Το τελικό κυβερνητικό πρόγραμμα που προτείνουν Κίνημα Πέντε Αστέρων-Λέγκα

Ως αναμενόταν τα αναθεωρημένα στοιχεία της Eurostat για τον πληθωρισμό τον Απρίλη επιβεβαιώνουν την αδυναμία ουσιαστικής ανάπτυξης της ΕΖ.  Η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει ότι εισέρχεται σε διαδικασία απεμπλοκής από το QE με ορίζοντα οριστικής διακοπής τον Δεκέμβριο.

 Ωστόσο με τον πληθωρισμό να παραμένει μακριά από το στόχο του 2% και την οικονομική ανάκαμψη να έχει χάσει την ορμή της μάλλον θα αναθεωρήσει. Οι αγορές θεωρούν πλέον σχεδόν δεδομένο ότι ο Ντράγκι θα διατηρήσει σε ισχύ το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης έως το τέλος του έτους, ενώ δεν θα επιχειρήσει την όποια κίνηση στο μέτωπο των επιτοκίων πριν από το 2019. Σύμφωνα με την Eurostat ο πληθωρισμός στις 19 χώρες, υποχώρησε τον Απρίλη στο 1,2% από 1,3% τον προηγούμενο μήνα.

Εξαιρουμένων των κλάδων ενέργειας και τροφίμων επιβραδύνθηκε ακόμη περισσότερο, στο 1,1%. Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις 15 Μάη αναφορικά με τη Γερμανία επιβεβαιώνουν ότι η ανάπτυξη στην ευρωζώνη έχει κολλήσει, περίπου στα επίπεδα του Δ’ τριμήνου του ‘17 .  Ο κινητός μέσος όρος έτους του δείκτη γεωπολιτικού κινδύνου πλησιάζει στην κορύφωση του.

Ο δείκτης μεταβολής χρηματοδότησης της Ιταλίας κυμαίνεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, προειδοποιώντας ότι η ανάπτυξη θα κινηθεί πτωτικά. Σε κάθε περίπτωση το τέλος του QE χωρίς αντικατάσταση από άλλο μηχανισμό στήριξης θα στοίχιζε στην Ιταλία επιπλέον 16,5 δις για την διετία 2019-20.

Tο Δημόσιο Χρέος της Ιταλίας ξεπέρασε τα 2,3 τρισ. ενώ η σχέση ΔΧ/ΑΕΠ ξεπερνάει το 132%. Κατ’ εκτίμηση όμως της Nomura μόνο το 31% του ΔΧ της Ιταλίας ανήκει σε ξένους επενδυτές ενώ μόνο το 5% σε μη Ευρωπαίους. Τα αμερικάνικα Fund κατέχουν μόλις 1% και τα γιαπωνέζικα στο 1,5% του ιταλικού ΔΧ. Αυτά τα fund θεωρείται ότι “σπεκουλάρουν” και τα ιταλικά ομόλογα.

Η άνοδος των εσωτερικών επενδυτών οφείλεται βέβαια στο QE του Ντράγκι. Η ΕΚΤ κατέχει 340 δις ιταλικού χρέους, μέσω του QE, μειώνοντας το κόστος αναχρηματοδότησης του ιταλικού χρέους. Το spread σήμερα ξεπέρασε τις 160 μονάδες βάσης σε σχέση με το γερμανικό (Bund) ,το χρηματιστήριο του Μιλάνο είναι και σήμερα πτωτικό ενώ η μετοχή της δημόσιας τράπεζας (68% συμμετοχή του δημοσίου μετά την διάσωση της) Monte dei Paschi di Siena (Mps) πέφτει και σήμερα μετά την δήλωση του Μπόργκι , υπεύθυνο οικονομικών της Λέγκα, ότι είναι ζήτημα χρόνου η αλλαγή ηγεσίας της και ότι η Τράπεζα θα παραμείνει στα χέρια του δημοσίου δεδομένων των θετικών προοπτικών της.

Oi δημοσκοπήσεις ανεβάζουν ως το 25% την Λέγκα ενώ το Κ5Α παραμένει μεταξύ του 32-33%. Μεγάλος χαμένος ο Μπερλουσκόνι που τείνει σε μονοψήφια νούμερα ενώ ο Ρέντσι παραμένει στα ίδια. Πλέον δημοφιλής πολιτικός ο ΠτΔ Ματαρέλα (66%) , δεύτερος ο Ντι Μάιο (38%), τρίτος ο Τζεντιλόνι (37%) και  για πρώτη φορά τέταρτος ο Σαλβίνι (36%) . Το δημοσκοπικό ινστιτούτο  Piepoli έθεσε την ερώτηση ποια θα είναι η διάρκεια της κυβέρνησης Λέγκα-Κ5Α : To 20% πιστεύει ότι θα κρατήσει ως το φθινόπωρο του ’18, το 16% ως το Δεκέμβρη ενώ μόνο το 19% πιστεύει ότι θα κάνει πλήρη κυβερνητική θητεία.  Όμως σύμφωνα με την δημοσκοπική Swg  το 45% των Ιταλών βλέπουν θετικά τη νέα κυβέρνηση ενώ ένα 26% θα ήθελε κυβέρνηση Προέδρου.

Η κιτρινοπράσινη συμμαχία Κ5Α-Λέγκα έδωσε στη δημοσιότητα το τελικό της πρόγραμμα. Τα 2 κόμματα σήμερα και αύριο προσκαλούν τα μέλη τους να εγκρίνουν ή όχι το πρόγραμμα (ηλεκτρονική ψηφοφορία στο Κ5,Α που έχει ήδη αρχίσει και μάζωξη στις πλατείες και ψηφοφορία στις πλατείες η Λέγκα). Έπονται και οι αυτοδιοικητικές εκλογές τον Ιούνη και τα 2 κόμματα θα είναι ανταγωνιστικά. Κατόπιν (μάλλον Δευτέρα) , εάν και εφόσον επικυρωθεί από τα μέλη η συμφωνία, θα το παρουσιάζουν στο ΠτΔ Ματαρέλα για την τελική έγκριση.

Το ζήτημα ποιος θα είναι Πρωθυπουργός παραμένει ανοικτό. Ο Σαλβίνι επιμένει σε τρίτο πρόσωπο αλλά το Κ5Α θέλει τον Ντι Μάιο ή τρίτο πρόσωπο δικό του. Η γραμμή Ντι Μάιο πρωθυπουργός, θα σημαίνει ότι τα πρωτεία στην κυβέρνηση ανήκουν στο Κ5Α ενώ δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στη δεξιά συμμαχία εφόσον ο Μπερλουσκόνι είναι ριζικά αντίθετος σε τέτοια πρόταση και δεν θα έδινε ψήφο εμπιστοσύνης.

Ήδη ο Μπερλουσκόνι κάνει δηλώσεις ζητώντας από το Σαλβίνι να μην προχωρήσει σε κυβέρνηση. Αυτό βέβαια ερμηνεύεται και ως προσπάθεια αύξησης του μεριδίου της δεξιάς στην κυβέρνηση και την πολιτική της. Αν ο Σαλβίνι αποδεχθεί τον Ντι Μάιο πρωθυπουργό, τότε προσανατολίζεται να ζητήσει το ΥΠΟΙΚ για τον Τζιορτζέτι, στέλεχος της δεξιάς πολύ κοντά στον Μπερλουσκόνι, ως εσωτερικό δεξιό συμβιβασμό. O Μπερλουσκόνι ανησυχεί μήπως η αποδυνάμωση του ενισχύσει περαιτέρω τη Λέγκα και ο Σαλβίνι να αυτονομηθεί απο τον ίδιο.

Σε μια πρώτη εικόνα το τελικό πρόγραμμα είναι ένα mix διαφορετικών πολιτικών προσανατολισμών. Φασιστικό/ακροδεξιό (μεταναστευτικό με άμεση επιστροφή 500 χιλ. στις πατρίδες τους, δημόσια ασφάλεια, στρατός, φυλακές), κεντροδεξιό (φορολογικό, voucher), Κοινωνικό (κατάργηση νόμου Fornero για το συνταξιοδοτικό, εισοδηματική στήριξη των αναζητούντων εργασία ειδικά στο νότο όπου προβλέπεται και αναβάθμιση του προβληματικού μεταφορικού έργου), Κινηματικό (επανέλεγχο μεγάλων δημόσιων έργων παρόλη την υποχώρηση του Κ5Α (να πείσουν τους Γάλλους να μην γίνει) στο Tav ήτοι την διάνοιξη νέου οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου στα σύνορα με Γαλλία , όχι στη CETA,MESChina,TTIP, το νερό είναι δημόσιο αγαθό), Αριστερό (τα σημεία σύγκρουσης  με το ευρωπαϊκό Status Quo όπως οι “πολιτικές για το deficit», η «αναγκαία αναδιατύπωση των συνθηκών, η ευχή «επιστροφή στην πρό Μάαστριχτ» ευρωπαϊκή προοπτική , η πιθανή κατάργηση του Jobs Act και η μείωση του πρεκαριάτο, το περιβάλλον , η κυκλική οικονομία και η Τράπεζα Επενδύσεων) .

Για πρώτη φορά βγαίνει από κυβερνητικό πρόγραμμα το ζήτημα του Νότου ως ξεχωριστό κεφάλαιο, το λεγόμενο «Mezzogiorno», (που δεν λύθηκε ποτέ από την Α’ και την Β’ περίοδο της ιταλικής μεταπολεμικής πολιτικής και αφορά τις μεγάλες ανισότητες Βορρά-Νότου) και εντάσσεται στο γενικό αναπτυξιακό πλάνο της χώρας.  Σύμφωνα με την Corriere Della Sera πάντως η υλοποίηση των μέτρων της συμφωνίας κοστολογείται τουλάχιστον στα 65 δις.

To σίγουρο είναι χωρίς «διευρυμένο χώρο» από τις Βρυξέλλες και την Φραγκφούρτη ο δρόμος αυτής της κυβέρνησης προβλέπεται ιδιαίτερα ανηφορικός. Από Δευτέρας αρχομένης θα μάθουμε αν τελικά θα υπάρξει κυβέρνηση και ποιοι θα την απαρτίζουν. Οι συνεχόμενες υποχωρήσεις στο κυβερνητικό πρόγραμμα από τις αρχικές ριζοσπαστικές θέσεις μέσα σε 5 μέρες , ειδικά του Κ5Α,  φαίνεται να οφείλονται αρχικά στον Ματαρέλα που δεν θα ενέκρινε την συμφωνία ως είχε, αλλά και  τις πολλαπλές πιέσεις από οικονομικούς κύκλους στο εσωτερικό και εξωτερικό, από ευρωπαίους πολιτικούς και από υπερεθνικούς θεσμούς.

Στη διαχείριση του Χρέους. Μετά την «αναθεώρηση» του τμήματος της συμφωνίας για την ακύρωση των 250 δις ευρώ των κρατικών ομολόγων που αγοράζονται με QE από τις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος, στο τελικό πρόγραμμα  εξαφανίζεται «η δέσμευση για ανάληψη δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο οι τίτλοι του κράτους όλων των χωρών της ΕΖ, που έχουν ήδη αγοραστεί από την ΕΚΤ με QE να εξαιρούνται αναλογικά στον υπολογισμό του ΔΧ/ΑΕΠ» .

Στις πολιτικές για το έλλειμμα. Πλέον η συμφωνία γράφει για «περιορισμένη προσφυγή στο έλλειμμα» πέραν των μέτρων που προβλέπονται για « την ανάκτηση των πόρων από τη μείωση της σπατάλης και της διαχείρισης  του Χρέους » για τη χρηματοδότηση των προτάσεων. Όλα αυτά «μέσω της αναθεώρησης των Συνθηκών της ΕΕ και του κύριου κανονιστικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Στα Ευρωπαϊκά, σχετικά με την εφαρμογή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Στη θέση της κατηγορηματικής πρότασης της προηγούμενη έκδοσης «αναγκαία η εκ νέου συζήτηση για την αναθεώρηση των συνθηκών της ΕΕ», το τελικό κείμενο επισημαίνει ότι «λόγω της προβληματικής που προέκυψε τα τελευταία χρόνια η  Ιταλία θα ζητήσει την πλήρη εφαρμογή των στόχων που έχουν τεθεί το 1992, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, επιβεβαιωμένοι το 2007 με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, εξειδικεύοντας τα όργανα που πρέπει να ενεργοποιηθούν για τον κάθε στόχο».

1.      H «Επιτροπή Συνεννόησης»:  χάνει το βάρος της ως όργανο συμβουλευτικό αλλά και αποφασιστικό σε μια προσπάθεια γεφύρωσης των χασμάτων  μεταξύ των διαφορετικών υπουργείων και να εφαρμοστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το «η συμφωνία» των δύο κομμάτων. Πρώτα αποδυναμώθηκε (διαγράφηκε η δυνατότητα παγώματος για 10 ημέρες των κυβερνητικών πράξεων) και τώρα δεν έχει πλέον ούτε υποκείμενα. Πρακτικά εξαφανίστηκε από την συμφωνία όλο το κομμάτι των συμμετεχόντων: «Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου, ο πολιτικός επικεφαλής του M5S και της Λέγκα, οι πρόεδροι των κοινοβουλευτικών ομάδων των δύο πολιτικών δυνάμεων, ο αρμόδιος υπουργός». Έμεινε μόνο η φράση, στα όρια της συνταγματικής αποδοχής και αυτή, με την οποία το Κ5Α και η Λέγκα «δεσμεύονται από κοινού να μην θέσουν τον άλλο εταίρο σε μειοψηφία  για θέματα θεμελιώδους σημασίας».

2.      Δικαιοσύνη: Περιέχει την «επίμονη» μάχη κατά της διαφθοράς, με αυστηρότερες ποινές , μεταρρύθμιση του νόμου περί παραγραφής  και επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης,  βασικά στοιχεία της πολιτικής του Κ5Α. Η Λέγκα όμως κέρδισε αυτό που ήθελε, μείωση ποινών στο πεδίο της  νόμιμης οικιακής αυτοάμυνας. Εξάλλου ήταν η Λέγκα που πανηγύριζε για την αντίστοιχη πολιτική Τράμπ αλλά είναι και θέση της ευρωπαϊκής Alt.Right.

3.      Ευρωπαϊκά: Το επίπεδο δημοκρατίας στην Ένωση πρέπει να αυξηθεί με την ενίσχυση του ρόλου και των εξουσιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης (Σύμφωνο Σταθερότητας και Fiscal Compact), που βασίζεται στην κυριαρχία της αγοράς και στην τήρηση αυστηρών περιορισμών που δεν είναι βιώσιμοι από οικονομική και κοινωνική σκοπιά, πρέπει να επανεξεταστεί μαζί με τους Ευρωπαίους εταίρους. Στην πρόταση προστέθηκε η αναθεώρηση του bail in. Να επεκταθεί το καταστατικό της  ΕΚΤ ,στα πρότυπα των μεγάλων Κεντρικών Τραπεζών (FED), για να υποστηριχτεί  η οικονομική ένωση της ΕΕ. Oxι στη CETA, MESChina, TTIP και σε αντίστοιχες συμφωνίες. Να ενεργοποιηθεί η ιδέα του Acquis Comunitario ήτοι το «σύνολο δικαιωμάτων, νομικών υποχρεώσεων και πολιτικών στόχων που ενώνουν και δεσμεύουν τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα οποία πρέπει να γίνουν δεκτά χωρίς επιφύλαξη από τις χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν». Να θεμελιωθεί ή έννοια του «Πολίτη της Ένωσης» εντός των ευρωπαϊκών Συνθηκών.

4.      Χρέος και έλλειμμα:  Στόχος  είναι η μείωση του ΔΧ μέσω ανάπτυξης με ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης, των επενδύσεων υψηλού πολλαπλασιαστή και της στήριξης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Οι επενδυτικές δημόσιες δαπάνες θα πρέπει να διαχωριστούν από το έλλειμμα. Οι προτάσεις θα χρηματοδοτηθούν με την ανάκτηση των πόρων από την μείωση της σπατάλης (spending review), τη διαχείριση του χρέους και την κατάλληλη προσφυγή στο έλλειμμα. Eιδικό βάρος θα δοθεί στη στήριξη των εξαγωγών για την αύξηση του ΑΕΠ. Για το έλλειμμα προτείνεται η επανέναρξη συζητήσεων των Συνθηκών της ΕΕ και του κανονιστικού πλαισίου.

5.      Σύγκρουση συμφερόντων: Η σύγκρουση συμφερόντων να υπερβεί το «απλό οικονομικό συμφέρον» και θα επεκταθεί στην υπόθεση της σύγκρουσης μεταξύ δημόσιου συμφέροντος και άλλου, δημόσιου ή ιδιωτικού, που θα μπορούσε να επηρεάσει τον αντικειμενικό στόχο της δημόσιας λειτουργίας. Ο νόμος πρέπει να ισχύει και για μη κυβερνητικές θέσεις, δηλαδή για όλους που έχουν την εξουσία και την ικανότητα να “επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις ή εκείνες που αφορούν στη διαχείριση των δημόσιων υποθέσεων”, όπως οι δήμαρχοι των μεγάλων πόλεων ή οι διευθυντές εταιρειών με συμμετοχή του δημοσίου.

6.      Άμυνα και Εξωτερική Πολιτική: Προστασία της ιταλικής αμυντικής βιομηχανίας. Σχεδιασμός και κατασκευή πλοίων, αεροσκαφών και συστημάτων υψηλής τεχνολογίας. Νέες προσλήψεις στην δημόσια τάξη με αυξημένο εξοπλισμό και πόρους. Να επανεξετάσει την παρουσία ιταλικού στρατού στις διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές. Επιβεβαιώνεται η πίστη τους στο ΝΑΤΟ και στον μεγάλο σύμμαχο ΗΠΑ αλλά κάνουν μεγάλο άνοιγμα στη Ρωσία (όχι μόνο δεν είναι απειλή αλλά ονομάζεται οικονομικός και εμπορικός εταίρος). Συνεπώς ζητείται από την Ευρώπη να προχωρήσει στην  άμεση απόσυρση των κυρώσεων στη Ρωσία και την αποκατάσταση της Ρωσίας ως στρατηγικό συνομιλητή στις περιοχές κρίσης (Συρία, Λιβύη και Υεμένη).  «Η Ρωσία είναι δυνητικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ , της ΕΕ και της περιοχής της Μεσογείου».

7.      Φορολογικά: Μη αποδεκτή η ευρωπαϊκή ρήτρα αύξησης του ΦΠΑ, ενώ ο Flat tax είναι η λέξη-κλειδί στο σχέδιο αναθεώρησης του συστήματος φορολογίας εισοδήματος. Προβλέπεται φορολογία 15% και 20% για τα φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά για τα οποία προβλέπεται αφορολόγητο στα 3.000 ευρώ. Φορολογία 15% για τις εταιρείες. Επιβεβαιώνεται η no tax area για χαμηλά εισοδήματα όπως και η  “δημοσιονομική ειρήνη” για τους «κόκκινους» φορολογούμενους . Αυξάνονται οι κυρώσεις για τους φορολογικά απατεώνες  με την πραγματική φυλάκιση να προβλέπεται  για τους μεγάλους εξ αυτών. Κίνητρα δίνονται για την επανεκκίνηση του αγροτικού τομέα τστηρίζοντας το made in Italy.

8.      Μεταναστευτικό: Είναι απαραίτητο να ξεπεραστεί το Δουβλίνο με την υποχρεωτική και αυτόματη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο μεταξύ των κρατών της ΕΕ. Απαιτείται διαφάνεια για τα δημόσια κονδύλια που προορίζονται για την υποδοχή μεταναστών. Απαιτούνται προσωρινές εγκαταστάσεις κράτησης για τον επαναπατρισμό,  ένα μητρώο των τόπων  λατρείας και παρακολούθηση της  χρηματοδότησης για την κατασκευή τζαμιών. Αναφέρεται επίσης η «εγγύηση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και  εισάγεται “Η κράτηση πρέπει να γίνεται για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για να εξασφαλιστεί ότι η απομάκρυνση πραγματοποιείται εντός μέγιστης προθεσμίας 18 μηνών». Στοπ στις μπίζνες με τους μετανάστες είναι το μότο που προβάλει το Κ5Α ότι και αν σημαίνει.

9.      Συντάξεις: Κατάργηση του νόμου Fornero με ενίσχυση του ταμείου κατά 5 δις. Η σύνταξη θα ξεκινάει όταν το άθροισμα της ηλικίας και τα χρόνια των εισφορών είναι τουλάχιστον 100, με σκοπό να επιτραπεί η ηλικία συνταξιοδότησης να επιτευχθεί με 41 έτη εισφορών και

 λαμβάνοντας υπόψη τους εργαζομένους που ασχολούνται με βαριά επαγγέλματα. Διαχωρισμός μεταξύ κοινωνικής ασφάλισης και βοήθειας. Ειδική μέριμνα για την  γυναίκα. Μείωση των μεγάλων συντάξεων (άνω των 5.000 ευρώ καθαρά μηνιαίως). Η κιτρινοπράσινη πρόταση θα προκαλέσει μείωση της ηλικίας σύνταξης κατά 3 χρόνια και καταργεί τον υπάρχοντα νόμο που ήταν στα πρότυπα της Κομισιόν.

10.  Εργασία:  Στο πρώτο σημείο του κεφαλαίου εργασία είναι η εισαγωγή του ελάχιστου ωριαίου μισθού που θα καθορίζεται από το νόμο ανεξάρτητα από τις εθνικές συμβάσεις. Προβλέπεται διαρθρωτική μείωση της συνεισφοράς και μείωση της γραφειοκρατίας . Επανεισαγωγή των voucher, με διορθώσεις που περιορίζουν τις παλιότερες υπερβολές. Προτροπή για εκπαίδευση υψηλής τεχνολογίας. Το σχολείο και το πανεπιστήμιο πρέπει να ενθαρρύνουν τη δημιουργία νέων επαγγελμάτων προσαρμοσμένων στην industrial 4.

11.  Εισόδημα του Πολίτη: Το εισόδημα του πολίτη κοστίζει 17 δις ετησίως . Το εργαλείο υποστήριξης εισοδήματος «για τους πολίτες που έχουν ανάγκη» αποσκοπεί στην επανένταξη στην απασχόληση. Το ποσό καθορίζεται σε € 780 το μήνα για τους άγαμους, θα ισχύει για2 χρόνια και προβλέπει την ενεργό δέσμευση του δικαιούχου που πρέπει να τηρεί τις προσφορές θέσεων εργασίας των κέντρων απασχόλησης (max τρεις προτάσεις για δύο χρόνια). Τα κέντρα απασχόλησης θα αναβαθμιστούν με επένδυση ύψους 2 δισ.

12.  Υγεία: Αναθεώρηση των κανόνων σχετικά με τα εμβόλια. Για το Κ5Α και τη Λέγκα πρέπει να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία στην επιλογή  των μάνατζερ υγείας, ώστε να κρίνονται με διαφορετικά κριτήρια από το διορισμό των γενικών διευθυντών, του υγειονομικού, διοικητικού και νοσοκομειακού προσωπικού. Η οικονομική συμμετοχή των πολιτών πρέπει να περιοριστεί στο ελάχιστο μαζί με την καταπολέμηση της σπατάλης και την αναθεώρηση της φαρμακευτικής και υγειονομικής πολιτικής. Το ισχύων νοσοκομειακό μοντέλο θα πρέπει να ξεπεραστεί.

13.  Περιβάλλον:  Στήριξη στην Green Economy, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην πλήρη ανακύκλωση. Η νέα στρατηγική θα αφορά την κυκλική οικονομία και όχι την γραμμική που εφαρμόζονταν ως τώρα.

14.  Τράπεζα Επενδύσεων:  Για την ανάπτυξη και την στήριξη των ιταλικών εταιρειών. Ειδική πρόβλεψη για τις  μ.μ. επιχειρήσεις η συγχρηματοδότηση επενδύσεων , μαζί με το τραπεζικό σύστημα. Περιέχει χρηματοδότηση επενδύσεων στρατηγικού και εθνικού ενδιαφέροντος και  πιστώσεις βοήθειας σε επιχειρήσεις που δρουν στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η τράπεζα θα στηρίζει την Εγγύηση των καταθέσεων μέσω της αλλαγής του καθεστώτος bail in. Επίσης στα κύρια η χρηματοδότηση της Έρευνας & Καινοτομίας και η στήριξη των εταιριών του κλάδου. Ενίσχυση του brand name «made in Italy» που έχει ξεθωριάσει από 10ετίας.

15.  Πολιτισμός: Θεωρείται βασικός μοχλός ανάπτυξης του τουρισμού αλλά είναι ανεκτίμητης αξίας για την διεθνή θέση της χώρας και ως τέτοιος παράγοντας τα όποια κόστη του  θεωρούνται αναγκαία και ανελαστικά. Προβλέπονται νέες χρηματοδοτήσεις για την προστασία και προβολή της ιταλικής πολιτιστικής κληρονομιάς. (Η Ιταλία έχει τεράστια βιομηχανία πολιτισμού, ίσως όχι τόσο όσο οι Γάλλοι αλλά στην ΕΕ είναι σίγουρα δεύτερη).