ΒΑΡΤΚΕΣ ΜΑΧΤΕΣΙΑΝ: Ολους μας συνδέει κοινή κουλτούρα και νοοτροπία

«Γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στην Κύπρο. Ουδέποτε ένιωσα οποιαδήποτε διαφορά επειδή προέρχομαι από την αρμενική κοινότητα»

Συνέντευξη στον ΝΕΟΦΥΤΟ ΝΕΟΦΥΤΟΥ

maxtesian

Στην Κύπρο υπάρχουν χωριά όπως το Αρμενοχώρι και η Αρμίνου. Το φημισμένο μοναστήρι του Αγίου Μακαρίου στον Πενταδάκτυλο, ο γοτθικός καθεδρικός ναός της Παναγίας της Τύρου στη Λευκωσία, καθώς και η πανέμορφη εκκλησία του Καντσβώρ στην Αμμόχωστο, μαρτυρούν την παρουσία των Αρμενίων στην Κύπρο κατά τη Φραγκοκρατία, την Ενετοκρατία και την Τουρκοκρατία. Επίσης, η αρμενική γλώσσα ήταν μια από τις επίσημες γλώσσες της Κύπρου.

Σε συνέντευξή του στη «Χαραυγή», ο βουλευτής της θρησκευτικής ομάδας των Αρμενίων, κ. Βαρτκές Μαχτεσιάν, δηλώνει ότι η Κύπρος για τους Αρμενοκύπριους είναι η ανάδοχη πατρίδα, η γη όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον αποδοχής, ανεκτικότητας και κατανόησης.

Κύριε Μαχτεσιάν, ποιο είναι το νόημα των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται για τα 100χρονα της Γενοκτονίας των Αρμενίων;

Στόχος είναι η δικαίωση για τους 1.5 εκ. αθώους ανθρώπους, οι οποίοι σφαγιάστηκαν τόσο άδικα. Δικαίωση, η οποία θα επέλθει με την αναγνώριση της Γενοκτονίας από την Τουρκία. Ταυτόχρονα, στέλνουμε μηνύματα προς την ανθρωπότητα όπως στο μέλλον αποτρέψει τέτοιες τραγωδίες.

Ο αρμενικός λαός θυμάται και διεκδικεί. Η αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας είναι θέμα τάξης και ηθικής ικανοποίησης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στόχος της Γενοκτονίας ήταν η εξόντωση του αρμενικού έθνους, μιας χριστιανικής φυλής που στεκόταν εμπόδιο στη δημιουργία μιας παντουρκικής αυτοκρατορίας.

Η Γενοκτονία έχει αναγνωριστεί από 25 χώρες, ενώ έχει αναγνωριστεί και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από διάφορους διεθνείς οργανισμούς.

Το σύμβολο των εκδηλώσεών σας είναι το λουλούδι «μη με λησμόνει». Υπάρχει κάποιος συμβολισμός;

mi me lismoni

Το συγκεκριμένο λουλούδι έχει επιλεγεί ως το σύμβολο των 100 χρόνων από τη Γενοκτονία των Αρμενίων, αφού σε πολλές γλώσσες έχει την ίδια ονομασία και την ίδια σημασία. Τα πέντε σκούρα βιολετί πέταλα συμβολίζουν τις πέντε ηπείρους, στις οποίες οι Αρμένιοι εγκαταστάθηκαν μετά τη Γενοκτονία, διαμορφώνοντας την αρμενική διασπορά. Το βιολετί χρώμα συμβολίζει την αρμενική εκκλησία και το μέλλον.

Τα πέντε μικρότερα πέταλα σε ανοικτό βιολετί χρώμα συμβολίζουν την ελπίδα και το παρόν. Ο κίτρινος πυρήνας με τα δώδεκα μικρά μέρη του αποτελούν μια γραμμική αναπαράσταση των δώδεκα χαρακτηριστικών πυλώνων του μνημείου της Γενοκτονίας των Αρμενίων, στο Τζιτζερναγκαπέρτ, στο Γερεβάν της Αρμενίας, συμβολίζοντας τα θύματα, αλλά και το φως του ήλιου και τη συνέχεια της ζωής. Ο μαύρος πυρήνας του άνθους συμβολίζει τη φρίκη της γενοκτονίας και το θρήνο.

Τι μήνυμα στέλνουν οι εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα και στην Κύπρο;

Η Κύπρος όχι μόνο έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία, αλλά προχώρησε και ένα βήμα πιο πέρα, ψηφίζοντας νόμο για ποινικοποίηση της άρνησης της Γενοκτονίας.

Η Τουρκία δεν μπορεί να πάρει θέση ανάμεσα στα πολιτισμένα έθνη του κόσμου, αν δεν αναλάβει την πλήρη ευθύνη για το τρομακτικό έγκλημα της Γενοκτονίας των Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων. Θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι απόγονοι των επιζώντων της Γενοκτονίας δεν θα σταματήσουν ποτέ να απαιτούν την αναγνώρισή της.

Ιστορική είναι η δήλωση του Πάπα, μιλώντας για την πρώτη Γενοκτονία του 20ού αιώνα…

Είναι γεγονός ότι από την αναφορά του Πάπα αναστατώθηκε το τουρκικό κατεστημένο. Εγιναν παραστάσεις στον πρέσβη του Βατικανού στην Τουρκία και ο Τούρκος πρέσβης στο Βατικανό ανακλήθηκε. Δυστυχώς, γι’ άλλη μια φορά, η Τουρκία αρνείται να δεχθεί τις πραγματικότητες που η ίδια δημιούργησε και προσπαθεί με θεούς και δαίμονες να καταφέρει να περάσει το δικό της άδικο.

Κύριε Μαχτεσιάν, ποια είναι η ιστορική παρουσία των Αρμενίων στην Κύπρο;

Η πρώτη τεκμηριωμένη παρουσία των Αρμενίων στην Κύπρο χρονολογείται από το 578 επί βυζαντινή περίοδο, όπου περίπου 3500 άτομα μεταφέρθηκαν στην Κύπρο ως αιχμάλωτοι και ίδρυσαν κάποια χωριά, όπως το Αρμενοχώρι, Αρμίνου, Πατρίκι, Πλατάνι, κ.ά.

Οταν η Κύπρος κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1570, στρατολογήθηκαν περίπου 40.000 Οθωμανοί Αρμένιοι τεχνίτες από τους οποίους όσοι επέζησαν παρέμειναν στην Κύπρο.

Επί Αγγλοκρατίας, στην Κύπρο μετανάστευσαν μερικές χιλιάδες Αρμένιοι μετά τη φοβερή Γενοκτονία που διέπραξαν οι Οθωμανοί και Νεότουρκοι μεταξύ 1894-1923.
Η μικρή αρμενική θρησκευτική κοινότητα αναγνωρίστηκε με την ανεξαρτησία της Κύπρου.

Στην κατεχόμενη Λευκωσία, υπάρχει η γνωστή οδός Βικτωρίας, η οποία θεωρείται το επίκεντρο της αρμενοκυπριακής ζωής στην Κύπρο…

armenioi

Αυτό συνέβαινε μέχρι το 1963. Με τις διακοινοτικές ταραχές, οι Αρμενοκύπριοι της Λευκωσίας μετακινήθηκαν από την οδό Βικτωρία. Οι Κύπριοι Αρμένιοι με τις διακοινοτικές ταραχές του 1963 απώλεσαν την εκκλησία τους, τη Μητρόπολη, το δημοτικό σχολείο, οικήματα σωματείων και τεράστιες προσωπικές περιουσίες.

Με την τουρκική εισβολή, οι Αρμενοκύπριοι έχασαν ακόμη μεγαλύτερο αριθμό εκκλησιών και πολιτιστικών χώρων. Το μοναστήρι του Αγίου Μακαρίου στον Πενταδάκτυλο είναι μια σημαντική περιουσία της εκκλησίας μας με 8000 σκάλες γης και 30.000 ελαιόδεντρα και χαρουπόδεντρα.

Δεν είχατε καλές σχέσεις με τους Τουρκοκύπριους;

Οι επαφές τόσο με τους Τουρκοκύπριους όσο και με τους Ελληνοκύπριους και τις υπόλοιπες δυο θρησκευτικές ομάδες του νησιού, είναι αρμονικές και πολύ φιλικές. Με τους Τουρκοκύπριους δεν είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα, κυρίως πριν το 1963, όπου Τουρκοκύπριοι και Αρμένιοι ζούσαν σε μεικτές γειτονιές της Λευκωσίας.

Ολους μάς συνδέει κοινή κουλτούρα και νοοτροπία, αφού όλοι μας γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στην Κύπρο. Ουδέποτε ένιωσα οποιαδήποτε διαφορά επειδή προέρχομαι από την αρμενική κοινότητα.

Ποια είναι σήμερα η δράση της αρμενικής κοινότητας στην Κύπρο;

Καταβάλλεται μια πολύ δύσκολη προσπάθεια για τη διαφύλαξη της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας. Δραστηριοποιούνται αρμενικά σωματεία με ποδοσφαιρικές ομάδες, χορευτικά συγκροτήματα, θεατρικοί όμιλοι, σύνδεσμοι με κοινωνική προσφορά και μέριμνα και ομάδες νεολαίας.

Η αρμενική κοινότητα αριθμεί περίπου 3500 πληθυσμό εκ των οποίων διαμένουν σε όλες τις επαρχίες, με τους περισσότερους να κατοικούν στη Λευκωσία και ιδιαίτερα στις περιοχές Στροβόλου, Αγίου Παύλου και Αγίου Δομετίου.

Οι περισσότερες οικογένειες ασχολούνται με το εμπόριο και τις εισαγωγές, ενώ αρκετοί Αρμένιοι έχουν διαπρέψει στην ιατρική, στις τέχνες, όπως μουσική και ζωγραφική.

Να διδάσκεται στα σχολεία η Ιστορία της αρμενικής κοινότητας

Διατηρείται η χρήση της αρμενικής γλώσσας;

armenioi grafi

Η χρήση της αρμενικής γλώσσας είναι σύμβολο ταυτότητας για τους Αρμένιους. Στοχεύουν οι νέοι να διδαχθούν σωστά και να διατηρήσουν τη μητρική τους γλώσσα. Αυτός είναι και ο λόγος που τα παιδιά μας φοιτούν στα δημοτικά σχολεία Ναρέκ.

Η γλώσσα μας διαθέτει ένα πλούσιο αλφάβητο, συμπεριλαμβάνει 38 γράμματα και επινοήθηκε από τον Αγιο Mesrod Mashdots στην προσπάθειά του να μεταφράσει τη Βίβλο στην Αρμενική το 405 μ.Χ.

Η αρμενική γλώσσα έχει αναγνωριστεί από το 2002 ως μειονοτική γλώσσα της Κύπρου από το Συμβούλιο της Ευρώπης και από την κυπριακή κυβέρνηση.

Ενα από τα αιτήματά μας προς το Υπουργείο Παιδείας είναι όπως σε πρώτο στάδιο η ιστορία και ο πολιτισμός των Αρμενίων της Κύπρου να διδάσκεται στα σχολεία. Θα ήταν επίσης βοηθητικό να δινόταν στα σχολεία ως προαιρετικό μάθημα επιλογής και η εκμάθηση της αρμενικής γλώσσας.

Υπάρχει κάτι νεότερο σε ό,τι αφορά τις προσπάθειές σας για επαναλειτουργία του Μελκονιάν;

maxtesian

Το Μελκονιάν λειτούργησε το 1926. Αρχικά ως ορφανοτροφείο για τα ορφανά της Αρμενικής Γενοκτονίας και ακολούθως πρόσφερε στέγη και παιδεία σε περίπου 2500 παιδιά.
Το Μελκονιάν ήταν πρωτοποριακό εκπαιδευτικό ίδρυμα για τα Αρμενόπουλα της διασποράς. Για δεκαετίες πρόσφερε εκπαίδευση σε χιλιάδες παιδιά από πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο.

Με απόφαση της Οργάνωσης AGBU, η οποία εδρεύει στη Νέα Υόρκη, το σχολείο έκλεισε το 2005. Το αιτιολογικό που δόθηκε είναι ότι το σχολείο δεν πληρούσε πλέον το σκοπό του, δηλαδή την αρμενοκεντρική εκπαίδευση. Δυστυχώς, ο συγκεκριμένος Οργανισμός που διαχειριζόταν το σχολείο, αρνείται να έρθει σε διάλογο μαζί μας για την επαναλειτουργία της σχολής.

Νιώθω, όμως, ότι πετύχαμε κάτι πολύ σημαντικό μαζί με το Σύνδεσμο Αποφοίτων της Σχολής και τη βοήθεια του πρώην Υπουργού Εσωτερικών, Ν. Συλικιώτη. Επιτύχαμε την έκδοση διατάγματος για πολεοδομική και φυσική προστασία του χώρου. Προστατεύουμε από οποιαδήποτε μελλοντική ανάπτυξη τα ιστορικά κτίρια και τα μπροστινά δέντρα που φύτεψαν τα πρώτα ορφανά εις μνήμη των σφαγιασθέντων γονέων τους και τα οποία είναι ακόμη ένα σύμβολο που μας δίνει κουράγιο για να συνεχίσουμε τον αγώνα μας.

Μεγάλες εκδηλώσεις

Στην Κύπρο έχουν γίνει μέχρι σήμερα πολλές εκδηλώσεις για τα 100χρονα της Γενοκτονίας, όπως η έκδοση αναμνηστικού γραμματοσήμου, η πραγματοποίηση φωτογραφικής και ειδησεογραφικής κοινής έκθεσης, θεατρική παράσταση, πεζοπορία, αιμοδοσία. Μέχρι τέλος του χρόνου προγραμματίζονται και άλλες. Στις 17 Μαΐου στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου θα υπάρχει πρόγραμμα αρμενικών χορών από τα χορευτικά συγκροτήματα Σιπάν και Νανόρ.

Σημαντική είναι και η διάλεξη στις 18 Μαΐου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου με ομιλητή τον Τούρκο ιστορικό και μελετητή της Γενοκτονίας, Τανέρ Ακτσάμ. Στις 12 Ιουνίου στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας θα γίνει μεγάλη συναυλία της Νουνέ Γεσσαγιάν. Στις 22 και 23 Οκτωβρίου προγραμματίζεται στο Μαρκίδειο Θέατρο Πάφου και στο Θέατρο Παλλάς στη Λευκωσία παρουσίαση της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου με προσκεκλημένο τον μαέστρο Χάικ Ουτιτζιάν για εκτέλεση έργων Richard Strauss και Κομιτάς.

Επίσης, θα εκδοθεί βιβλίο στα Ελληνικά και Αγγλικά που θα παρουσιάζει άρθρα του ελληνοκυπριακού Τύπου μεταξύ 1914-1923 που αναφέρονται στην αρμενική γενοκτονία.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy