Τι είπαμε και τι δεν είπαμε στο Κρανς-Μοντάνα

Του  Γιώργου Δ. Χριστοδουλίδη

Η πρόσφατη σύσκεψη για το Κυπριακό που ξεκίνησε με πολλές προσδοκίες στο Κρανς-Μοντάνα έληξε «άδοξα», τουλάχιστον για τη δική μας πλευρά. Είναι εμείς που αναζητούμε τόσο πολύ τρόπους για να δούμε, επιτέλους, «φως στην άκρη της σήραγγας» για να τερματισθεί η 43χρονη στρατιωτική κατοχή και ο σφετερισμός των ελληνοκυπριακών περιουσιών, καθώς και για να αρχίσει η διαδικασία της επανένωσης της χώρας μας, ενώ για την Τουρκία η δικαιολογία για συνέχιση της σημερινής κατάστασης, καθώς και η σταδιακή εφαρμογή ενός σχεδίου β, είναι ό,τι ακριβώς θα τη βόλευε.

Ας δούμε λοιπόν τι έγινε από τη μεριά μας που διευκόλυνε τη θετική προσδοκία για επίλυση του χρονίζοντος προβλήματός μας αλλά και τι άλλο θα μπορούσε να γίνει για να αποφευχθεί το αδιέξοδο ή τουλάχιστον για να μη δίνεται η ευχέρεια στην Τουρκία να μιλά με κάποια άνεση για ένα ενδεχόμενο σχέδιο β.

Εμείς, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, σωστά έκανε που υπέβαλε γραπτώς τις σημαντικές προτάσεις του που, ανάμεσα σε άλλα, προνοούσαν για το εδαφικό και τη Μόρφου, για παραχώρηση της εκ περιτροπής προεδρίας, (η οποία θα συνιστά πραγματική ευλογία για τη διατήρηση της ειρήνης και της συνεργασίας ανάμεσα στις δύο κοινότητες, αντί της αρνητικής πρόνοιας του Συντάγματος του 1960 για Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο με δικαίωμα βέτο), καθώς και για το περιουσιακό, για τη διακυβέρνηση και για την αναλογική (4:1) μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων πολιτών όσον αφορά στην μόνιμη εγκατάσταση.

Και τώρα, ας δούμε και τι δεν είπαμε, που ίσως να ήταν ακόμη πιο υποβοηθητικό για να δυσκολέψουμε τα πράγματα ακόμη περισσότερο για την Τουρκία, καθώς και για να προωθήσουμε το στόχο για συνέχιση των συνομιλιών με την προσδοκία μιας θετικής κατάληξης της συνάντησης στο Κρανς-Μοντάνα. Ποιο ήταν το σημαντικό σημείο των «σταθερών», αρνητικών για μας, τουρκικών θέσεων; Ήταν η συνέχιση των εγγυήσεων, έστω και μόνο για την Τουρκοκυπριακή Ομόσπονδη Πολιτεία, επειδή, όπως ισχυρίζονται, το ζητούν οι Τουρκοκύπριοι, με παραμονή τουρκικών στρατευμάτων (έστω και 650 ανδρών) και να επαναξιολογηθούν τα δεδομένα μετά 15 χρόνια. Ποια ήταν η δική μας αντίστοιχη σταθερή θέση; «Μηδέν στρατός και μηδέν εγγυήσεις». Δύο συγκρουσιακές θέσεις, (η δική μας βέβαια ως θέμα διεθνούς δικαίου για ένα «φυσιολογικό» κράτος).

Ας δούμε, όμως, το θέμα και από το αξίωμα που πηγάζει από τον ορισμό της πολιτικής ως «η τέχνη του εφικτού». Μήπως ένας καλός πολιτικός/ διαπραγματευτής στοχεύει απλώς στο «όλα ή τίποτα» έστω και αν το «τίποτα» θα σήμαινε και τη συνεχή, εις βάρος του, σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης; Ή μήπως θα ήταν πιο σημαντική μεσοπρόθεσμα-μακροπρόθεσμα, μια διευθέτηση που να έχει προοπτικές για μια σταθερή πρόοδο προς ένα καλύτερο αύριο; Δεν είναι τραγωδία για ολόκληρη την Κύπρο η συνεχιζόμενη κατοχή; Μας αρκεί ένα «πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θάναι;»

Στη συνέχεια αυτού του σκεπτικού μήπως δεν θα έπρεπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να προχωρούσε ακόμη περισσότερο με μια κίνηση περαιτέρω «αφοπλισμού» των τουρκικών θέσεων και για προώθηση της προοπτικής για μια συμφωνία; Για παράδειγμα θα μπορούσε: (ι) να υποβάλει το διαπραγματευτικό ερώτημα: γιατί στα 15 χρόνια και όχι στα 5 χρόνια που θα έχει λήξει η πρώτη θητεία του Ελληνοκύπριου Προέδρου, κατά την οποία θα είχε ήδη διαφανεί αν θα οδηγούσε με συνέπεια τα πράγματα προς μια ήρεμη και «ασφαλή» και για τις δύο κοινότητες πολιτική; (ιι) θα μπορούσαμε, επίσης, να αναφερόμαστε με σαφήνεια και με επιμονή στο αξίωμα, που έγινε αποδεκτό και από τις δυο πλευρές, ότι τα τυχόν μέτρα ασφάλειας για τη μια πλευρά δεν θα πρέπει να αποτελούν παράγοντα ανασφάλειας για την άλλη πλευρά. Στην περίπτωσή μας, επομένως, και για όσο καιρό θα ήταν η τουρκική δύναμη των 650 τόσων ανδρών στην Κύπρο (15, 10, ή 5 χρόνια;), εμείς θα διεκδικούσαμε όπως για το ίδιο διάστημα το Συμβούλιο Ασφαλείας να εξουσιοδοτήσει την ΟΥΝΦΙΚΥΠ κάτω από το άρθρο 7 να προστατεύει τη συνταγματική τάξη για ολόκληρο το Ομόσπονδο Κράτος καθώς και για την ασφάλεια της ε/κ πολιτείας από τυχόν παράνομες παρεμβάσεις. Πιστεύουμε πως τέτοιες πρόσθετες, αλλά σημαντικές, αντιπροτάσεις θα βάραιναν σημαντικά την πλάστιγγα προς το μέρος μας, ενδεχομένως θα διευκόλυναν τον ΓΓ να συνεχίσει τις συνομιλίες, ενώ θα στερούσε την ευκαιρία στην Τουρκία να οχυρώνεται πίσω το δικό μας δήθεν «αδιάλλακτο»: Μηδέν στρατό μηδέν εγγυήσεις.