ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ :   Καθολικό κράτος πρόνοιας σε περίπτωση λύσης

Η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να παίξει με τη λιτότητα, η οποία δεν έχει ούτε οικονομική λογική

Η συνέχιση της λιτότητας σε ενδεχόμενη επανένωση της Κύπρου θα είναι εκρηκτική, όπως αποδεικνύουν τα φαινόμενα σε άλλες εύθραυστες κοινωνίες όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Βόρειος Ιρλανδία. Αυτό επισημαίνει μιλώντας στη «Χ» ο Βασίλης Ιωακειμίδης, Ανώτερος Λέκτορας Εφαρμοσμένων Κοινωνικών Επιστημών με ειδίκευση στο κοινωνικό κράτος και τις κοινωνικές υπηρεσίες σε κοινωνίες που βιώνουν σύγκρουση, στο Πανεπιστήμιο του Durham στη Βρετανία. Ο Ελληνας ακαδημαϊκός επισημαίνει ότι χρόνια μετά τις αντίστοιχες συμφωνίες ειρήνευσης, φτώχεια και ανισότητες- αφού δεν υπήρξαν πρόνοιες για το κοινωνικό κράτος- έχουν αναζωπυρώσει τον εθνικισμό και την αναπόληση της σύγκρουσης, ως «απάντηση» στα κοινωνικά προβλήματα. Εκφράζοντας ανησυχία να μην επαναληφθεί το ίδιο και στην Κύπρο, ο κ. Ιωακειμίδης αναφέρει ότι ε/κ και τ/κ συνδικάτα πρέπει να απαιτήσουν στις πρόνοιες της λύσης καθολικό κράτος πρόνοιας.

 

  •  Βγήκε ξανά στην επιφάνεια ο εθνικισμός ως «απάντηση» στα κοινωνικά προβλήματα με λογικές τού «φταίνε οι άλλοι που είναι τεμπέληδες» και αναπόληση της σύγκρουσης και η ανηνυχία είναι να μην γίνει το ίδιο στην Κύπρο.
  • Ο Χάρης Γεωργιάδης έχει πει κάτι συγκλονιστικό: Ισως θα πρέπει το νέο σύνταγμα να ενσωματώσει την κατοχύρωση των πλεονασματικών προϋπολογισμών. Αυτό σε 10 χρόνια θα βγάλει ξανά τα «μαχαίρια» έξω 
  • Αν στραγγαλίσουν την οικονομία με πλεονασματικούς προϋπολογισμούς στην επανενωμένη Κύπρο, οι εθνικές εντάσεις θα βγουν αμέσως στην επιφάνεια

 


 

Δίκτυο ακαδημαϊκών για κοινωνικές υπηρεσίες σε κοινωνίες διένεξης

O κ. Ιωακειμίδης είναι εκ των ιδρυτών του δικτύου «Κοινωνικές Υπηρεσίες σε Κοινωνίες της Διένεξης» (SSCC). Πρόκειται για ένα δίκτυο ακαδημαϊκών και ερευνητών που ασχολείται με το κοινωνικό κράτος και τις αντίστοιχες υπηρεσίες ή καλύτερα την έλλειψή τους σε εύθραυστες περιοχές διένεξης. Σε κοινωνίες δηλαδή όπου η έλλειψη κοινωνικού κράτους έχει ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στους λαούς και ενδεχομένως να ρίχνει και «λάδι στη φωτιά» αναζωπυρώνοντας παλιές και νεότερες έχθρες και συγκρούσεις. Στο δίκτυο SSCC συμμετέχουν ακαδημαϊκοί, κοινωνικοί λειτουργοί και φοιτητές από Κύπρο, Ελλάδα, Βρετανία, Ιρλανδία, Γερμανία, Βοσνία- Ερζεγοβίνη, Χιλή, Καναδά, Πορτογαλία, Ολλανδία, ΗΠΑ, ΠΓΔΜ, Νεπάλ, Ουκρανία, Δανία και Αζερμπαϊτζάν. Το SSCC πραγματοποίησε στις 19 του Οκτώβρη συνέδριο στη Λευκωσία με το εξής θέμα: «Επιδιώκοντας την ισότητα ως ώθηση για διαρκή ειρήνη: Κριτική κοινωνική πολιτική και κοινωνικό κράτος μετά τη λύση του Κυπριακού-Κοινωνικές Υπηρεσίες, βία του παρελθόντος και οι αγώνες για την ισότητα». Στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο «Σπίτι της Συνεργασίας» στη νεκρή ζώνη, συμμετείχαν ακαδημαϊκοί και ακτιβιστές και από τις δυο κοινότητες της Κύπρου.

 


 

 

 

Συνέντευξη στον  Νικόλα Νικόλα

Πώς προέκυψε το SSCC;

Το SSCC είναι ένα διεθνές δίκτυο που δημιουργήσαμε πέρσι στο Πανεπιστήμιο του Durham. Αποτελείται από ακαδημαϊκούς, κοινωνικούς λειτουργούς και φοιτητές. Αυτό που έκανε επιτακτική την ανάγκη να ασχοληθούμε με το κοινωνικό κράτος ήταν η απουσία μιας αντίστοιχης τεχνικής επιτροπής. Υπάρχουν τεχνικές επιτροπές για διάφορους τομείς, αλλά όχι  ειδική επιτροπή για τις υπηρεσίες μετά την επανένωση, που να απαντά στο ερώτημα πώς θα ενισχυθούν οι ευάλωτες ομάδες και από τις δυο πλευρές. Αυτό που μας ανησύχησε ήταν η πρώτη έρευνα που έγινε στη Βόρεια Ιρλανδία δέκα χρόνια μετά τη συμφωνία της «Μεγάλης Παρασκευής» που κατέδειξε ότι επειδή δεν επένδυσαν στο κοινωνικό κράτος- και αντίθετα έφεραν ένα νεοφιλελεύθερο μεταβατικό κράτος- οι νέοι της εργατικής τάξης, κυρίως, δεν βίωσαν καμία βελτίωση της ζωής τους. Δέκα χρόνια μετά την ειρήνευση οι άνθρωποι που ζούσαν σε περιοχές σύγκρουσης, καθολικοί και προτεστάντες, βιώνουν χειρότερες συνθήκες. Υψηλή ανεργία και ανισότητες, μειωμένο προσδόκιμο ζωής και αύξηση στις αυτοκτονίες, κυρίως από νεαρούς άντρες.

Ενώ περιμέναμε από τους νέους ανθρώπους να πουν ότι με την ειρήνη έχουν προοπτικές, πολλοί δήλωσαν ότι ήταν καλύτερα με τη σύγκρουση γιατί τότε μπορούσαμε να μπούμε στον IRA. «Είχαμε ένα ρόλο στην κοινωνία μέσα από τις αντίστοιχες παραστρατιωτικές ομάδες», λένε.

Είναι κάτι δηλαδή που αγγίζει περισσότερο τους Ρεπουμπλικανούς;

Αγγίζει κυρίως τους καθολικούς. Δυσανάλογα. Επηρεάζει κυρίως νέους από την εργατική τάξη και στις δυο πλευρές, αλλά δυσανάλογα. Ιστορικά οι προτεστάντες είχαν περισσότερη ενίσχυση από τη Βρετανία. Αυτοκτονίες, φτώχεια και καταχρήσεις σε αλκοόλ και ναρκωτικά τούς έκαναν ακόμη πιο ευάλωτους και επιρρεπείς στη βία. Πολλοί νοσταλγούν κιόλας την περίοδο της σύγκρουσης.

Τα ίδια δείχνουν και έρευνες στη Βοσνία. Είκοσι χρόνια μετά βγήκε ξανά στην επιφάνεια ο εθνικισμός ως «απάντηση» στα κοινωνικά προβλήματα. Με λογικές τού «φταίνε οι άλλοι που είναι τεμπέληδες» και «τούς βοηθάνε ξένες κυβερνήσεις».

Σε σχέση με την Κύπρο;

Η ανησυχία μας για την Κύπρο ήταν ακριβώς αυτή. Η ειρήνη δεν είναι η απουσία σύγκρουσης. Ειρήνη είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, η ευημερία και οι προοπτικές για όλους, περιλαμβανομένης της εργατικής τάξης. Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι αν η Κύπρος ακολουθήσει την πεπατημένη θα δούμε ψαλίδια να κόβουν πολλές κορδέλες και φωτογραφίες και 10 χρόνια μετά, σε συνθήκες κρίσης, η νέα γενιά, Ε/κ και Τ/κ, θα πούνε ότι είναι χειρότερη η κατάσταση. Οι Ε/κ θα φταίνε τους Τ/κ ως «τεμπέληδες» και οι Τ/κ θα λένε ότι «οι Ε/κ μοιράζονται το χρήμα και την εξουσία».

Εσείς θεωρείτε ότι αν η οικονομική κρίση συνεχίσει να εντείνεται λόγω του νεοφιλελευθερισμού και μετά την επίλυση του Κυπριακού θα αρχίσουν οι νέοι να κατηγορούν την άλλη πλευρά;

Το σημαντικό, πιστεύω προσωπικά, είναι να υπάρξει λύση και όχι απλά διευθέτηση. Και ένα πολύ σημαντικό στοιχείο θα πρέπει να είναι η ύπαρξη μιας κοινής οικονομίας που θα μεταφέρει τη σύγκρουση από εθνικό επίπεδο σε ταξικό. Δηλαδή Κύπριοι εργαζόμενοι ενάντια στους εργοδότες, όποια γλώσσα κι αν μιλούν.

Ακριβώς ο στόχος μας είναι να πιέσουμε για να ενσωματώσουμε το κοινωνικό ερώτημα, που έλεγε ο Μαρξ, στο εθνοτικό-συγκρουσιακό. Να γίνει κύριο το κοινωνικό, αντί το εθνικό-θρησκευτικό-γλωσσικό. Να ανακατέψουμε την τράπουλα και να γίνουν νέες συμμαχίες.

Υπάρχει φυσικά λόγος που δεν θέλουν κάτι τέτοιο. Ο Υπουργός Οικονομικών σας, ο Χάρης Γεωργιάδης έχει πει κάτι συγκλονιστικό: Ισως θα πρέπει το νέο σύνταγμα να ενσωματώσει την κατοχύρωση των πλεονασματικών προϋπολογισμών. Αυτό σε 10 χρόνια θα βγάλει ξανά τα «μαχαίρια» έξω.

Το  επιβάλλει όμως και η ΕΕ θεσμοθετημένα, εντός και εκτός μνημονίων και ανεξάρτητα από τα συντάγματα των κρατών-μελών.

Εδώ και χρόνια Ιταλία, Γαλλία κ.τ.λ. έχουν ελλειμματικούς προϋπολογισμούς. Αλλά ειδικότερα η Κύπρος μπορεί να πιέσει ακόμη περισσότερο λέγοντας ότι είμαστε μια «κοινωνία της έχθρας» για να πάρει εξαίρεση. Αν στραγγαλίσουν την οικονομία με πλεονασματικούς προϋπολογισμούς στην επανενωμένη Κύπρο, οι εθνικές εντάσεις θα βγουν αμέσως στην επιφάνεια. Δεν έχει την πολυτέλεια να παίξει με τη λιτότητα, η οποία έτσι κι αλλιώς δεν έχει ούτε οικονομική λογική. Πόσω μάλλον σε εύθραυστες κοινωνίες.

Η αντίθεση στη λιτότητα εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης έχει ενώσει πάντως τα συνδικάτα και από τις δύο κοινότητες, με τους Τ/κ συνδικαλιστές να χαρακτηρίζουν την επιβολή των νεοφιλελεύθερων πακέτων από τον Ερντογάν ως «τουρκόικα» σε παραλληλισμό με την Τρόικα που επιβάλλει αντίστοιχα μέτρα εξαθλίωσης στους Ε/κ εργαζόμενους. Τι θα προτείνατε στα πλαίσια της προσπάθειας για λύση;

Αυτό θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε ένα κοινό πρακτικό αίτημα για καθολικό κράτος πρόνοιας. Κοινωνικές υπηρεσίες για όλους που δημιουργούν συγκολλητική ουσία σε εύθραυστες κοινωνίες. Και στο τέλος βγαίνει πιο φθηνό. Πρόσφατη έρευνα στην Αγγλία έδειξε ότι όταν βάζεις κριτήρια, για παράδειγμα εισοδηματικά, δημιουργείται παράλληλα μια τεράστια γραφειοκρατία ελέγχου των αιτήσεων. Και στην Αγγλία αποδείχθηκε ότι είναι πιο δαπανηρά τα κριτήρια λόγω της γραφειοκρατίας, αντί το καθολικό κράτος πρόνοιας…

Επιστρέφοντας στη Βόρειο Ιρλανδία, αυτή η αναπόληση του IRA που έχετε αναφέρει συνδέεται και με τη συμμετοχή, βάσει της ειρήνευσης, του «Σιν Φέιν» στη συγκυβέρνηση με τους δεξιούς προτεστάντες;

Είναι αλήθεια ότι για την ειρήνη το «Σιν Φέιν» έχει ουδετεροποιήσει στη Βόρειο Ιρλανδία σε μεγάλο βαθμό τον κινηματικό του χαρακτήρα. Η έρευνα που προανέφερα δείχνει ότι η δυσφορία της μη εκπροσώπησης έχει μετατραπεί σε αλλοτρίωση. Δημιουργείται ένα λούμπεν προλεταριάτο γιατί δεν έχει ούτε συνθήκες αξιοπρέπειας, ούτε πολιτική έκφραση. Και αυτό είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, γιατί ένα κίνημα, ακόμη και ένοπλο, ασκεί πίεση οργανωμένα και με τον τρόπο που πρέπει. Ενώ η αλλοτριωμένη χαμένη γενιά δημιουργεί φυγόκεντρες δυνάμεις, όπως είναι και το παράδειγμα της «Χρυσής Αυγής» στην Ελλάδα.

Και σε εύθραυστες κοινωνίες όπου ακόμη υπάρχουν όπλα στα σπίτια, δεν μπορείς να γνωρίζεις πώς θα εκφραστεί κάτι τέτοιο.

Πώς συνδέονται όλα αυτά με το Brexit και την αύξηση αιτήσεων για ιρλανδικά διαβατήρια από Βορειοϊρλανδούς, αλλά και απογόνους Ιρλανδών μεταναστών στη Βρετανία; Αλλάζει και η στάση των ενωτικών προτεσταντών που στηρίζουν τη βρετανική κατοχή στη Βόρεια Ιρλανδία;

Το Brexit δημιουργεί ενδιαφέρουσες συνθήκες γιατί εκ των πραγμάτων αν η Βρετανία αποχωρήσει από την ΕΕ θα πρέπει να ξαναφτιαχτεί το σύνορο που χωρίζει τη νήσο της Ιρλανδίας.

Και το ζήτημα με τις αιτήσεις για διαβατήρια δείχνει ότι αλλάζουν τα πράγματα και για τους προτεστάντες. Ηδη πρόσφατα στελέχη των προτεσταντών που για δεκαετίες σφάζονται με την άλλη πλευρά, βγήκαν για πρώτη φορά σε κοινή διακήρυξη με τους καθολικούς δηλώνοντας ότι αυτό που πάει να κάνει η Βρετανία δεν μας εκφράζει. Δηλαδή οι «νομιμόφρονες» (loyalists) γίνανε για πρώτη φορά μη «νομιμόφρονες» λόγω του Brexit. Για πρώτη φορά ουσιαστικά ζήτησαν ένα ειδικό καθεστώς με το οποίο θα θεωρούνται κυρίως Ιρλανδοί… Γι’ αυτό ας μην ξαφνιαστούμε αν δούμε μοντέλα ενοποίησης του νησιού της Ιρλανδίας στην πράξη. Οχι κατ’ όνομα, αλλά στη διοικητική πράξη, αφού οι προτεστάντες ζητούν να μείνουν στη Βρετανία, αλλά να έχουν στην ΕΕ το καθεστώς της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας!

Είναι εντελώς απρόβλεπτο το τι θα γίνει όπως και με άλλα ζητήματα του Brexit που μοιάζει με «κουτί της Πανδώρας».

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy