταση. Πώς ήταν η διαδρομή;

Ήταν -και είναι- όμορφη πολύ. Μεγάλο κέρδος μου θεωρώ την επαφή με τους αναγνώστες. Κάθε φορά συγκινούμαι ακούγοντάς τους να αναφέρονται στα διάφορα έργα μου, κυρίως γιατί τα προσεγγίζουν με τρόπο διαφορετικό ο καθένας, αλλά κι επειδή διαπιστώνω ότι συμπάσχουν με τους ήρωές μου, προσλαμβάνοντάς τους ως αληθινά πρόσωπα, όπως κι εγώ.

«Τι φταίνε οι απλοί άνθρωποι για τα δεινά που παρασέρνουν ερήμην τους τις ζωές τους;» διερωτάστε μέσα από τις σελίδες του βιβλίου σας «Πορφυρό Ποτάμι». Ποια απάντηση δίνετε εσείς; Ποια απάντηση δίνει ο κόσμος γενικά;

Ο κόσμος με τη λαϊκή του σοφία δίνει την απάντηση με τη ρήση «ο θάνατός σου, η ζωή μου». Από τα πανάρχαια χρόνια έτσι πορεύεται η ζωή. «Το του κρείττονος συμφέρον», που έλεγαν οι αρχαίοι μας σοφιστές, εξηγεί από την πιο μικρή πράξη αδικίας μέχρι και τους ανταγωνισμούς την εκμετάλλευση και τους κάθε λογής πολέμους. Παρά την πρόοδο της ανθρωπότητας μέσα από τις χιλιετίες, φαίνεται ότι ακόμη μακράν απέχουμε από μια πανανθρώπινη κοινωνία σαν αυτή που οραματίζεται ο Τζινγκίζ Αϊτμάτωφ στο έργο του «Μια μέρα, ένας αιώνας», όπου η λέξη πόλεμος δεν είναι κατανοητή απ’ τους ανθρώπους και υπάρχει μόνο σε κάτι πανάρχαια λεξικά.

Η πρώτη ύλη του βιβλίου σας, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, η έμπνευσή του με δυο λόγια, είναι «κλεμμένη» από τις ιστορίες που σκαρώνει η ίδια η ζωή, όπως λέτε εσείς η ίδια. Μήπως όμως η ζωή δεν γράφει τα καλύτερα σενάρια;

Πράγματι, η ζωή γράφει πάντα τα πιο ευφάνταστα σενάρια. Γι’ αυτό κι εγώ αφουγκράζομαι τις ιστορίες της, «πατώ» επάνω της και με αυτήν ως έμπνευση ανιχνεύω τα μονοπάτια ζωής των ηρώων μου.

Παρά την πρόοδο της ανθρωπότητας μέσα από τις χιλιετίες, φαίνεται ότι ακόμη μακράν απέχουμε από μια πανανθρώπινη κοινωνία σαν αυτή που οραματίζεται ο Τζινγκίζ Αϊτμάτωφ στο έργο του

Ταύτιση με τους ήρωες
Τι ορισμό δίνετε εσείς στο καλό βιβλίο;

Για μένα προσωπικά καλό βιβλίο είναι αυτό που με ταξιδεύει πρώτα πρώτα, ανεξάρτητα απ’ τη θεματογραφία του, που με συμπαρασύρει απόλυτα στον κόσμο του, που έχει την ικανότητα να με κάνει να ταυτιστώ με τους ήρωές του και να συμπάσχω μαζί τους, ενώ συνάμα με διδάσκει είτε γνώσεις είτε και εμπειρίες ζωής.

Σήμερα που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πρωταγωνιστικό -κυριολεκτικά ή καθ’ υπερβολήν- ρόλο στη ζωή μας, επηρεάζεται το βιβλίο; Θετικά ή αρνητικά;

Αναπόφευκτα επηρεάζεται. Και, δυστυχώς, κατά κύριο λόγο αρνητικά. Όπως προανέφερα και σε προηγούμενη απάντησή μου, επηρεάζει τη σχέση της νεολαίας μας με το βιβλίο. Κι εκ των πραγμάτων, καθώς περιορίζει τον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων γενικώς, περιορίζει και το χρόνο, πιστεύω, που διαθέτει κάποιος στο διάβασμα.

 «Μια μέρα, ένας αιώνας», όπου η λέξη πόλεμος δεν είναι κατανοητή απ’ τους ανθρώπους και υπάρχει μόνο σε κάτι πανάρχαια λεξικά

Το εκπαιδευτικό σύστημα αποτυγχάνει να εμπνεύσει την αγάπη για το βιβλίο
Τα παιδιά σήμερα διαβάζουν για να είναι οι αυριανοί πρεσβευτές του βιβλίου;

Δυστυχώς, όχι όσο θα έπρεπε. Τρεις λόγοι κατά την άποψή μου συντείνουν σ’ αυτό: η τεχνολογία που εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς και τα ωθεί σε άλλες ατραπούς προς αναζήτηση ψυχαγωγίας και γνώσης, το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα στο σύνολό του αποτυγχάνει να εμπνεύσει την αγάπη για το βιβλίο αυτό καθαυτό και η απουσία γενικά του βιβλίου από την οικογένεια. Όταν ένα παιδί δεν μεγαλώνει σε περιβάλλον φιλαναγνωσίας, πώς θα αγαπήσει το βιβλίο και το διάβασμα;