Η σφαγή που έγινε στις 4 του Δεκέμβρη στην Αθήνα είχε ως πρωταγωνιστή την οργάνωση Χ του συνταγματάρχη Γρίβα.
Μια δωσίλογη οργάνωση, που συνεργάστηκε με τους Γερμανούς αλλά διατηρούσε και επαφές με τους επόμενους κατακτητές της Ελλάδας του Βρετανούς.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής η Χ δρούσε στο σκοτάδι χωρίς να κάνει οποιαδήποτε κίνηση εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Εμφανίστηκε στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, κάτω από την κάλυψη των Βρετανών.
Η Χ πήρε μέρος σε διάφορες μάχες στην περιοχή του Θησείου και στο Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη, πολεμώντας με προθυμία στο πλευρό των Άγγλων, των χωροφυλάκων και διαφόρων πρώην ταγματασφαλιτών εναντίον των ανταρτών της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.
Το παρακράτος της «Χ» μετά τη Βάρκιζα
Αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας (1945), η ακροδεξιά στρατιωτική οργάνωση Χ άλλαξε πρόσωπο, ενδυόμενη τον πολιτικό μανδύα, δηλαδή μεταμορφώθηκε σε πολιτικό κόμμα. Ταυτόχρονα όμως έκρυψε σε διάφορα σημεία τα όπλα και τα πυρομαχικά της, έτοιμη για να ξαναρχίσει (φανερά αυτή τη φορά) τις δολοφονίες και την τρομοκρατία εναντίον της Αριστεράς.
Παράλληλα η Χ κατόρθωσε να δρα και αυτόνομα, χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν.[1]
Μετά τη Βάρκιζα, τα μέλη της Χ επάνδρωσαν το 143ο Τάγμα Εθνοφυλακής.
Μερικά χρόνια αργότερα, διάφορα μέλη της Χ πήραν μέρος στον Εμφύλιο Πόλεμο (1946 – 1949). Την περίοδο 1945 – 1948, οι ένοπλες ομάδες της Χ και της ΕΑΟΚ (η οποία ιδρύθηκε το 1946 από τον Ταγματασφαλίτη Πάνο Κατσαρέα) πραγματοποίησαν δολοφονίες ακόμα και ανηλίκων παιδιών , καθώς και γυναικών στην Πελοπόννησο. Μιλάμε για πολυάριθμες κτηνωδίες, οι οποίες έμειναν στην ιστορία.
Παταγώδης αποτυχία στις εκλογές
Η Χ όχι μόνο πολιτικοποιήθηκε αλλά έλαβε μέρος και στις εκλογές του 1946 με το όνομα «Εθνικό Κόμμα Χιτών», που τάχθηκε στο πλευρό του βασιλιά.
Ο Γρίβας, όπως έπραξε κι αργότερα κατά τη διάρκεια της δράσης της ΕΟΚΑ, κατηγόρησε τους πολιτικούς ως «αδίστακτους καρπωτές των αγώνων των πραγματικών αγωνιστών»
Το αποτέλεσμα των εκλογών, όπως και των επόμενων που έγιναν τον Μάρτιο του 1950 ήταν άκρως απογοητευτικές για τη Χ.
Το 1946 πήρε 1.848 ψήφους, δηλαδή ποσοστό 0,17 %, ενώ το 1950 πήρε 14.256 ψήφους, δηλαδή ποσοστό 0,84 %. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην κατορθώσει να εκλέξει ούτε ένα βουλευτή.
Κι αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο αφού ο ελληνικός λαός είχε πολύ πικρή εμπειρία από τη δράση της φασιστικής οργάνωσης.
Το συλλαλητήριο της 3ης Δεκεμβρίου
Μεταβαίνοντας τώρα στα γεγονότα που οδήγησαν στα Δεκεμβριανά, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η κυβέρνηση της ελεύθερης, πλέον, Ελλάδας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου, μετά από εντολές των Βρετανών προωθεί τον αφοπλισμό των αντιστασιακών οργανώσεων και τη σύσταση ελληνικού στρατού υπό βρετανικό έλεγχο.
Επήλθε συμφωνία την οποία ωστόσο η ηγεσία του ΕΑΜ ζήτησε την επαναδιαπραγμάτευση της.[2]
Την 1 Δεκεμβρίου ο στρατηγός Σκόμπυ με πρωτοβουλία του, εξέδωσε μια διαταγή αφοπλισμού των αντιστασιακών ομάδων, συνοδεύοντάς την από διάγγελμα στο οποίο ανέφερε ότι αν η εντολή του δεν γινόταν δεκτή, θα προέκυπταν ολέθριες συνέπειες.[3]
Ως αντίδραση, καθώς αντιλαμβάνονταν ότι η κατάσταση οδηγείτο στη σύρραξη, οι υπουργοί που ανήκαν στο ΕΑΜ παραιτήθηκαν στις 2 Δεκεμβρίου του 1944 (εκτός του στρατηγού Σαρηγιάννη που το έπραξε λίγες μέρες αργότερα), ενώ το ΕΑΜ ζήτησε και έλαβε άδεια για συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις 3 Δεκεμβρίου 1944 στην πλατεία Συντάγματος. Την ίδια μέρα (2 Δεκεμβρίου) η ηγεσία του ΕΑΜ ανακοίνωσε την κήρυξη γενικής απεργίας, τη διαταγή προς την εαμική πολιτοφυλακή να μη παραδώσει οπλισμό στην κρατική Εθνοφυλακή και την ανασύσταση της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ.
Η διαδήλωση
Παρά την παραχώρηση άδειας η κυβέρνηση τελικά υπαναχώρησε και τελικά απαγόρεψε το συλλαλητήριο το βράδυ της προηγούμενης μέρας. Μέλη του ΕΑΜ της Αθήνας την Κυριακή 3 Δεκέμβρη, αψηφώντας την κυβερνητική απαγόρευση, κατέκλυσαν ειρηνικά την πλατεία Συντάγματος.
Η διαδήλωση, που είχε μεγάλη συμμετοχή, πνίγηκε στο αίμα όταν αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν προς το πλήθος. Ο απολογισμός της επίθεσης ήταν 33 νεκροί και περισσότεροι από 140 τραυματίες. Αν και ο βρετανός διοικητής Γουντχάους στα απομνημονέυματά του έσπειρε αμφιβολίες για το ποιος άνοιξε πρώτος πυρ, η αστυνομία, οι Βρετανοί ή οι διαδηλωτές, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα ο αρχηγός της Αστυνομίας Αθηνών Άγγελος Έβερτ παραδέχτηκε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Ακρόπολη πως ο ίδιος έδωσε το σήμα για τους πυροβολισμούς κατά των διαδηλωτών, βάσει διαταγών που είχε λάβει[4], κάτι που επιβεβαιώνεται και από άλλες μαρτυρίες.
Την επόμενη μέρα, στις 4 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η γενική απεργία που είχε προκηρύξει το ΕΑΜ από τις 2 Δεκεμβρίου και τελέστηκε η κηδεία των θυμάτων του συλλαλητηρίου της προηγούμενης μέρας. Η νεκρώσιμη ακολουθία έγινε στη Μητρόπολη της Αθήνας και στη συνέχεια η νεκρική πομπή κατευθύνθηκε προς το Σύνταγμα. Στην κορυφή της πομπής ξεχώριζε ένα πανό το οποίο κρατούσαν τρεις νεαρές μαυροφορεμένες γυναίκες και έγραφε: Όταν ο Λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα. ΕΑΜ.
Η πορεία αυτή χτυπήθηκε ξανά με πυροβολισμούς, κυρίως από μέλη της οργάνωσης Χ και πρώην ταγματασφαλίτες που διέμεναν σε ξενοδοχεία της Ομόνοιας με αρκετούς νεκρούς.[5]
Η μαρτυρία του Χίτη Ν. Φαρμάκη
Το στέλεχος της Χ Νίκος Φαρμάκης μιλώντας στην εκπομπή «Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα» της ΕΡΤ, ανέφερε ξεκάθαρα ότι η Χ ανέμενε την έλευση των Βρετανών και ότι δεν υπήρχε λόγος να κτυπήσουν τους Γερμανούς.
Σε ότι αφορά τη διαδήλωση τη 3ης Δεκεμβρίου ανέφερε ότι οι Χίτες είχαν εξουσιοδότηση να κυκλοφορούν ελεύθερα και την ημέρα εκείνη πήγε στα παλιά ανάκτορα.
Με την έλευση του εκεί ο υπεύθυνος του είπε να ανέβει πάνω να πιάσει ένα παράθυρο. Η εντολή ήταν «Δεν θα πυροβολήσετε μέχρις ότου οι διαδηλωτές πατήσουν στον άγνωστο στρατιώτη. Όταν πατήσουν τον άγνωστο, πυρ κατά βούληση».
Οι διαδηλωτές έρχονταν απ’ όλες τις πλευρές, προσθέτει και πρέπει να αριθμούσαν περί τις 250 χιλιάδες.
Φτάνοντας κοντά στον άγνωστο στρατιώτη οι διαδηλωτές, οι από μέσα στα ανάκτορα όπλισαν τα όπλα.
Άρχισαν να κτυπούν τους διαδηλωτές με οπλοπολυβόλα μπρεν, αυτόματα όπλα και τυφέκια.
Το αίμα είχε αρχίσει να ρέει άφθονο, λέει ο Φαρμάκης σε σημείο που μια κοπέλα βούτηξε στο αίμα τη σημαία που κρατούσε.
Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Γ. Τσώρτσιλ έδωσε εντολή στον Σκόμπι να συμπεριφερθεί ως κατοχική δύναμη εναντίον των Ελλήνων.
Οι Άγγλοι σώζουν τον Γρίβα
Από την άλλη, σύμφωνα με τον Φαρμάκη, ο Γρίβας συντάχθηκε πλήρως με τους Άγγλους και συμβούλευσε τα μέλη του να κρυφτούν μέχρι να έρθουν οι Άγγλοι.
Ο Γρίβας είπε στα μέλη του, σύμφωνα με τον Φαρμάκη ότι «εάν κρατήσουμε 4, 5, 6 μέρες, που θα μπορέσουν να έρθουν οι Άγγλοι, διότι είμαι βέβαιος ότι θα έρθουν, διότι εξέφρασε αυτή τη βεβαιότητα και το θέμα ελύθη».[6
Στις 3 Δεκεμβρίου δυνάμεις του ΕΛΑΣ επιτέθηκαν στο αρχηγείο της Χ στο Θησείο, όπου βρισκόταν ο Γρίβας, οι επιτελείς και 80 άνδρες του.
Η εξόντωση της Χ ήταν θέμα ωρών, οπότε την επομένη 4 Δεκεμβρίου το απόγευμα, αφίχθησαν στο Θησείο 2 τεθωρακισμένα αυτοκίνητα και ένας Βρετανός λοχαγός, απεσταλμένος του Στρατηγού Σκόμπυ, ο οποίος προσπάθησε να μεσολαβήσει μεταξύ Γρίβα και αρχηγών του ΕΛΑΣ, για κατάπαυση του πυρός. Οι ΕΛΑΣίτες ήταν όμως ανένδοτοι.
Ο Γρίβας συνέπτυξε τα τμήματά του στο Θ’ Αστυνομικό Τμήμα.
Περιγράφει ο ίδιος ο Γρίβας:
«Εντός του αστυνομικού τμήματος εμείναμεν μέχρις επελεύσεως του σκότους, οπότε βρετανικά αυτοκίνητα μας μετέφεραν εις Παλαιά Ανάκτορα και μετά παραμονὴν εκεί ημερών τινών μετεκομίσθημεν εις το παλαιόν Υπουργείον Στρατιωτικών, Το τμήμα της οδού Σόλωνος, προσβληθὲν και τούτο υπό των κομμουνιστών, ημύνθη σθεναρώς και κατόρθωσε να σωθή δι’ ηρωικής εξόδου κατά την νύκτα της 4ης προς 5ην Δεκεμβρίου».[7]
ΛΕΖΑΝΤΕΣ
1. Βρετανικά άρματα μάχης σπέυδουν να βοηθήσουν τον Γρίβα.
2. Αστυνομικοί πυροβολούν εν ψυχρώ διαδηλωτές.
3. Άοπλοι διαδηλωτές νεκροί από τους πυροβολισμούς.
4. Η ειρηνική πορεία.
[1] Σπύρου Παπαγεωργίου, «Ο Γρίβας και η οργάνωση Χ».
[2] Άγγελος Αγγελόπουλος, «Από την κατοχή στον εμφύλιο».
[3] Εφημερίδα «Ελευθερία», φύλλο της 2 Δεκεμβρίου 1944: «… Εάν όλοι μαζί δεν επιτύχωμεν αυτό, το νόμισμα ΔΕΝ θα κρατηθή σταθερόν και ο λαός ΔΕΝ θα τραφή…»
[4] Καθημερινή, Επτά Ημέρες Ο Τραγικός Δεκέμβριος με το φακό του Κέσελ, Ριζοσπάστης Ωμή επέμβαση των Άγγλων στην Ελλάδα
[5] Δεκεμβριανά: Η μάχη που καθόρισε τη μοίρα της μεταπολεμικής Ελλάδας, Τεύχος 10 (Δεκέμβριος 2009). Ιστορία του Έθνους. Το Έθνος, σελ. 41-65.
[6] Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα, ΕΡΤ.
[7] Εφημερίδα «Πατρίς» 5 / 10 / 1971.
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy