Τοπική Αυτοδιοίκηση: Όραμα μακράς πνοής

Του Γιώργου Τ. Γεωργίου

Τα τελευταία χρόνια έγινε πολλή συζήτηση για τον εκσυγχρονισμό του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δυστυχώς όμως μέχρι αυτή τη στιγμή χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος, υποστήκαμε οικονομικό κόστος σε μελέτες, σε Πανεπιστήμια και εμπειρογνώμονες και δυστυχώς βρισκόμαστε στον ίδιο παρονομαστή. Ευχολόγια, διακηρύξεις και εξαγγελίες κενές περιεχομένου.

Η πιο σοβαρή ολοκληρωμένη μελέτη για την Τοπική Αυτοδιοίκηση έγινε επί διακυβέρνησης Δ. Χριστόφια, με τη συμμετοχή όλων των αρμόδιων φορέων, κοινοτήτων, Δήμων, Πανεπιστημίων, ΕΤΕΚ, κομμάτων, συνδικαλιστικών οργανώσεων και φορέων. Δυστυχώς, αυτή η μελέτη την οποία είχε εκπονήσει το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης της Ελλάδας, η οποία χαρακτηρίζετο από δομημένο χαρακτήρα, επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά και την εμπειρία και γνώση της Κύπρου και άλλων χωρών, απορρίφθηκε λόγω σκοπιμοτήτων.

Έχει ωριμάσει ο καιρός για να ληφθούν αποφάσεις. Φτάνει λόγια, φλυαρίες και εξαγγελίες επικοινωνιακού χαρακτήρα.

Δείτε στην πράξη τι γίνεται σήμερα. Πόσα έργα εμβέλειας παράγονται από τους Δήμους και τις Κοινότητες. Καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Κοινωνικά έργα με έμπρακτη στήριξη σε πάσχοντες συνανθρώπους μας. Δράσεις και πρωτοβουλίες για το περιβάλλον και την οικολογία. Αναπτυξιακό έργο που διατηρεί σε ζωή τους Δήμους και τις Κοινότητες. Έργο που βασικά σχεδιάστηκε και προωθήθηκε από την περασμένη πενταετία και εγκαινιάζεται σήμερα.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται όραμα μακράς πνοής! Χρειαζόμαστε ένα θεσμό που θα αποκεντρώνει την πολιτεία, και όχι συγκεντρωτικά και υδροκέφαλα μοντέλα, τα οποία είναι μακριά από τους πολίτες.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να μεταρρυθμίζεται και να εκσυγχρονίζεται προοδευτικά και δημοκρατικά και όχι να απορρυθμίζεται, με επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και εξουσιών, ούτε να συγκρούεται με άλλα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας. Κυρίως, χρειάζεται να έχει διακριτό ρόλο και αποστολή στο μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας. Ο θεσμός ως τέτοιος είναι ανάγκη να αποτελεί επίπεδο εξουσίας στο ευρύτερο μοντέλο διακυβέρνησης του τόπου. Όπως ακριβώς αποτελεί η εκτελεστική εξουσία, η νομοθετική και η δικαστική εξουσία.

Ως εκ τούτου, χρειάζεται σήμερα ένα θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα ενισχύει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με νέες εξουσίες και νέες αρμοδιότητες, που θα αφαιρούνται από την κεντρική εξουσία και θα παραχωρούνται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Να στοχεύεται στο αρχέγονο σύστημα της πόλης-κράτους.

Βασικό αξίωμα η οικονομική αυτοτέλεια. Χωρίς οικονομική στήριξη, μάλιστα, θεσμοθετημένη επί του εθνικού προϋπολογισμού, δεν θα υπάρχει ούτε παρόν ούτε μέλλον. Τα υπόλοιπα είναι μιζέριες και πρακτικές του 1960 για εξάρτηση των Δημάρχων και Κοινοταρχών από τους ταγούς της εκτελεστικής εξουσίας. Τονίζω την ανάγκη ελεγκτικού συστήματος, τόσο των αποφάσεων, όσο και της οικονομικής διαχείρισης, καθώς και εποπτείας και ελέγχου στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής λειτουργίας και διαφάνειας. Βεβαίως, αναφέρω εδώ ότι ο έλεγχος και η εποπτεία χρειάζεται να αφορά όλο το σύστημα διακυβέρνησης, δημόσιο, ημιδημόσιο και ιδιωτικό. Δεν ξέρω, για παράδειγμα, γιατί οι τράπεζες θα πρέπει να απαλλάσσονται από οποιονδήποτε δημόσιο έλεγχο. Αποδείχθηκε ότι από τις πολιτικές τους και την οικονομική διαχείρισή τους κρίνεται το μέλλον των πολιτών.

Επομένως, το εγχείρημα για προοδευτικό εκσυγχρονισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορεί να καρποφορήσει αν χαρακτηρίζεται και διέπεται από τα πιο πάνω, μακριά από σκοπιμότητες, επιδιώξεις και υπολογισμούς.

Τι να κάνουμε την οικονομία κλίμακας, αν ο πολίτης και ιδιαίτερα ο κάτοικος της υπαίθρου θα τρέχει χιλιόμετρα να βρει το δίκαιό του ή να επιλύσει τα προβλήματά του;

Τα συμπλέγματα και οι κοινές υπηρεσίες μπορεί να έχουν παρόν και μέλλον, αν είναι γεωγραφικά κοινά, δεν θα χάνονται στη γραφειοκρατία και θα χαρακτηρίζονται από ευελιξία και προσαρμοστικότητα, π.χ. εάν δημιουργείται σύμπλεγμα αποτελούμενο από τον Άγιο Τύχωνα Λεμεσού μέχρι το χωριό Κελλάκι και την Επταγώνεια, αυτό είναι εκ των προτέρων θνησιγενές, γιατί όλα θα χαθούν στις αποστάσεις…!

*Επαρχιακός Γραμματέας ΑΚΕΛ Λεμεσού και Βουλευτής ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις