“Θυμέλη” ξανά: Συνεισφορά στη δημόσια διαβούλευση

"Ο θάνατος του Δαντόν" του Γκέοργκ. Μπύχνερ, σε σκηνοθεσία Κωστή Μιχαηλίδη. Στο ρόλο του Δαντόν, ο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης. Ανέβηκε το 1961 και ήταν το πρώτο έργο του Οργανισμού Θεατρικής Ανάπτυξης Κύπρου (ΟΘΑΚ), του πρώτου θίασου στην Κύπρο που έλαβε κρατική χορηγία.

Θυμέλη ξανά : Αφιέρωμα την Κυριακή 28 Μαΐου

Δημόσια  διαβούλευση δύο ωρών

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΘΟΚ  ανακοίνωσε «Δημόσια διαβούλευση επί των σημείων του Προγράμματος Θεατρικών επιχορηγήσεων ΘΥΜΕΛΗ, στις 29 Μαΐου, 4-6 μ.μ. στο Κτίριο ΘΟΚ.» Διευκρινίζει  η ανακοίνωση ότι «για να μπορέσει να είναι δομημένος, παραγωγικός και εποικοδομητικός ο διάλογος, το αργότερο μέχρι τη Δευτέρα 22 Μαΐου θα έπρεπε να υπάρχει δήλωση συμμετοχή». Επίσης μπορεί οποιοσδήποτε να στείλει γραπτώς τα σημεία του ΘΥΜΕΛΗ ή τις εισηγήσεις που θα ήθελε  να συζητηθούν στη διαβούλευση.

Θετική η ενέργεια της διαβούλευσης αλλά άραγε αρκούν δυο ώρες για ένα τόσο σοβαρό και περίπλοκο θέμα; Επίσης θα ήταν πιο χρήσιμο ο φορέας (εδώ ο ΘΟΚ) που καλεί σε διαβούλευση (και όχι απλώς να ακούσει απόψεις) να καταθέσει, μαζί με την ανακοίνωση της διαβούλευσης, ένα έγγραφο με σημεία για συζήτηση και ίσως μια δική του εκτίμηση και αξιολόγηση για τα δυο χρόνια του θεσμού, στη βάση του οποίου  να υπάρξει διάλογος «παραγωγικός και δομημένος».

Από την πλευρά μας ως Ορίζοντας, σε όλες τις συνεντεύξεις μας με ανθρώπους του Θεάτρου, ακόμα και αν αφορούσαν τρέχουσες παραγωγές, ζητούσαμε και την άποψη τους για το πρόγραμμα ΘΥΜΕΛΗ και τις επιχορηγήσεις στο θέατρο γενικότερα. Δημοσιεύσαμε επίσης τις απόψεις του ΘΟΚ με συνεντεύξεις του Προέδρου του ΘΟΚ αλλά και της Επιτροπής Θεατρικής Ανάπτυξης. Την Κυριακή 28  Μαΐου ως συνεισφορά στην δημοσία διαβούλευση δημοσιεύουμε τις απόψεις της Μαρίας Καρσεράς από την Ομάδα Σόλο για Τρεις και της Μόνικας Μελέκη από το Θέατρο Σκάλα που λόγω χώρου δεν είχαν μπει παλαιότερα. Όπως επίσης τις απόψεις του Ευριπίδη Δίκαιου από τις Παραπλεύρως Παραγωγές, το κείμενο του οποίου δημοσιεύουμε σήμερα. Τέλος θα υπάρχει ένα κείμενο-προβληματισμοί του Αντώνη Γεωργίου γενικότερα για το θέμα επιχορηγήσεις στο κυπριακό θέατρο.

Τρέχουσα Θέση Παραπλεύρως για το Σχέδιο Θυμέλη

Το σχέδιο Θυμέλη άλλαξε ριζικά το θεατρικό τοπίο στην Κύπρο. Μόνο και μόνο με την προσπάθεια εκσυγχρονισμού εκ μέρους του Θ.Ο.Κ., έχει ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας και έχουν έρθει στην επιφάνεια πολλά από τα προβλήματα που διέπουν την επαγγελματική θεατρική παραγωγή στην Κύπρο. Αυτός, κατά την άποψή μου, είναι ένας έγκυρος τρόπος να μπούμε στην διαδικασία διαλόγου και αντιμετώπισης των θεμάτων που προκύπτουν.

Με αυτό το σκεπτικό, έχουμε μπει στην αξιολόγηση των στοιχείων του νέου σχεδίου. Ο στόχος δεν είναι να υποδείξουμε στο Θ.Ο.Κ. (και στους υπόλοιπους ιθύνοντες) με πιο τρόπο λανθάνονται αλλά να τους βοηθήσουμε να σχηματίσουν μια σφαιρική αντίληψη μέσω ανατροφοδότησης και να τους βοηθήσουμε να μας στηρίξουν αποτελεσματικά και δίκαια.

Το κατ’ επανάληψη μειωμένο κυβερνητικό κονδύλι, η άνθηση των ανεξάρτητων ομάδων, τα αυξανόμενα λειτουργικά έξοδα των υφιστάμενων χώρων, η τρέχουσα τάση δημιουργίας καινούργιων καλλιτεχνικών εστιών, η μικρή βάση θεατρικού κοινού και ο αναλογικά αργός ρυθμός αύξησης της σε σχέση με την αύξηση των εγχώριων παραγωγών, η οικονομική κρίση και η έλλειψη ουσιωδών χορηγιών από τον ιδιωτικό τομέα είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η βιομηχανία του θεάτρου δυσκολεύεται να ορθοποδήσει και να είναι βιώσιμη.

Με το Θυμέλη, ο Θ.Ο.Κ. δημιούργησε ένα σχέδιο όπου η κατανομή του κονδυλίου περιστρέφεται γύρω από τον άξονα εκάστοτε παραγωγής και όχι σχημάτων, υφιστάμενων χώρων και τις παγιωμένες κατηγοριοποιήσεις του προηγούμενου σχεδίου. Με αυτόν τον τρόπο, σταμάτησαν τα τέσσερα παλαιότερα θέατρα να έχουν την εξασφάλιση της συνεχούς τους λειτουργίας και οι ανεξάρτητες ομάδες και νεότεροι χώροι απέκτησαν την δυνατότητα πρόσβασης σε μεγαλύτερα ποσά.
Λόγω της έγκυρης ανάγκης στήριξης των παλαιοτέρων, εισάχθηκε μεγάλο ποσοστό μετρήσιμων κριτηρίων που αφορούν στις λειτουργικές ανάγκες και μακρόχρονη υπάρξη και προσφορά του αιτητή – πράγμα δεν είναι μεμπτό, αλλά είναι αντιθετικό στον κεντρικό άξονα του σχεδίου Θυμέλη. Άμεσο αποτέλεσμα είναι πως όσοι καταφέρνουν να εξασφαλίσουν επιχορήγηση τείνουν να την εξασφαλίζουν για όλες ή τις πλείστες τους παραγωγές λόγω λειτουργικών κριτηρίων και τα καλλιτεχνικά κριτήρια της εκάστοτε παραγωγής πέφτουν σε δεύτερη μοίρα.

Με αυτή την ύστερη κατανόηση και παρακολουθώντας τα πρακτικά αποτελέσματα, προτείνω (επιγραμματικά εδώ) να χωριστεί το κονδύλι σε κατηγορίες:

  • Η κατηγορία των λειτουργικών εξόδων να αφορά σε σχήματα/χώρους. Τα σχήματα να είναι υποχρεωμένα να διεξάγουν μελέτες βιωσιμότητας: τα λεφτά που παρέχει το κράτος για να στηρίξει τις υπάρχουσες υποδομές πρέπει να έχουν μακροχρόνιο στόχο και αποτέλεσμα. Ο στόχος: να στηρίξει τα θέατρα για την αποτελεσματική τους λειτουργία, τις τεχνικές και αρχιτεκτονικές υποδομές και τα κριτήρια ασφάλειας και υγείας. Για να πιάσει πιο πολύ τόπο το δημόσιο χρήμα (και για να αποφευχθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός), τα επιχορηγούμενα σχήματα να δεσμεύονται να στηρίξουν θεατρικά σχήματα που δεν τυγχάνουν λειτουργικής επιχορήγησης, είτε μέσω παροχής υποδομών είτε μέσω παροχής προσωπικού δυναμικού. Το κράτος θα βοηθήσει τους χώρους και τα σχήματα που αποδεικνύουν πως είναι βιώσιμα, να συνεχίσουν να υπάρχουν, και με τη σειρά τους αυτοί θα παρέχουν υπηρεσίες σε λιγότερο διαρθρωμένα σχήματα. Οι χώροι αυτοί θα αποκτήσουν χαρακτήρα παραγωγών και υποστηρικτών (και ενδεχομένως μέντορων) των επιχορηγούμενων καλλιτεχνικών προτάσεων, οι ευθύνες θα σπρώξουν τους παλαιότερους να παρέχουν στους νέους ασφαλείς και λειτουργικούς χώρους και εν δυνάμη αν προτιμήσουν να μην πιέζονται να σχεδιάζουν τις σεζόν τους με σκοπό να επιβιώσουν αλλά με την καλλιτεχνική ελευθερία με τη οποία ξεκίνησαν να υπάρχουν και που τους εγκαθίδρυσε στο χώρο.
  • Η κατηγορία των εξόδων παραγωγής / καλλιτεχνικών εξόδων να απευθύνονται σε συγκεκριμένες παραγωγές. Τα κριτήρια να αφορούν ως επί το πλείστον στην καλλιτεχνική πρόταση και στην ποιότητα της καλλιτεχνικής προϊστορίας τους σχήματος. Περαιτέρω, το ύψος των επιχορηγήσεων να ρυθμίζεται με βάση τις οικονομικές ανάγκες της παραγωγής – π.χ. ο αριθμός των απαιτούμενων ηθοποιών να μην είναι κριτήριο για αξιολόγηση αλλά να είναι παράγοντας για το ύψος της επιχορήγησης.
  • Προτείνω επίσης τη δημιουργία μιας άλλης κατηγορίας – αυτήν της θεατρικής έρευνας. Να απευθύνεται σε σχήματα που έχουν αποδείξει σε βάθος χρόνου πως είναι καλλιτεχνικά ουσιώδη. Στόχος: να στηρίξει την έρευνα και όχι την παραγωγή. Στόχος: αριθμός σχημάτων να μπορέσει να διεξάγει δουλειά που αποσκοπεί σε ανάπτυξη ύφους και θεατρικής γλώσσας και να εμβαθύνει σε συγκεκριμένους τομείς της τέχνης του θεάτρου, πράγμα που χρειάζεται χρόνο και χώρο.

Θέλουμε να μπορέσουμε αναπτύξουμε και να διαρθρώσουμε την πιο πάνω (ή την όποια) πρόταση με δεδομένα και έρευνα, σε θεσμικό επίπεδο, με άξονες το πολιτιστικό όραμα της πολιτείας και της ελεύθερης καλλιτεχνικής δράσης. Θέλουμε παράλληλα να απευθύνουμε τις λύσεις μας και στις υποδομές των σχημάτων και στις ανάγκες της αγοράς, για να μπορέσουμε εμπεριστατωμένα να αιτιολογήσουμε την ύπαρξή μας στο κράτος και να απαιτήσουμε το κονδύλι που θα κάνει τα πιο πάνω εφικτά – με έναν τρόπο που σέβεται και στηρίζει την σύγχρονη παράδοση του θεατρικού τοπίου στον τόπο μας (τα προϋπάρχοντα) και παράλληλα να δίνει την ευκαιρία στην ανάπτυξη νέων ιδεών και δημιουργιών.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy