Τούτος ο τόπος θα αντέξει

Ηθική δικαίωση η βράβευσή του, λέει ο Μιχάλης Χριστοφίδης

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Eνα ελεύθερο νησί, απαλλαγμένο από κατοχικά στρατεύματα. Ενωμένο για όλους τους κατοίκους, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους.

Ενα όραμα, ένας στόχος. Η Sevgul Uludag και ο Μιχάλης Χριστοφίδης, δυο συμπατριώτες μας που έχουν ταχθεί υπέρ της επαναπροσέγγισης και εργάζονται γι’ αυτό το σκοπό, ο καθένας από τη δική του πλευρά, έχουν επιλεχθεί να λάβουν το βραβείο του Ευρωπαίου πολίτη.

Τους δυο συμπατριώτες μας πρότειναν οι ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ Νεοκλής Συλικιώτης και Τάκης Χατζηγεωργίου, οι οποίοι αιτιολογώντας την πρόταση που κατέθεσαν, υπογράμμισαν μεταξύ άλλων πως και οι δύο πιστεύουν στην αναγκαιότητα της επαναπροσέγγισης των δύο κοινοτήτων, ως το βασικό συστατικό για την άρση της κατοχής και την επανένωση της Κύπρου και του λαού της.

Την αισιοδοξία ότι τούτος ο τόπος θα αντέξει και τούτος ο λαός θα οικοδομήσει το μέλλον του, εκφράζει ο Μιχάλης Χριστοφίδης. Ο ίδιος στις ποιητικές του συλλογές αποδίδει τα ποιήματά του και στις δυο γλώσσες, στην Ελληνική και στην Τουρκική καταθέτοντας μ’ αυτό τον τρόπο τη δική του πολιτική άποψη.

Μια πολιτική που, όπως αναφέρει, εάν το κράτος εφάρμοζε σε όλους τους τομείς, με πρώτο σημείο την εκπαίδευση, ο λαός αυτός θα βρισκόταν σε καλύτερη μοίρα. Αλλωστε, όπως επισημαίνει, τα πιο σπουδαία ποιήματα γράφτηκαν στα πλακάτ των απεργιών στις δεκαετίες του ’40–’50. Και ήταν γραμμένα και στις δυο γλώσσες.
Βέβαια πέραν από όλα αυτά, όπως επισημαίνει ο Μιχάλης Χριστοφίδης, καμιά λύση δεν θα μπορεί να οικοδομηθεί, αν η κοινωνία δεν θα είναι κοινωνός στον αγώνα αυτό και ειδικά με το πιο πρωτοπόρο κομμάτι της, την εργατική τάξη.

Είστε ένας εκ των δυο νικητών του βραβείου Ευρωπαίου πολίτη. Με ποια συναισθήματα λαμβάνετε αυτή τη βράβευση;

Η τιμή για μένα ξεκίνα από την ώρα που μπήκε το όνομά μου στις συζητήσεις του κόμματος. Ενός κόμματος που η πολιτική του δράση και πράξη εδράζεται στο ιστορικό αυτονόητο που ευελπιστώ ότι η όποια μου δημιουργία και συμπεριφορά υπηρετεί. Μια τιμή που μεγαλώνει όταν στην προσπάθεια αυτή συναγωνιστής δίπλα μου είναι η συμπατριώτισσά μας Sevgul Uludag. Είναι γνωστοί οι σκληροί αγώνες που δίνει.Της εύχομαι δύναμη και υγεία.

Από τη στιγμή που μου γνωστοποιήθηκε η πρόθεση του κόμματος να προχωρήσει προς την υπόδειξη και του προσώπου μου για τη διάκριση αυτή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ερώτημα εξακολουθεί να βασανίζει τη σκέψη μου. Τι είναι εκείνο που πράγματι ξεχώρισε στη δράση μου, μαζί με φίλους και συντρόφους μου ώστε να χρήζει μιας τέτοιας μεταχείρισης;

Ποια διαδρομή και ποια ιστορικά λάθη και παραλείψεις μάς έφεραν στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, έτσι που να θεωρείται αναγκαίο να προβληθεί με τέτοιου είδους διάκριση μια συμπεριφορά που έπρεπε να χαρακτηρίζει την ολότητα του λαού μας;

Και η απόδοση των ποιημάτων σας στην τουρκική γλώσσα πώς προέκυψε;

Οταν από το 1986 ξεκινούσε η εκδοτική παρουσία μου στην ποίηση είχα το προνόμιο στους φίλους να προστεθεί και ο νεοεπαναπατρισθείς, τότε, ζωγράφος Μιχάλης Κυρλιτσιάς. Αναπτύχθηκε, ανάμεσα μας, μια έντονη πολύπλευρη φιλία που την χαρακτήριζε οτιδήποτε μπορεί να αναφέρεις όταν μιλάς για στρατευμένη τέχνη.

Στην πορεία, όταν γύρω στο 1990 ετοιμάζαμε την έκδοση της δεύτερης ποιητικής μου συλλογής με τίτλο «Μισή φωνή – Yarim Ses», μέσα στις έντονες συζητήσεις που κάναμε για διάφορα ζητήματα που αφορούσαν τη δουλειά μας, ήταν και η απόδοση των ποιημάτων και στην τουρκική γλώσσα ώστε, όπως ήταν πολιτικά σωστό, η δημιουργία μας να απευθύνεται σε όλους τους συμπατριώτες μας. Ηταν δύσκολο εγχείρημα στις συνθήκες εκείνες. Στην ποιητική εκείνη δουλειά δεν έγινε κατορθωτό να υπάρξει μετάφραση, γι’ αυτό και ονομάσαμε εκείνη την ποιητική συλλογή «Μισή φωνή – Yarim Ses».

Καταφέραμε να υλοποιήσουμε αυτή μας την πολιτική άποψη χρόνια μετά, στην ποιητική συλλογή «Το κόκκινο του γιασεμιού-Yasemin kırmızısı». Αυτό συνεχίζεται μέχρι και σήμερα και θα το παλέψω, με όλα τα μέσα, να ισχύσει μέχρι και την τελευταία δημιουργία μου. Ευχαριστώ από καρδιάς, όλους τους φίλους που πρόσφεραν την τουρκική απόδοση των ποιημάτων μου. Την Αντρη Θεοχάρους, τον Αλέξανδρο Κυριάκου, τον Νίκο Μούδουρο, την Yeşim Dede, τον Σπύρο Αθανασιάδη, τη Melis Kizildag και τον Yusuf Toz.

Η διάκριση αυτή, λοιπόν, αποτελεί μια ηθική δικαίωση των πολύχρονων αυτών προσπαθειών. Θα ήθελα να την αφιερώσω στον Μιχάλη Κυρλιτσιά, που παρά το ότι απουσιάζει η φυσική του παρουσία, εξακολουθεί να επηρεάζει τη σκέψη και τη δράση μου αλλά και στον κύρη μου που διαμόρφωσε την αντίληψή μου για τον κόσμο.

Επαναπροσέγγιση. Πώς μπορούμε ως λαός να πετύχουμε την ουσιαστική σημασία της;

Με τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων υπερπηδήθηκαν αρκετά πρακτικά προβλήματα στην επαφή των δυο κοινοτήτων. Μια ζάλη επεκράτησε στη δική μας πλευρά. Ηταν φυσιολογικό, αφού μιλούμε για μια κοινωνία όπως τη σκιαγράφησα πιο πάνω.
Προπηλακίστηκε αυτός ακόμα και ο πόθος του πρόσφυγα να περάσει το κατώφλι του σπιτιού του. Κάποιοι το έκαμαν από αδυναμία, για κάποιους όμως ήταν και εξακολουθεί να είναι συνειδητή στάση.

Σήμερα, μετά από αρκετά δειλά βήματα υπάρχουν πολλές θετικές ηλιαχτίδες που μπορούν να δώσουν εκείνη τη φλόγα που θα ανάψει. Ο θεμέλιος λίθος για την επιτυχία αυτού του αγώνα είναι ο προσανατολισμός των προσπαθειών που δεν μπορεί να είναι άλλος από το να υπηρετεί τον καθημερινό άνθρωπο της εργασίας και την τάξη του. Οπως σημειώνεται σ’ ένα ποίημα:

Το τρίπτυχο της άνοιξης
δε σηκώνει συμβιβασμούς.
Ενας λαός, μια πατρίδα, ένα Κόμμα.

İlkbaharın üçlüsü
uzlaşmalara dayanmıyor.
Tek halk, tek vatan, tek Parti.

Είστε αισιόδοξος πως σύντομα θα καταφέρουμε να ζήσουμε σε ένα ελεύθερο νησί, μια κοινή πατρίδα για Ε/κ και Τ/κ;

Ζούμε σε εποχές που όλα αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Τίποτε δεν είναι ίδιο κάθε στιγμή που κάνουμε μια εκτίμηση. Εχοντας όμως καθαρό ιδεολογικό προσανατολισμό δεν μπορεί αυτός ο ανεμοστρόβιλος να σε συγχύσει. Είμαι αισιόδοξος ότι τούτος ο τόπος θα αντέξει και τούτος ο λαός θα οικοδομήσει το μέλλον του.

Καμιά λύση δεν θα μπορεί να οικοδομηθεί, αν η κοινωνία δεν θα είναι κοινωνός στον αγώνα αυτό και ειδικά με το πιο πρωτοπόρο κομμάτι της, την εργατική τάξη. Ο χρόνος, όμως, είναι μακρύς και οι θυσίες έχουν πολλά να προσφέρουν ακόμα, διότι οι εχθροί του μέλλοντος φαντάζουν ακόμα δυνατοί. Τουλάχιστον έτσι τους αφήνουμε να δείχνουν.

Φωτεινός φάρος το παράδειγμά τους

H Τουρκοκύπρια δημοσιογράφος Sevgul Uludag από το 2002 άρχισε να ερευνά και να γράφει για τους αγνοουμένους και τους μαζικούς τάφους από τις δικοινοτικές συγκρούσεις και τα γεγονότα του 1974, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επιτάχυνση των ερευνών.

Επίσης πρωτοπόρησε στη δημιουργία του Οργανισμού «Τοgether we can» μέσω του οποίου έσμιξε οικογένειες Ε/κ και Τ/κ αγνοουμένων. Η προσφορά της στην ερευνητική δημοσιογραφία έχει εκτιμηθεί με τη βράβευσή της (2008) με το Βραβείο «Κουράγιο στη Δημοσιογραφία» του International Women’s Media Foundation.

Ο Μιχάλης Χριστοφίδης γράφει ποιήματα για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις πανανθρώπινες αξίες και την ελευθερία. Τα ποιήματά του εκδίδονται τόσο στην ελληνική όσο και στην τουρκική γλώσσα (π.χ. «Το κόκκινο του γιασεμιού – Yasemin kırmızısı», «Προοπτική-Perspectif» και «Μαζί–Birlikte»).

Η δράση και το έργο του αναδεικνύουν την αξία του αμοιβαίου σεβασμού και της συμφιλίωσης στέλνοντας το μήνυμα ότι η ειρήνη μπορεί και πρέπει να κυριαρχήσει στην Κύπρο. Αιτιολογώντας την πρόταση που κατέθεσαν οι ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ τόνισαν ότι οι δυο συμπατριώτες μας πιστεύουν στην αναγκαιότητα της επαναπροσέγγισης των δύο κοινοτήτων ως το βασικό συστατικό για την άρση της κατοχής και την επανένωση της Κύπρου και του λαού της.

Εργάζονται για ένα ελεύθερο νησί και για την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις. Επεσήμαναν, λοιπόν, πως το παράδειγμα αυτών των ανθρώπων μπορεί να αποτελέσει φωτεινό φάρο, ο οποίος να καθοδηγεί Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, να φωτίζει την Ευρώπη και να κάνει τον κόσμο πιο ανθρώπινο.

Η τελετή απονομής του βραβείου θα γίνει στις Βρυξέλλες 25 και 26 Φεβρουαρίου.

Το Βραβείο θεσπίστηκε το 2008 ως επιβράβευση για εξαιρετικά επιτεύγματα πολιτών, ομάδων, σωματείων ή οργανώσεων που με τη δράση τους έχουν επιδείξει εξαιρετική προσήλωση στην προαγωγή μιας καλύτερης αμοιβαίας κατανόησης και στενότερης ολοκλήρωσης μεταξύ των πολιτών των κρατών-μελών ή στη διευκόλυνση της διεθνικής συνεργασίας, εντός της ΕΕ.