ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΑΛΑΣ:  Αξία και ήθος κατά διαπλοκής και διαφθοράς

Ο υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας Σταύρος Μαλάς στο β’ μέρος της συνέντευξής του λέει πολλά: Και για την πρότασή του για κατοχύρωση του κατώτατου μισθού και για την αντιμετώπιση της φτώχειας καταπολεμώντας τον εργασιακό μεσαίωνα και για τη στήριξη των νέων επιστημόνων με προγράμματα που θα δώσουν 5-6 χιλιάδες νέες θέσεις και για τις παρεμβάσεις της Εκκλησίας και για την αξιοκρατία που φιλοδοξεί να εφαρμόσει, αρχής γενομένης από τη σύνθεση του Υπουργικού του Συμβουλίου. Αποκαλύπτει μάλιστα πως έχει ήδη σκεφτεί και ονόματα συνεργατών του…

Συνέντευξη στις Νίκη Κουλέρμου και Κάλια Ανδρέου

Ένας νέος σήμερα, στην περίπτωση που σταθεί τυχερός και βρει δουλειά, καλείται να ξεκινήσει τη ζωή του με 700-800 ευρώ το μήνα. Με αυτά τα δεδομένα, όχι μόνο δεν μπορεί να ζήσει αξιοπρεπώς, αλλά δεν του δίνεται ούτε το κίνητρο για να δουλέψει. Πώς θα στηρίξετε πραγματικά τη νέα γενιά;

Ακριβώς αυτό που έχετε θίξει είναι το πιο βασικό δομικό πρόβλημα της κυπριακής οικονομίας. Δηλαδή η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Διότι την πιο ευφάνταστη οικονομική πολιτική και να έχεις όσον αφορά τους τομείς ανάπτυξης, αν ο κόσμος δεν πληρώνεται σωστά, η οικονομία δεν θα πάει μπρος. Είναι τόσο απλό. Είναι όπως το ανθρώπινο σώμα που αν έχει μη υγιή κύτταρα, δεν μπορεί να είναι υγιής ο οργανισμός. Η δική μας θέση είναι ότι η πρώτη μεταρρύθμιση που πρέπει να γίνει στη χώρα μας είναι ο καθορισμός κατώτατου μισθού, νομοθετικά κατοχυρωμένου. Κατώτατος μισθός, κατοχυρωμένος, δεν υπάρχει στην Κύπρο. Υπάρχει μόνο για εννέα επαγγέλματα με υπουργικό διάταγμα και ακόμα κάποιοι θεωρούν ότι αυτός ο μισθός είναι και υψηλός. 870 ευρώ θεωρείται βασιλικός για κάποιους, και κάποιοι σκέφτονται ότι πρέπει να μειωθεί κατά 20%. Ειρήσθω εν παρόδω, αν μειωθεί 20%, έρχεται στο όριο της φτώχειας, το οποίο σήμερα καθορίζεται στα 700 ευρώ. Άρα, ναι στον κατώτατο μισθό νομοθετικά κατοχυρωμένο και επίσης, αναπτυξιακά κίνητρα προς όφελος εκείνων των εργοδοτών που εφαρμόζουν τη νομοθεσία. Αυτή η πρότασή μας όχι μόνο έχει γίνει αποδεχτή από τους εργαζομένους, αλλά και από τους εργοδότες. Γιατί είναι πάρα πολλοί οι εργοδότες που πληρώνουν μισθούς στη βάση συλλογικών συμβάσεων, αλλά διερωτώνται γιατί να πληρώνουν αυτούς τους μισθούς όταν κάποιοι άλλοι στους ίδιους κλάδους δραστηριοποίησης δεν τους πληρώνουν. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να προστατεύσουμε και τον εργαζόμενο και τον καλό εργοδότη. Και αυτή είναι η βασικότερη μεταρρύθμιση που εισηγούμαστε στο πρόγραμμά μας.

Σε αυτό τον προεκλογικό ζουν 240 χιλιάδες Κύπριοι στα όρια της φτώχειας. Έχετε κάποια πρόταση για να συνθλίψετε αυτή τη φτώχεια, κ. Μαλά;

Πρώτα απ΄ όλα αυτή η φτώχεια κατηγοριοποιείται σε δύο επίπεδα. Είναι ο κόσμος, ο οποίος δεν έχει δουλειά και αναγκάζεται σήμερα είτε να παίρνει το ΕΕΕ είτε να μην το παίρνει. Και το άλλο είναι ότι αρκετός κόσμος εργάζεται στα όρια της φτώχειας. Ο τρόπος για να το διορθώσεις αυτό, όπως έχει αποδειχθεί και μέσα από επιστημονικές μελέτες, είναι να καταπολεμήσεις τον εργασιακό μεσαίωνα. Από την άλλη το κράτος έχει υποχρέωση να στηρίξει εκείνους τους τομείς που δημιουργούν ποιοτικές θέσεις εργασίας. Και είναι γι΄ αυτόν το λόγο που έχω δώσει μεγάλη έμφαση στη στήριξη προγραμμάτων νέων επιστημόνων. Γιατί αυτά τα προγράμματα τα εφαρμόζουμε σε πολύ μικρή κλίμακα στη χώρα μας. Έχουν πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα, αλλά πρωτίστως δίνουν αξιοπρεπείς μισθούς. Και δεν μπορείς σήμερα να έχεις χιλιάδες απόφοιτους πανεπιστημίων που επιζητούν να βρουν μια δουλειά και αναγκάζονται να εργάζονται για 500 – 700 ευρώ. Τα προγράμματα που εισηγούμαστε υπολογίζουμε ότι θα δώσουν 5-6 χιλιάδες θέσεις εργασίας και οι μελέτες δείχνουν ότι στην Κύπρο για κάθε ένα ευρώ που επενδύουμε σε αυτούς τους τομείς, φέρνουμε άλλα τρία στην οικονομία.

«Η όλη η κοινωνία είναι ένα μεγάλο σχολείο και η παρέμβαση του θεσμού της Εκκλησίας μπορεί να γίνεται και γίνεται στο επίπεδο της κοινωνίας. Δεν χρειαζόμαστε εκκλησιαστικοκεντρικά σχολεία. Χρειαζόμαστε ανθρωποκεντρικά και πολυπολιτισμικά σχολεία»

Συμφωνείτε με τον τρόπο που η Εκκλησία αναμειγνύεται και επεμβαίνει στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου; Αν όχι, σε περίπτωση εκλογής σας, θα θέτατε όρια και πώς;

Δεν μπορεί κανένας να σταματήσει τον Αρχιεπίσκοπο να λέει αυτά που λέει ή τον οποιονδήποτε ιεράρχη. Είμαι σίγουρος ότι και ο Μακαριότατος όπως και άλλοι ιεράρχες ως καλοί χριστιανοί θα έπρεπε οι παρεμβάσεις τους να γίνονται στο πλαίσιο της καλλιέργειας συναντίληψης μεταξύ των δύο κοινοτήτων στη χώρα μας. Διότι ο χριστιανισμός αυτό που έχει διδάξει κυρίως είναι την αγάπη και τον αλληλοσεβασμό. Αντ’ αυτού οι παρεμβάσεις του Μακαριότατου γίνονται στη λογική ότι εμείς δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε με αυτούς τους ανθρώπους και μας έχει ακόμα προτείνει και τη λύση δύο κρατών και το χειρότερο είναι ότι οι πλείστες του παρεμβάσεις έχουν να κάνουν με τα επιχειρηματικά σχέδια της Εκκλησίας. Νομίζω αυτή η συμπεριφορά δεν ενισχύει το θεσμό της Εκκλησίας. Κατά την άποψή μου τον διαβρώνει.

Πώς σχολιάζετε τις προθέσεις του Αρχιεπισκόπου για δημιουργία σχολείων της Εκκλησίας;

Διερωτώμαι γιατί έχει νιώσει την ανάγκη ο Μακαριότατος ότι η Εκκλησία πρέπει να δημιουργήσει σχολεία. Η όλη κοινωνία είναι ένα μεγάλο σχολείο και η παρέμβαση αυτού του θεσμού της Εκκλησίας μπορεί να γίνεται και γίνεται στο επίπεδο της κοινωνίας. Δεν χρειαζόμαστε εκκλησιαστικοκεντρικά σχολεία. Χρειαζόμαστε ανθρωποκεντρικά και πολυπολιτισμικά σχολεία. Αυτό επιβάλλει ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας και ο προσανατολισμός στη χώρα μας. Κι αν πάμε και σε άλλες χώρες που έχουν δημιουργηθεί τέτοια σχολεία και αναφέρομαι κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία, τα κοινωνικά προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν όταν προσπάθησαν να τα αντιμετωπίσουν.

Είσαστε έτοιμος να έρθετε σε ρήξη με κατεστημένα και πέραν της Εκκλησίας;

Η δική μου πολιτική προσέγγιση στηρίζεται κυρίως στην επιστημοσύνη και στις ανοιχτόμυαλες προσεγγίσεις. Δεν πρόκειται να πάρω καμία απολύτως πολιτική απόφαση στη λογική ότι εξυπηρετώ το ένα κομμάτι της κοινωνίας διότι έχει μεγαλύτερη επιρροή. Αν κάτι πρέπει να γίνει στη βάση μιας επιστημονικής ανάλυσης και είναι σωστό, τότε πρέπει να είναι σωστό. Όσες φορές κάναμε πολιτική προσπαθώντας να ικανοποιήσουμε είτε τη μια ομάδα είτε την άλλη, νομίζω αποτυγχάναμε. Τέτοια πολιτική ουσιαστικά εντάσσεται μέσα στη λογική της πολιτικής εξυπηρέτησης, θα έλεγα και λίγο της πολιτικής διαπλοκής εντός εισαγωγικών, σε λίγο πιο ήπια μορφή.

«Αυτά τα προγράμματα που εισηγούμαστε, υπολογίζουμε ότι θα δώσουν 5-6 χιλιάδες θέσεις εργασίας και οι μελέτες δείχνουν ότι στην Κύπρο για κάθε ένα ευρώ που επενδύουμε σε αυτούς τους τομείς, φέρνουμε άλλα τρία στην οικονομία»

Κάποιοι σας «ενοχοποιούν» γιατί ήσασταν Υπουργός Υγείας και δεν εφαρμόσατε το ΓεΣΥ. Τώρα λέτε ότι είστε έτοιμος να εφαρμόσετε το ΓεΣΥ και να συγκρουστείτε με όσους το επιβουλεύονται. Ποιοι είναι αυτοί;

Κατ’ αρχήν υπηρέτησα Υπουργός Υγείας για 14 μήνες και δεν είναι αρκετοί για να εφαρμόσεις ΓεΣΥ. Επανασχεδιάστηκε το οικονομικό κομμάτι του ΓεΣΥ και βεβαίως καταθέσαμε ολοκληρωμένη πρόταση τον Ιούνιο του 2012 με ειδικό οδικό χάρτη υλοποίησης στα επόμενα 4 χρόνια και με ημερομηνία εφαρμογής 1/1/2016. Αυτό δεν έγινε από την παρούσα κυβέρνηση και αυτό το οποίο υιοθετήθηκε τώρα, κυρίως στο οικονομικό κομμάτι, αφορά την πρότασή μας το 2012. Επομένως αν είναι κάτι που δεν μπορούν να με επικρίνουν οι αντίπαλοί μου είναι ότι δεν συνεισέφερα στην εφαρμογή του ΓεΣΥ. Απεναντίας. Υπάρχουν αρκετά οικονομικά συμφέροντα κυρίως στον οικονομικό τομέα που δεν θέλουν την εφαρμογή του ΓεΣΥ και ο λόγος είναι πάρα πολύ απλός. Η εκτελεστική εξουσία πρέπει να είναι έτοιμη να συγκρουστεί και με κάποια συμφέροντα, γιατί ο τομέας της Υγείας και η εφαρμογή του ΓεΣΥ δεν είναι μόνο κοινωνική μεταρρύθμιση, είναι κυρίως οικονομική μεταρρύθμιση, διότι θα αναγκαστούν κάποιοι να λειτουργούν σε ένα διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον σε σχέση με το σήμερα γι΄ αυτό θα δημιουργήσει πίεση μεταρρυθμίσεων τόσο στον δημόσιο τομέα όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ίσως να είναι η πρώτη φορά που συζητάμε για μεταρρυθμίσεις στον ιδιωτικό τομέα και αυτό είναι που ενοχλεί.

Γενικά οραματίζεστε μια διαφορετική διακυβέρνηση σε ήθος και αξίες… Μακριά από λίστες και εξαργύρωση προεκλογικών επιταγών. Κάποιος θα σας πει ότι στην Κύπρο δεν γίνονται τέτοια πράγματα.

Και βεβαίως γίνονται στην Κύπρο αυτά τα πράγματα και φέρνω ως παράδειγμα τη θητεία μου στο Υπουργείο Υγείας που είναι ένα Υπουργείο στο οποίο μπορείς να εξαργυρώνεις τις οποιεσδήποτε πολιτικές υποσχέσεις και εξυπηρετήσεις. Και όμως αντιστάθηκα. Ήμουν σε ένα υπουργείο στο οποίο ο κόσμος έχει πάρα πολλές απαιτήσεις, έμεινα στο κομμάτι της χάραξης της πολιτικής και όχι στη χάραξη μιας λογικής εξυπηρέτησης, διότι αν είναι κάτι που σφάλλουμε ως πολιτικοί είναι ότι λόγω του ότι το κράτος μας δεν είναι δομημένο να εξυπηρετεί αποτελεσματικά ολόκληρη την κοινωνία σε όλους τους τομείς, χρησιμοποιούμε πολλές φορές τη επικυριαρχική σχέση που έχει ο πολιτικός κυρίως στην εκτελεστική εξουσία και σπρώχνουμε τα πράγματα εξυπηρετώντας κάποιους συμπολίτες μας, μη εξυπηρετώντας όμως τη λειτουργία του συστήματος. Και η δική μου προσέγγιση είναι ότι πρέπει το κράτος να είναι πιο αποτελεσματικό, πιο σύγχρονο αλλά για να γίνει αυτό πρέπει η πολιτική κουλτούρα να είναι διαφορετική.

---

Έχω ήδη σκεφτεί ονόματα

συνεργατών μου… Έχει σημασία το ήθος

Έχετε διακηρύξει ότι θα λειτουργήσετε αξιοκρατικά ακόμα και στη σύνθεση του Υπουργικού σας Συμβουλίου. Η αξιοκρατία είναι αρκετό εργαλείο για να καταπολεμηθεί η διαπλοκή και η διαφθορά από την οποία έχει απηυδήσει τον τελευταίο καιρό η κοινωνία μας;

Είναι πολύ σημαντικό η εκτελεστική εξουσία να υλοποιεί πολιτικές που να μην προάγουν τη διαπλοκή, γιατί η διαφθορά αρχίζει από την πολιτική διαπλοκή. Όταν νιώσουν κάποιοι ότι είναι μέρος μικρού συστήματος και κυκλώματος το οποίο παράγει και αναπαράγει πολιτικούς, οι οποίοι δημιουργούν πελατειακή σχέση με την πολιτική τότε θα καταλήξουμε στη διαφθορά. Κι αν είναι κάτι που μας διδάσκει η απερχόμενη κυβέρνηση, ειδικά με κάποιους διορισμούς όπως του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, είναι ότι αν δεν έχεις την πολιτική προπαίδεια να απαλλαγείς από αυτές τις πελατειακές σχέσεις και τις ενισχύεις, τότε οδηγείσαι σε διαφθορά και διαπλοκή όπως έγινε με τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα. Άρα έχει σημασία τι ήθος και τι πολιτική φιλοσοφία έχει και ο Πρόεδρος και οι βοηθοί του. Και είναι κάτι που πραγματικά είμαι κάθετος και στους συνεργάτες που θα επιλέξω, τα ονόματα των οποίων έχω ήδη σκεφτεί, διότι ένας Πρόεδρος θα πρέπει να είναι έτοιμος. Ψάχνω πάρα πολύ από τώρα, άτομα που δυνητικά θα συνεργαστούν μαζί μου γιατί δεν θέλω να οδηγηθώ σε κακοτοπιές. Είναι πολύ σημαντικό ποιοι θα διοριστούν στο Υπουργικό Συμβούλιο.