«Το βιβλίο η κυριότερη πηγή γνώσης»

Πώς είναι στ` αλήθεια δυνατόν σε ένα χώρο μερικών μόνο τετραγωνικών που μοιάζει περισσότερο με αποθήκη, να βρίσκεται όλη η Κύπρος, μέσα από δεκάδες τίτλους κυπριακών και κυπρολογικών βιβλίων; Ο λόγος για το βιβλιοπωλείο ΜΑΜ, στην καρδιά της Λευκωσίας, το οποίο πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή του Μίκη, Αλέξανδρου Μιχαηλίδη, μάχιμο ακόμα, στην υπηρεσία του βιβλίου, στην ηλικία των 83 ετών.

Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Βιβλίου που γιορτάζεται στις 23 Απριλίου, το ΚΥΠΕ συνάντησε τον κ. Μιχαηλίδη, στον φιλόξενο και ζεστό αυτό χώρο που έχει δημιουργήσει εδώ και δεκαετίες. Η 23η Απριλίου είναι η ημερομηνία θανάτου του Ουϊλλιαμ Σαίξπηρ, Άγγλου ποιητή και θεατρικού συγγραφέα και του Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα, Ισπανού συγγραφέα.

Βιβλία στα ράφια, βιβλία στοιβαγμένα στο πάτωμα, βιβλία σε κασόνια, με τον ίδιο να διατυπώνει βαθιά στεναχώρια για το πενιχρό ενδιαφέρον πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Κύπρου να προμηθευτούν κυπριακά βιβλία την ίδια ώρα που πανεπιστήμια της κλάσης του Χάρβαρντ έχουν μόνιμη συνεργασία με το βιβλιοπωλείο ΜΑΜ.

Ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι τη δεκαετία του 1960 δημιούργησε το βιβλιοπωλείο αυτό το οποίο πλέον έχει επεκταθεί ανά τον κόσμο με έναυσμα την αγάπη για την Κύπρο και στόχο και επιδίωξη τη μετάδοση της ιστορίας και του πολιτισμού της Κύπρου.

Ανέφερε πως ένας ακόμα σημαντικός λόγος που τον ώθησε στην ίδρυση του βιβλιοπωλείου είναι γιατί έτρεφε την εκτίμηση ότι “οι πολιτικοί μας έπαιρναν λανθασμένο δρόμο και πηγαίνουμε όπως πηγαίναμε και παλιά στην καταστροφή, ας γίνει λοιπόν ο πολιτισμός και το βιβλίο ανάχωμα σε αυτή την κατρακύλα.”

Ο ίδιος ο κ. Μιχαηλίδης συμμετείχε σε πολλές διεθνείς εκθέσεις βιβλίου στο εξωτερικό, στις οποίες το κυπριακό κράτος δεν συμμετείχε με το αιτιολογικό της οικονομικής περισυλλογής, όπως ανέφερε.

Είπε ότι ταξίδεψε με δική του πρωτοβουλία και έξοδα μέχρι και το Τόκιο ενώ συμμετείχε και στη μεγαλύτερη διεθνή έκθεση βιβλίου που γίνεται στη Φραγκφούρτη, προβάλλοντας την Κύπρο, την ιστορία και τον πολιτισμό της, ανοίγοντας το δρόμο και στους κρατικούς φορείς να ενισχύσουν και να συνεχίσουν την αξιέπαινη αυτή πρωτοβουλία.

Ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι το βιβλιοπωλείο ΜΑΜ έχει μόνιμη συνεργασία με κορυφαία πανεπιστήμια ανά τον κόσμο, τα οποία προμηθεύει με βιβλία και σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα είναι δική του ευθύνη η επιλογή των βιβλίων που θα σταλούν.

Πικρία εκφράζει ωστόσο για το γεγονός ότι πανεπιστήμια της Κύπρου δεν επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τα κυπριακά και κυπρολογικά βιβλία, κάτι το οποίο γίνεται και με μερίδα ανθρώπων οι οποίοι παραγγέλλουν βιβλία και ποτέ δεν έρχονται να τα πάρουν με αποτέλεσμα τη ζημιά να την επωμίζεται ο ίδιος.

Ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι “κάθε δεκαπενθήμερο εκδίδει τον κατάλογο των νέων εκδόσεων τις οποίες αγοράζουμε στο σύνολό τους με ζημιά για εμάς διότι και εγώ και η σύζυγος μου Θέλμα, που πριν δύο χρόνια απεβίωσε, αναλώσαμε μεγάλο μέρος της ζωής και του χρόνου μας, αμισθί σε αυτό το βιβλιοπωλείο.”

“Παίρνω χρήματα από τη σύνταξή μου για να καλύπτονται όλα αυτά αλλά δεν με απασχολεί αυτό. Φτάνει να έχω μόνο τα απαραίτητα για να μπορώ να ζήσω” είπε ο κ. Μιχαηλίδης, προσθέτοντας ότι δεν ήθελε να ιδρύσει κερδοφόρα επιχείρηση. Στόχος του, ο οποίος και επετεύχθη, ήταν μια στέγη για κυπριακές εκδόσεις και εκδόσεις για την Κύπρο και όχι να αφήσει μερικές χιλιάδες ευρώ στην τράπεζα.

Ιδιαίτερη ευαισθησία επιδεικνύει ο κ. Μιχαηλίδης και στη φοιτητιώσα νεολαία και είναι ίσως το μόνο βιβλιοπωλείο στην Κύπρο το οποίο ρισκάρει να δανείζει βιβλία σε φοιτητές για να εκπονήσουν τις μελέτες και τις διατριβές τους.

Ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι κάθε χρόνο στην Κύπρο έχουμε περί τις 1000 κυπριακές εκδόσεις με τους επισκέπτες του βιβλιοπωλείου ΜΑΜ όμως να είναι περιορισμένοι. Αυτό το αποδίδει εν μέρη και στο γεγονός ότι ο δεκαπενθήμερος κατάλογος που ο ίδιος εκδίδει για τις νέες εκδόσεις και αποστέλλει σε όλα τα πανεπιστήμια και τις κυπριακές βιβλιοθήκες και σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν αξιοποιείται και δεν δίδεται σε αυτόν η ανάλογη σημασία.

Για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, ο κ. Μιχαηλίδης εξέφρασε την εκτίμηση ότι “έπρεπε να σκέφτονται καλύτερα” πριν απονέμουν ένα βραβείο, λέγοντας επίσης ότι είναι λανθασμένη και η επικρατούσα νοοτροπία να βραβεύονται άτομα μεγάλης ηλικίας.

Πολλές οι εμπειρίες που αποκόμισε ο κ. Μιχαηλίδης στην πάροδο των χρόνων. Θυμάται έντονα ένα ψυχικά ασθενή ο οποίος πήγε στο βιβλιοπωλείο για να πωλήσει ένα του σύγγραμα, το οποίο ήταν τελικά Επιστημονική Ανακοίνωση για τη σχιζοφρένεια και το οποίο ζήτησε και προμηθεύτηκε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, με τον συγγραφέα του να μην έχει παρουσιαστεί ξανά και πιθανώς να μην γνωρίζει για την τύχη του βιβλίου του.

Το βιβλιοπωλείο ΜΑΜ όταν στεγαζόταν στη Φανερωμένη ανέπτυξε πλούσια πολιτιστική δράση με αντικείμενο το βιβλίο, κάτι το οποίο δεν μπορεί πλέον να πράττει, διότι μεταφέροντας το βιβλιοπωλείο σε ένα πολύ μικρότερο χώρο δεν έχει πια αυτή τη δυνατότητα.

Ο κ. Μιχαηλίδης είπε πως είναι ψυχολογικά πολύ δύσκολο να αναγκάζεσαι να εργασθείς σε ένα χώρο πλήρως ακατάλληλο για τη διεκπεραίωση της εργασίας σου, γι` αυτό και εξακολουθεί να χτυπά πόρτες και να ανακινεί το θέμα της παραχώρησης ενός χώρου στον οποίο να μπορεί με άνεση να εργάζεται.

Ζητήσαμε από τον Μίκη Μιχαηλίδη το δικό του μήνυμα για τη Διεθνή Ημέρα Βιβλίου.

Δήλωσε πως το βιβλίο είναι απαραίτητο για τον καθένα, είναι καλό να μελετάς γιατί μέσα από τα βιβλία μπορείς να μάθεις πολλά πράγματα και η λογοτεχνία προσφέρει και τα επιστημονικά βιβλία και όλα, ενώ είναι καθήκον των σχολείων μας να μεταλαμπαδεύσουν αυτό το μήνυμα στη νεολαία να διαβάζει βιβλία.

Καταλήγοντας ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι ασπάζεται πλήρως αυτό που έγραψε ο Γάλλος συγγραφέας, Ζαν ντε λα Μπριγέρ ότι “Το γράψιμο ενός βιβλίου είναι τέχνη, όπως το φτιάξιμο ενός ρολογιού”.

Ο κ. Μιχαηλίδης τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Κυπριακού Βιβλίου, από τη Βιβλιογραφική Εταιρεία Κύπρου και την Κυπριακή Βιβλιοφιλία καθώς και από την Κυπριακή Ένωση Βιβλιοθηκονομιών – Επιστημόνων Πληροφόρησης και την Κυπριακή Βιβλιοθήκη ως αναγνώριση της πολυετούς προσφοράς του στο χώρο του κυπριακού και κυπρολογικού βιβλίου.

Το δικό του μήνυμα για τη Διεθνή Ημέρα Βιβλίου έδωσε με δήλωση στο ΚΥΠΕ και ο Διευθυντής των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, Παύλος Παρασκευάς.

Είπε ότι “το βιβλίο ως εργαλείο διάδοσης της γνώσης και των νέων ιδεών που χρησιμοποιείτο τόσους αιώνες πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί το μέσο για την αλληλογνωριμία των λαών, την εμπέδωση των πανανθρώπινων αξιών και τη διάδοση της γνώσης”.

Ο κ. Παρακευάς είπε ότι εντός των σχολείων μεταλαμπαδεύεται η αγάπη προς τη μάθηση και το βιβλίο και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, πέραν της Κρατικής Βιβλιοθήκης, ενισχύει ποικιλοτρόπως δημοτικές και άλλες βιβλιοθήκες.

Ανέφερε, τέλος, ότι κορυφαία έκφραση εκτίμησης της πολιτείας προς την καλλιτεχνική δημιουργία αποτελούν τα Αριστεία Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών ενώ έχουν επίσης καθιερωθεί ως ετήσιος θεσμός τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας.