Το… τσουνάμι που λέγεται Μακρόν

Η ανύπαρκτη πολιτική κληρονομιά Ολάντ έχει τις συνέπειές της για τους σοσιαλιστές

Της ανταποκρίτριάς μας στο Παρίσι Μαρίας Δεναξά

Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών που διεξάγονται σήμερα στη Γαλλία, η αποσύνθεση του σοσιαλιστικού κόμματος, που σηματοδοτήθηκε με τα καταστροφικά αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών και του πρώτου γύρου της αναμέτρησης για την κοινοβουλευτική ανανέωση, είναι γεγονός.
Η αλήθεια είναι ότι το τσουνάμι «Μακρόν» άγγιξε και το δεξιό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λικ Μελανσόν από τα αριστερά, αλλά και το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο, που ωστόσο φαίνεται να έχουν αποθέματα δυνάμεων για να προχωρήσουν σε μια πολιτική ανασύνθεση. Όσο για το Σοσιαλιστικό Κόμμα, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ένα τέτοιο ενδεχόμενο φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο. Βουλευτές αλλά και ψηφοφόροι του κόμματος επιρρίπτουν δημόσια την κύρια ευθύνη της κατάρρευσης της αριστερής παράταξης στον Φρανσουά Ολάντ, που το 2012 από θέμα καθαρής τύχης, με «πιρουέτες» της τελευταίας στιγμής και με φρούδες υποσχέσεις, κατάφερε, μετά από μια παρατεταμένη δεξιά παρένθεση, να φέρει την αριστερά και το κόμμα που εκπροσωπούσε στην εξουσία.
Όμως, η αλλαγή πλεύσης της πολιτικής από τα αριστερά προς το νεοφιλελευθερισμό, υπό την ετικέτα της σοσιαλδημοκρατίας κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του, όπου καταργήθηκαν ζωτικής σημασίας κοινωνικά μέτρα προστασίας, όπως είναι η καταβαράθρωση των εργασιακών δικαιωμάτων -η οποία θα συνεχιστεί επί Μακρόν- σε συνάρτηση με την εμφανή πολιτική ανεπάρκεια του πρώην Γάλλου Προέδρου, που έκανε αρκετούς Γάλλους να μην αισθάνονται καθόλου περήφανοι για αυτόν και τη χώρα τους, κατέστρεψαν το κόμμα.
Κανένας πολιτικός αναλυτής στη Γαλλία δεν τολμά να μιλήσει για πολιτική κληρονομιά του Φρανσουά Ολάντ, καθώς θεωρούν πως είναι ανύπαρκτη. Οι λιγοστοί άνθρωποι που έμειναν πιστοί στον πρώην Πρόεδρο, όταν ενδιαφέρθηκαν να μάθουν γιατί έχει εξαφανιστεί από προσώπου γης, μετά την παράδοση του προεδρικού μεγάρου στον Εμανουέλ Μακρόν, εισέπραξαν την απάντηση ότι έχει αποσυρθεί για να γράψει βιβλίο με τις αναμνήσεις του από την πενταετή προεδρική θητεία. Κάποιοι ψιθυρίζουν ότι υποφέρει από την κατάθλιψη της βαριάς εκλογικής αποδοκιμασίας. Στην ίδια κατάσταση φέρεται να βρίσκονται και γνωστά στελέχη των σοσιαλιστών που δεν κατάφεραν να εκλεγούν και μάλιστα από τον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών.
Ανάμεσά τους ο ελληνικής καταγωγής γενικός γραμματέας του κόμματος, Ζαν Κριστόφ Καμπαντελίς, η πρώην Υπουργός Πολιτισμού και γνωστή «αντάρτισσα» μέσα στο κόμμα Ορελί Φιλιπετί, όπως και ο πρώην προεδρικός υποψήφιος Μπενουά Αμόν. Γνωστός και ως «αρχιαντάρτης», ο Αμόν επιχειρεί να βρει νέα πολιτική στέγη πηγαίνοντας προς τον Ζαν Λικ Μελανσόν, ο οποίος ευελπιστεί η «Ανυπότακτη Γαλλία» να πάρει τη θέση του ερειπωμένου σοσιαλιστικού κόμματος, στην αριστερά.
«Βλέπετε το θηρίο να πεθαίνει αλλά δεν είναι νεκρό» διαμηνύουν οι λιγοστοί σοσιαλιστές που φαίνεται πως καταφέρνουν να διατηρήσουν τις κοινοβουλευτικές τους έδρες σε όσους προεξοφλούν το τέλος του σοσιαλιστικού κόμματος ή θέλουν να πάρουν τη θέση του. Από τους 280 βουλευτές που εκλέχθηκαν το 2012 με το σοσιαλιστικό κόμμα, μόλις και μετά βίας 40 θα μπουν σήμερα στο γαλλικό κοινοβούλιο. Σε ιστορικούς προμαχώνες του κόμματος, όπως είναι το Pas – de Calais ή το Seine-Saint-Denis σάρωσε το κίνημα του Εμανουέλ Μακρόν.

 
Το μέλλον των Αμόν και Βαλς

Για την επόμενη μέρα του σοσιαλιστικού κόμματος (αν υπάρξει) οι εναπομείναντες έχουν ο καθένας τη δική του άποψη. Δεν είναι όλοι στο ίδιο μήκος κύματος ή στην ίδια πολιτική γραμμή. Για την ώρα, ωστόσο, η πλειοψηφία συμφωνεί σε ένα μόνο ζήτημα: ότι θα πρέπει να αποτελέσουν μια «εποικοδομητική αντιπολίτευση».
Ήδη πριν ανοίξουν οι κάλπες για τις βουλευτικές εκλογές, βλέποντας την καταστροφή να πλησιάζει, πολλά ηγετικά στελέχη έκαναν τις κινήσεις τους προς την κατεύθυνση αυτή. Ο Μπενουά Αμόν έδωσε ραντεβού για την 1η Ιουλίου, όπου θα ανακοινώσει τα σχέδιά του. Η δήμαρχος του Παρισιού, Αν Ινταλγκό, η πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Κριστιάν Τομπιρά, και η Μαρτίν Ομπρί δημιούργησαν το κίνημα «Αύριο».
«Θα πρέπει να δώσουμε τα κλειδιά στη νέα γενιά. Εμείς είμαστε κατάχαμα, αποκεφαλισμένοι, διχασμένοι», δήλωσε σε δημοσιογράφους ο πρώην υφυπουργός παιδείας, Τιερί Μαντόν, σχολιάζοντας την άσχημη κατάσταση του σοσιαλιστικού κόμματος. «Πρέπει να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε, να σκεφτούμε συλλογικά και κυρίως να αφήσουμε πίσω μας τις ατομικές στρατηγικές» συμπλήρωσε.
Ανάμεσα στα ονόματα που ακούγονται για να πάρουν τα ηνία του κόμματος την επόμενη μέρα είναι ο Ματίας Φελκ, η πρώην Υπουργός Παιδείας, Ναζάτ Βαλό Μπελκασέμ ή ο Ολιβιέ Φόρ. Όμως ο πρώτος αποκλείστηκε ήδη από τον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών, η δεύτερη βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση στην εκλογική της περιφέρεια, όπως και ο τρίτος.
Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, ο μόνος αυτή τη στιγμή που θα μπορούσε να ανορθώσει το σοσιαλιστικό κόμμα είναι ο πρώην Πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς, ο οποίος απομακρύνθηκε οικειοθελώς από τους σοσιαλιστές χωρίς να κλείσει την πόρτα και η υποψηφιότητά του με το κίνημα του Εμανουέλ Μακρόν, «Δημοκρατία Εμπρός», απορρίφθηκε.
Ο Βαλς πολλές φορές έχει αναφερθεί στην ανοικοδόμηση του γαλλικού σοσιαλιστικού κόμματος εκφράζοντας την επιθυμία να το μετατρέψει σε ένα προοδευτικό κόμμα. Πολιτικοί αναλυτές υποστηρίζουν πως ο πρώην Πρωθυπουργός ίσως να είναι από τις λιγοστές φυσιογνωμίες των σοσιαλιστών που θα μπορούσαν να δώσουν στο κόμμα το σωτήριο φιλί και να το βγάλουν από την τροχιά καταστροφής, στην οποία έχει εισέλθει.

Η αναμέτρηση μεταφέρεται στους δρόμους

Λεπτομέρεια αποτελεί για τον Εμανουέλ Μακρόν και το επιτελείο του η αποχή ρεκόρ που άγγιξε το 51,6% στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών την προηγούμενη Κυριακή. «Ο Γάλλος Πρόεδρος είναι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα, που του επιτρέπει να ξεκινήσει τη “δουλειά” για τη συνέχεια», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου της γαλλικής προεδρίας, Κριστόφ Καστενέρ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση.
Παρόλο που το 15,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων ψήφισε το κόμμα του Γάλλου Προέδρου, όπως όλα δείχνουν στον σημερινό δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών η «Δημοκρατία Εμπρός» θα καταφέρει να αποσπάσει άνετα περισσότερες από 400 έδρες. Έτσι δεν θα χρειαστεί να κάνει συμφωνίες με τη Δεξιά ή την Αριστερά, ούτε ακόμη με το κεντρώο κόμμα MoDem, με το οποίο έχει συνασπιστεί, για να περάσει τις σκληρές μεταρρυθμίσεις που επιθυμεί να υιοθετηθούν εντός των 100 πρώτων ημερών της διακυβέρνησής του, όταν ο λαός θα κάνει τα μπάνια του ή διακοπές εντός και εκτός Γαλλίας, υποστηρίζουν πολιτικοί αναλυτές.
Με την αντιπολίτευση αποδυναμωμένη, τους σοσιαλιστές υπό διάλυση, τη δεξιά διχασμένη και με αφοσιωμένους νεαρούς βουλευτές χωρίς καμία εμπειρία, στους οποίους ο Μακρόν θα ασκεί μεγάλη επιρροή, δεν αναμένεται να εκδηλωθεί καμία ιδιαίτερη αντίσταση ή ισχυρές αντιδράσεις στα σχέδια του νεαρού Προέδρου της Γαλλίας, για τις αλλαγές σε εργασιακά, παιδεία, συνταξιοδοτικό, φορολογία, εκπαίδευση και στην αντιτρομοκρατική νομοθεσία.
Κι αν μέσα στο κοινοβούλιο ο Εμανουέλ Μακρόν νιώθει ισχυρός, η πραγματική αναμέτρηση αναμένεται να γίνει στους δρόμους από τον Σεπτέμβρη, όπως υποστηρίζουν πολλά δημοσιεύματα που αναλύουν το εκλογικό αποτέλεσμα και τα μηνύματα της μεγάλης αποχής, όπου ένας στους δυο Γάλλους δεν προσήλθε στις κάλπες.
Συνοψίζοντας, στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών ψήφισαν μαζικά οι ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών, σε αντίθεση με τους νέους από 25-34 ετών που αναδεικνύονται σε πρωταθλητές της αποχής. Σύμφωνα με έρευνα του ινστιτούτου Ipsos/Sopra Steria, η αποχή ήταν πιο μειωμένη όσο το εισόδημα ήταν πιο υψηλό. Στα νοικοκυριά με εισόδημα κατώτερο των 1.250 ευρώ, η αποχή άγγιξε το 59%. Αντίθετα, οι ψηφοφόροι με εισοδήματα άνω των 3.000 ευρώ προσήλθαν στις κάλπες.
Ομοιόμορφα κατανέμεται η αποχή μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, 50% με 51% αντίστοιχα. Όσο για τους ψηφοφόρους της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν και του αρχηγού της Ανυπότακτης Γαλλίας Ζαν Λικ Μελανσόν, από την αριστερά, οι μισοί δεν πήγαν να τους ψηφίσουν.
Κι αυτό γιατί η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος αποθάρρυνε πολλούς ψηφοφόρους να προσέλθουν στην κάλπη. Ειδικότερα το 57% των ψηφοφόρων της Μαρίν Λεπέν έχασαν τον ενθουσιασμό τους για την εκλογική αναμέτρηση, μετά την ηχηρή ήττα των προεδρικών εκλογών. Περισσότεροι από τους μισούς για τον Ζακ Λικ Μελανσόν, το 53% για τον σοσιαλιστή Μπενουά Αμόν, το 43% και το 38% των ψηφοφόρων του Εμανουέλ Μακρόν και του Φρανσουά Φιγιόν από τη δεξιά.
Η μεγάλη αποχή και ο όλεθρος των παραδοσιακών κομμάτων αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους χρήστες των κοινωνικών δικτύων, που σχολίασαν με τον δικό τους τρόπο το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών.
Ένας από τους ψηφοφόρους με ταλέντο στο σχέδιο ανέβασε στο Twitter το ψηφοδέλτιο που έριξε στην κάλπη. Πρόκειται για ένα σκίτσο με έναν ψηφοφόρο που τρέχει φωνάζοντας βοήθεια. Ένας άλλος χρήστης του διαδικτύου θέλοντας να σχολιάσει την αποσύνθεση του σοσιαλιστικού κόμματος, έβαλε σε γνωστή μεσιτική ιστοσελίδα, αγγελία πώλησης για το ιστορικό κτίριο των σοσιαλιστών. Κάποιος άλλος φιλοτέχνησε το νέο σήμα του ηττημένου κόμματος από το οποίο λείπει το τριαντάφυλλο. Όσο για την περίφημη κόκκινη παλέτα του γενικού γραμματέα του σοσιαλιστικού κόμματος που δεν κατάφερε να εκλεγεί, οι χρήστες του διαδικτύου την έβγαλαν κι αυτήν στο «σφυρί».