ΤΟΥΜΑΖΟΣ ΤΣΙΕΛΕΠΗΣ: Θέση όλων, πλην της Τουρκίας, η κατάργηση των εγγυήσεων από την πρώτη μέρα

 «Εντός της Διάσκεψης όσες φορές δοκίμασε η Τουρκία να πει ότι πρέπει να μπει χρονοδιάγραμμα για να ξανασυζητήσουμε τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα, η απάντηση του ΓΓ του ΟΗΕ -και όχι μόνο- ήταν κατηγορηματική: Αυτά τερματίζονται από την πρώτη ημέρα, το χρονοδιάγραμμα λήξης ή επανεξέτασης αφορά μόνο τους 650 και τους 950». Τη μαρτυρία αυτή μεταφέρει από τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά στη συνέντευξη που ακολουθεί το μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ, σύμβουλος στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, Τουμάζος Τσιελεπής.

Ο ίδιος τονίζει πως αν η προσπάθεια συνεχιζόταν παρακάτω, σε υψηλότερο επίπεδο, η Τουρκία είτε θα αποδεχόταν το πλαίσιο Γκουτέρες ή θα επέμενε στις εγγυήσεις. Και σ’ αυτή την περίπτωση η Τουρκία θα ήταν εκτεθειμένη απέναντι στη διεθνή κοινότητα.

 

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου

 

 

Η κριτική του ΑΚΕΛ για τους κακούς χειρισμούς του κ. Αναστασιάδη στο Κραν Μοντανά ερμηνεύεται έμμεσα από την πλευρά του κ. Αναστασιάδη ως ετοιμότητα του ΑΚΕΛ για όποια λύση ή για λύση με εγγυήσεις… Αν και το ΑΚΕΛ υπέδειξε ότι αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα, εντούτοις αυτό επαναλαμβάνεται σχεδόν καθημερινά. Με τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ αφαιρείται αυτό το επιχείρημα από την κυβερνητική πλευρά;

 

Η κριτική που ασκείται είναι ακριβώς για τον αντίθετο λόγο από αυτόν που παρουσιάζεται. Εμείς διαχρονικά κι επίμονα επιδιώκουμε κατάργηση της Συνθήκης Εγγύησης και των όποιων επεμβατικών δικαιωμάτων. Και στο Κραν Μοντανά αναμέναμε από τον Πρόεδρο να εκμεταλλευτεί το θετικό για εμάς περιβάλλον στα συγκεκριμένα ζητήματα, αν όχι με λύση, τουλάχιστον εκθέτοντας την Τουρκία. Αφού ο ΓΓ του ΟΗΕ, η ΕΕ, η Βρετανία και φυσικά εμείς είχαμε τη γνωστή θέση για τερματισμό των εγγυητικών και επεμβατικών δικαιώματα από την πρώτη μέρα, γιατί δεν μπορέσαμε να πάμε παρακάτω και αν η Τουρκία είχε όντως τις θέσεις που λέμε να εκτεθεί εκείνη; Αντ’ αυτού έχουμε σήμερα ένα ομιχλώδες τοπίο με κατάρρευση της διαδικασίας, ενώ γίνεται αναφορά σε θετική συμβολή της Τουρκίας.

Η έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ περιγράφει τα πράγματα κατά τρόπο πολύ διαφορετικό από εκείνο του Προέδρου. Σύμφωνα με το Προεδρικό, ο λόγος του ναυαγίου στο Κραν Μοντανά ήταν η εμμονή της Τουρκίας σε εγγυήσεις, επεμβατικά δικαιώματα ακόμα και στρατιωτική βάση. Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι ο ΓΓ δεν επρόκειτο να επιρρίψει ευθύνες γιατί δεν έχει επιδιαιτητικό ρόλο και γιατί θέλει να συνεχιστεί η διαδικασία. Ούτε στο παρελθόν, όμως, είχε επιδιαιτητικό ρόλο ο ΓΓ αλλά ευθύνες επιρρίπτονταν. Όμως, είναι ένα πράγμα η επίρριψη ευθυνών και άλλο η περιγραφή των γεγονότων.

 

Ο ΓΓ περιγράφει γεγονότα…

Ο ΓΓ του ΟΗΕ περιγράφει τα γεγονότα στο βαθμό που, όπως διευκρινίζει και ο ίδιος, του επιτρέπει η εμπιστευτικότητα των συζητήσεων που είχε στις διμερείς επαφές. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να το κρατάμε.

Ο ΓΓ του ΟΗΕ στην έκθεση υποστηρίζει ότι και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις ήλθαν με πρόθεση να συνεργαστούν και να επιλύσουν το πρόβλημα. Και συνεχίζει ότι πήγε στο δείπνο με την πεποίθηση ότι υπήρχαν οι προϋποθέσεις για μια στρατηγική συμφωνία στα έξι γνωστά θέματα στα οποία περιλαμβάνεται το θέμα ασφάλειας και εγγυήσεων.  Λέει επίσης ότι στο θέμα ασφάλεια και εγγυήσεις έγινε ένα ιστορικό βήμα.

 

 

«Καμιά πλευρά δεν είναι διατεθειμένη να συνεχίσει όπως εισηγείται ο ΓΓ. Γι’ αυτό και δεν αναμένουμε τίποτε μέχρι τις εκλογές. Από κει και πέρα θα εξαρτηθεί προφανώς από το ποιος θα εκλεγεί και από το αν η Τουρκία θα είναι εκεί, στο σημείο που λέει ο ΓΓ, για κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη στιγμή»

 

Κατηγορούν, επίσης, το ΑΚΕΛ για την παραμονή των 650 και 950 στρατιωτών, ενώ ο Πρόεδρος μιλά επιπλέον για τουρκική βάση…

 

Δεν έχω υπόψη μου να συζητήθηκε στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων θέμα τουρκικής βάσης. Αν το διακύβευμα ήταν οι 650 της ΤΟΥΡΔΥΚ και οι 950 της ΕΛΔΥΚ, αυτά περιλαμβάνονται στη Συνθήκη Συμμαχίας του 1960. Άλλο τα κατοχικά στρατεύματα και άλλο τα αγήματα που σταθμεύουν στο νησί με βάση μια ετεροβαρή και αμφιλεγόμενη διεθνή συμφωνία. Για να αποτελούν προγεφύρωμα οι 650 στρατιώτες,  οι σοβαροί στρατιωτικοί λένε ότι πρέπει να προστεθεί ακόμα ένα μηδενικό στον πιο πάνω αριθμό. Εδώ ο ΓΓ του ΟΗΕ λέει ότι υπάρχει εκκρεμότητα. Αλλά η εκκρεμότητα στην οποία αναφέρεται δεν είναι αν θα υπάρχουν εγγυήσεις ή επεμβατικά δικαιώματα αλλά αν θα υπάρχει ρήτρα λήξης, όπως θέλουμε εμείς ή ρήτρα επανεξέτασης, όπως ζητά η Τουρκία για τους 650 στρατιώτες.

Μπορεί κάποιος να υποστηρίζει ότι πρέπει να φύγουν αμέσως και οι 650. Είναι δικαίωμά του. Το αποτέλεσμα όμως τέτοιας προσέγγισης είναι να μη φθάνουμε σε λύση και να συνεχίζουμε να έχουμε 40.000, ενώ παραμένουν άθικτες τόσο  η Συνθήκη Εγγύησης όσο και η Συνθήκη Συμμαχίας. Εντός της Διάσκεψης όσες φορές δοκίμασε η Τουρκία να πει ότι πρέπει να μπει χρονοδιάγραμμα για να ξανασυζητήσουμε τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα, η απάντηση του ΓΓ και όχι μόνο ήταν κατηγορηματική:  Αυτά τερματίζονται από την πρώτη ημέρα, το χρονοδιάγραμμα λήξης ή επανεξέτασης αφορά μόνο τους 650 και τους 950.

 

Τον ακούσατε με τα ίδιά σας τα αυτιά… Ήσασταν παρών.

 

Ήταν αρκετά άτομα εντός της Διάσκεψης και ασφαλώς το άκουσαν κατ’ επανάληψη και από τον ΓΓ και από την ΕΕ και από τη Βρετανία. Η θέση όλων πλην της Τουρκίας ήταν ξεκάθαρη.

 

Ποια είναι η σημασία του άτυπου εγγράφου; Γιατί ο Πρόεδρος το έχει υποβαθμίσει;

 

Ο μηχανισμός εφαρμογής ήταν πάγιο αίτημα της πλευράς μας. Αυτό το έγγραφο είχε όντως αποσταλεί εκείνη τη νύχτα στην ομάδα των τεσσάρων που συμμετείχαμε στην τεχνική επιτροπή για το μηχανισμό εφαρμογής. Η άποψή μας ήταν ξεκάθαρη. Ο μηχανισμός δεν επιβεβαιώνει τους φόβους ότι ήταν μια νέα συνθήκη εγγύησης. Την ευθύνη για την εφαρμογή την είχαν τα Ηνωμένα Έθνη και οι εγγυήτριες δυνάμεις θα είχαν έναν συμβουλευτικό ρόλο. Εμείς είχαμε διαφορετική άποψη μόνο σε ένα σημείο: Ότι για το σύνταγμα χρειαζόταν ένας διαφορετικός μηχανισμός. Ο Πρόεδρος αρχικά το έβλεπε θετικά αλλά δεν το προώθησε και αυτό ήταν δικαίωμά του. Προσωπικά δεν είπα τίποτε γι’ αυτό το έγγραφο. Ο κ. Κοτζιάς ήταν που άνοιξε το θέμα όταν είπε -σωστά- ότι είναι ένα κεκτημένο που πρέπει να διαφυλαχθεί και να αξιοποιηθεί. Φυσιολογικά μετά από αυτό έγινε αναφορά και στο όνομά μου, με τρόπο μάλιστα που θα μπορούσε να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις, οπότε έπρεπε να ξεκαθαρίσω τη θέση μου.

 

«Η εκκρεμότητα στην οποία αναφέρεται ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν είναι αν θα υπάρχουν εγγυήσεις ή επεμβατικά δικαιώματα  αλλά αν θα υπάρχει ρήτρα λήξης, όπως θέλουμε εμείς ή ρήτρα επανεξέτασης, όπως ζητά η Τουρκία για τους 650 στρατιώτες»

 

Τι ονομάζετε εσείς ως κεκτημένο των διαπραγματεύσεων και πώς βλέπετε να επαναρχίζουν οι συνομιλίες;

 

Ο ΓΓ του ΟΗΕ στην έκθεσή του υποδεικνύει υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να  επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Λέει ξεκάθαρα ότι για να μπορέσει να γίνει κάτι μελλοντικά, πρέπει να το ζητήσουν από κοινού και οι δύο πλευρές. Γιατί αν η μια πλευρά λέει θέλει ΜΟΕ και η άλλη θέλει διαφορετικά ΜΟΕ ή προετοιμασία ή έλεγχο των τραπεζών των κατεχομένων ή θέλει το Βαρώσι ή δεν ξέρω τι άλλο, δεν μπορεί να αρχίσει μια διαδικασία. Και το κοινό αίτημα ο ΓΓ δεν το θέτει γενικά και αόριστα αλλά το θέτει σε κάποια πλαίσια.  Με δυο λόγια λέει ότι πρέπει να συνεχίσουμε από κει που μείναμε στο Κραν Μοντανά. Δηλαδή, στη βάση του πλαισίου και του μηχανισμού εφαρμογής, στη βάση των συγκλίσεων που έχουν επιτευχθεί και προχωρούμε παρακάτω για να συζητήσουμε τα εναπομείναντα βασικά ζητήματα, δηλαδή τα έξι θέματα που είχε υποδείξει ο ΓΓ του ΟΗΕ, ως πακέτο. Αν και δύο πλευρές τα δεχθούν, αυτός είναι ο τρόπος για να συνεχίσουμε. Τι έγινε; Εμείς ζητήσαμε ΜΟΕ και αρκετά άλλα,  εκείνοι ζήτησαν διαφορετικά ΜΟΕ και είπαν ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι πριν τις εκλογές. Άρα καμιά πλευρά δεν είναι διατεθειμένη να συνεχίσει όπως εισηγείται ο ΓΓ. Γι’ αυτό και δεν αναμένουμε τίποτε μέχρι τις εκλογές. Από κει και πέρα θα εξαρτηθεί προφανώς από το ποιος θα εκλεγεί και από το αν η Τουρκία θα είναι εκεί, στο σημείο που λέει ο ΓΓ, για κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη στιγμή. Κανείς δεν μπορεί να το ξέρει αυτό.

Οι συγκυρίες έρχονται και παρέρχονται και η διορατικότητα της πολιτικής ηγεσίας κρίνεται από το πώς τις αντιλαμβάνεται πώς τις αξιοποιεί γιατί αύριο μπορεί να μην υπάρχουν.

 

Αύριο, στο Β’ μέρος της συνέντευξης: «Η Μόρφου περιλαμβάνεται στο πλαίσιο Γκουτέρες»

 

 

Κανείς δεν θέλει να κάνει χαρακίρι…

 

Δηλαδή φτάσαμε στην πηγή να πιούμε νερό και φύγαμε διψασμένοι; Αν ήσασταν εσείς στη θέση του κ. Αναστασιάδη, θα κάνατε χαρακίρι;

 

Δεν βρίσκομαι στη θέση του κ. Αναστασιάδη και νομίζω ότι κανείς δεν θέλει να κάνει χαρακίρι. Επαναλαμβάνω με βάση τα γεγονότα και όχι τις διάφορες ερμηνείες, πως αν η προσπάθεια συνεχιζόταν παρακάτω, σε ανώτατο πλέον επίπεδο από πλευράς εγγυητών, δύο τινά θα συνέβαιναν. Είτε η Τουρκία θα δεχόταν το πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ είτε θα επέμενε στις θέσεις που λέει ο Πρόεδρος και το μεγάλο πρόβλημα με τα Ηνωμένα Έθνη και γενικότερα με τη διεθνή κοινότητα θα το είχε η ίδια.

Θυμάστε τι είχε συμβεί με τον κ. Έρογλου. Για δύο χρόνια δεν υπήρχαν συνομιλίες. Λαθροβίωναν όμως οι συνομιλίες, γιατί θέλαμε να απαλλαγούμε από τον κ. Έρογλου ως συνομιλητή, όχι όμως από τον όγκο εργασίας που είχε γίνει, και αυτό για να θεωρηθεί ότι η διαπραγματευτική διαδικασία ήταν η ίδια και συνεχιζόταν. Και το καταφέραμε. Ούτε κατηγορηθήκαμε ούτε τετελεσμένα έγιναν σε εκείνη την περίοδο. Τι γίνεται όμως σήμερα; Αυτή τη στιγμή έχουμε απέναντί μας όχι τον Έρογλου αλλά τον Ακιντζί και όμως η διαδικασία κατέρρευσε. Υπάρχει περιγραφή γεγονότων από τον ΓΓ εντελώς διαφορετική από τη δική μας. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι τα χειρότερα τετελεσμένα γίνονται ακριβώς σε περιόδους όπως τώρα, δηλαδή ανυπαρξίας διαπραγματευτικής διαδικασίας χωρίς να επιρρίπτονται ευθύνες στην Τουρκία, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι έχει ενταθεί η προσπάθεια για νέα τετελεσμένα: Μαρωνίτες, Βαρώσι, «δασμοί», επιτροπή περιουσιών, δηλώσεις για επιδίωξη λύσης εκτός των παραμέτρων του ΟΗΕ, απειλές για προσάρτηση και δεν ξέρω τι άλλο θα ακολουθήσει..