Σημεία Κοινού
Ταραγμένη Μεσόγειος
Τerra Mediterranea: in action, μια πολιτική έκθεση
του Αντώνη Γεωργίου
Η έκθεση Τerra Mediterranea: in action, στο πλαίσιο του Πάφος2017, παρουσιάζεται στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών στη Λευκωσία και στην Πάφο, στο Κάστρο και στη Σπηλιά Φάμπρικα. Είναι μια έκθεση με έντονο πολίτικο στίγμα. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού πρόκειται για μια έκθεση με αναφορά στη Μεσόγειο Θάλασσα, μια ταραγμένη Μεσόγειο με τις χώρες της σε αναβρασμό.
Με την είσοδο στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών σε υποδέχεται η εγκατάσταση του Ζήση Κοτιώνη Camp_Med (Campus Mediterranean), δεκατέσσερις εγκαταστάσεις φωτισμού, θραύσματα ενός νοικοκυριού, που παρουσιάζει ουσιαστικά αυτό το κοινό ασταθές έδαφος της Μεσογείου που μας διαιρεί και μας ενώνει.
Το έργο της Κυριακής Κώστα, ο Φοίνικας, αναγεννά (από τις «στάχτες» του;), ανασυνθέτει ένα ολόκληρο μικτό χωριό της Κύπρου, που, όπως τόσα άλλα στην περιοχή μας, γκρεμίζονται και χάνονται από πολέμους και συγκρούσεις και με τη βοήθεια της τεχνολογίας αναδημιουργεί μια ζωή που χάθηκε. Ας μπορούσε έτσι «απλά» να γινόταν και στην πραγματικότητα.
Με την εγκατάσταση Ένας Αρμένης, ένας Τούρκος, ένας Έλληνας οι Δέσπω Πασιά και Αντώνης Xατζηκυριάκου διαπραγματεύονται εύστοχα και παραστατικά το θέμα εξουσίας μέσα από τη ζωή και τα έργα τριών προυχόντων της οθωμανικής Κύπρου καταδεικνύοντας ότι η οικονομική εξουσία, το κεφάλαιο δηλαδή, δεν έχει εθνότητα και κυρίως δεν έχει ηθικούς ή άλλους ενδοιασμούς.
Στον πάντα επίκαιρο πίνακα του Πόλυ Πεσλίκα Kiss My Νame, μια παραλλαγή της γνωστής φράσης της αμερικανικής κουλτούρας «kiss my ass», «το μεσαίο δάχτυλο που μας προτάσσει ο καουμπόης», όπως αναφέρει η συγγραφέας Λουίζα Παπαλοΐζου για το έργο, «καταδεικνύει την υπεροψία της ιμπεριαλιστικής Δύσης, ενώ οι αναπαραστάσεις ζώων (ένα λιοντάρι και ένας παπαγάλος) παραπέμπουν σε συμβολισμούς που χρησιμοποίησε κατά κόρον ο δυτικός πολιτισμός για το εξωτικό ‘’Άλλο’’, ως το αντικείμενο του επεκτατισμού του».
Ο Αλέξανδρος Πισσούριος παρουσιάζει ένα βίντεο, το Μουρμούρισμα, με το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου να μας καθηλώνει, εικόνες από ένα φέρι που ταξιδεύει από τη Λέσβο στην Αθήνα, όπως και από άλλα ταξίδια στα ελληνικά νησιά και την Τουρκία. Μουσική υπόκρουση η χαλαρή κουβέντα με ένα Σύρο πρόσφυγα, που ξεχνιέται, που μπροστά στο Καστελόριζο αναφωνεί: «Είναι πάρα πολύ όμορφο!» Πράγματι, σε πόση ομορφιά πνίγονται τόσοι άνθρωποι!
Η εγκατάσταση της Banu Cennetoğlu στηρίζεται στην έκδοση – ταξιδιωτικό οδηγό (τον πρώτο του είδους του στην Κύπρο), που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, «Ο οδηγός όλων για τη Ρομαντική Κύπρο. 1946- 1996 του Κεβόρκ Κεσισιάν». Ρομαντική Κύπρος. Τι ειρωνεία! Η ρομαντική αντίληψη για την Κύπρο, για τη Μεσόγειο γενικότερα, συνεχίζεται, παραμένει «ο παράδεισος» διακοπών για πολλούς, κυρίως από την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη και συμπλέει μαζί με τη σκληρή πραγματικότητα.
Αναγκαστικά, λόγω χώρου, μόνο μια μικρή αναφορά για μια έκθεση που συμμετέχουν πάνω από 30 καλλιτέχνες και θεωρητικοί, μια έκθεση που χρειάζεται αρκετό χρόνο και το αξίζει. Η έκθεση συνεχίζεται μέχρι τις 29 Ιουλίου και επανέρχεται στις 5 Σεπτεμβρίου μέχρι 25 Νοεμβρίου 2017.
Προσωπικά έφυγα έχοντας στο μυαλό μου το βίντεο τoυ Erkan Özgen, Χώρα των Θαυμάτων, με την αφήγηση του Μοχάμεντ, ενός δεκατριάχρονου κωφάλαλου αγοριού, που ζούσε με την οικογένειά του στο Κομπάνι, στο νοτιοδυτικό Κουρδιστάν, στη βόρεια Συρία. Το Κομπάνι δέχτηκε δυσανάλογα βαριές επιθέσεις του ISIS που ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2014. Ο μικρός Μοχάμεντ μάς αφηγείται την προσπάθειά του να ξεφύγει από τον πόλεμο.
Είναι σκληρό έως σοκαριστικό να βλέπεις αυτό το κωφάλαλο αγόρι να περιγράφει τι έγινε, τι έζησε. Να «μιμείται» τα βασανιστήρια, τους πυροβολισμούς, τις σφαγές, τον τρόμο. Αισθάνεσαι αμήχανα, περίεργα, δεν θέλεις να πιστέψεις πως είναι αλήθεια, πως ένα παιδάκι που κάνει πως παίζει πόλεμο, δεν κάνει αυτό, δεν είναι αστείο, δεν παίζει, μας περιγράφει ό,τι έζησε, ο τρόμος στα μάτια του είναι εμφανής για όσα έχει ζήσει, ο τρόμος είναι πραγματικός.
Ο καλλιτέχνης, ο Özgen, πιο αισιόδοξος από μένα, δηλώνει πως έχει ακόμα «μια μικρή ελπίδα, ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, ότι αυτό που μας λέει ο Μοχάμεντ με τη μη υπάρχουσα γλώσσα του, θα παρακινήσει τους ανθρώπους να αρθρώσουν μια δυνατή φωνή κατά των πολέμων».
Δεν ξέρω. Κανονικά θα έπρεπε αυτή η παιδική μορφή να μας στοιχειώνει, πρώτα από όλα όσους ευθύνονται αλλά και εμάς. Δεν γίνεται όμως αυτό. Μια Μεσόγειος γεμάτη πτώματα και δεν κάνουμε τίποτε.
Έφυγα από το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών βιαστικός για κάποια υποχρέωση. Ταραγμένος, προβληματισμένος με έντονα αισθήματα και σκέψεις. Όπως η αληθινή τέχνη πρέπει να μας κάνει πάντα να νιώθουμε. Και ας μην κρατάει.
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy