•Δεν ακολουθεί τις πρόνοιες του εν ισχύ διατάγματος που καθορίζει τα κέρδη από τη λιανική πώληση φαρμάκων
•Στροφή στα γενόσημα και στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα κάνουν οι Κύπριοι λόγω κυρίως της οικονομικής κρίσης
Της Μαρίνας Κουμάστα
Έντονα στρεβλωμένη είναι η αγορά φαρμάκων στην Κύπρο. Στα συρτάρια βρίσκεται το εν ισχύ διάταγμα που καθορίζει τα κέρδη από τη λιανική πώληση φαρμάκων, ενώ την ίδια ώρα παρατηρείται ότι στην ιδιωτική αγορά τα πρωτότυπα φαρμακευτικά προϊόντα έχουν τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Για άλλη μια φορά διαπιστώνεται πως το όφελος από τις παράλληλες εισαγωγές δεν περνά στον καταναλωτή, ο οποίος εξακολουθεί να αγοράζει τα πιο ακριβά φάρμακα στην Ευρώπη… Τα πιο πάνω απογοητευτικά στοιχεία καταγράφονται στην έκθεση αξιολόγησης της εφαρμοζόμενης τιμολογιακής πολιτικής φαρμάκων της Διεύθυνσης Τιμολόγησης Φαρμάκων των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών στην οποία, μεταξύ άλλων, γίνεται η ανάλυση των πωλήσεων φαρμακευτικών προϊόντων στην Κύπρο, του ιδιωτικού τομέα. Όπως διαπιστώνεται, η αγορά γενόσημων προϊόντων έχει ενισχυθεί το 2016 με πιθανό αίτιο το αποτέλεσμα της αναζήτησης φθηνότερων φαρμάκων την περίοδο της οικονομικής ύφεσης. To δε κόστος πωλήσεων των μη συνταγογραφούμενων φαρμακευτικών προϊόντων μειώθηκε κατά 18,1%, κάτι που φανερώνει τη στροφή των ασθενών σε προϊόντα των οποίων η προμήθεια δεν απαιτεί ιατρική εξέταση.
Ενισχυμένα τα κέρδη για κάθε φαρμακείο
Όπως αναφέρεται στην έκθεση αξιολόγησης, η οποία αριθμεί πέραν των 100 σελίδων, το 2013 έως το 2016 τα κέρδη που αποκομίζονται από τη λιανική πώληση φαρμακευτικών προϊόντων παρουσιάζονται αυξημένα κατά 10,7% . Παράλληλα όμως ο αριθμός των φαρμακείων για το 2013 ήταν 481, ενώ για το 2016 ο αριθμός ανήλθε στα 512 παρουσιάζοντας καθαρό ρυθμό αύξησης 10 περίπου φαρμακεία ανά έτος. Προσαρμόζοντας τα ετήσια κέρδη από τη λιανική πώληση φαρμάκων για κάθε έτος υπολογίζεται ότι:
•Ο μέσος ετήσιος τζίρος από φαρμακευτικά προϊόντα για κάθε φαρμακείο το 2013 ήταν €72.276
•Ο μέσος ετήσιος τζίρος από φαρμακευτικά προϊόντα για κάθε φαρμακείο το 2016 ήταν €75.170
Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με την έκθεση, ότι τα κέρδη από τη λιανική πώληση φαρμάκων είναι ενισχυμένα για κάθε φαρμακείο, παρά τις μειώσεις τιμών την ίδια χρονική περίοδο.
Να σημειωθεί ότι στα πιο πάνω ποσά δεν έχουν προστεθεί τα έσοδα από το τέλος ύψους 1,00 ευρώ επιπλέον ΦΠΑ ανά συνταγή με τον αριθμό των συνταγών που εκτελέστηκαν το 2013 να ήταν 1.161.228, ενώ το 2016 ανήλθε στο 1.294.574. Τα αντίστοιχα έσοδα υπολογίζονται συνολικά για το έτος 2013 σε 1,16 εκ. ευρώ και το έτος 2016 σε 1,29 εκ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνιο του 2015 οι τιμές των χονδρικών τιμών των φαρμάκων μειώθηκαν κατά 8,5% με εξαίρεση τα μη συνταγογραφούμενα φαρμακευτικά προϊόντα και προϊόντα με χονδρική τιμή ίση ή μικρότερη από 10,00 ευρώ. Το μέτρο ίσχυσε τον Ιούνιο του 2015 και η πρόνοια ενσωματώθηκε στη νέα τιμολογιακή πολιτική. Το μέτρο αποσύρθηκε από την τιμολογιακή πολιτική τον Δεκέμβριο του 2016 μαζί με παράλληλη καθήλωση των τιμών.
Αξιοσημείωτες οι πωλήσεις των μη συνταγογραφούμενων
Όπως προκύπτει μέσα από την έκθεση αξιολόγησης, ο αριθμός των συσκευασιών των φαρμακευτικών προϊόντων που παρουσιάζουν πωλήσεις στον ιδιωτικό τομέα ήταν 2.200 από το σύνολο των 5.550 προϊόντων του τιμοκαταλόγου.
Οι συνολικές πωλήσεις για το 2016 ανήλθαν στα 106.2 εκ. ευρώ με αξιοσημείωτες τις πωλήσεις των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, οι οποίες ανήλθαν στα 22.5 εκ ευρώ.
Τα δε κέρδη που αποκομίσθηκαν από τη λιανική πώληση φαρμάκων υπολογίζονται στα 38,5 εκ. ευρώ με τα κέρδη από μη συνταγογραφούμενα φάρμακα να ανέρχονται στα 8,2 εκ. ευρώ. Επιπρόσθετα το κόστος πωλήσεων των πρωτότυπων έναντι των γενόσημων προϊόντων είναι σε αναλογία 4:1, ενώ οι πωλήσεις των off-patent πρωτότυπων προϊόντων αναφοράς (αυτών δηλαδή που έχουν απολέσει το καθστώς προστασίας τους) ήταν 34,7 εκ. ευρώ.
Κανένα μέτρο
Η Διεύθυνση Τιμολόγησης Φαρμάκων των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών σημειώνει πάντως ότι κανένα μέτρο δεν έχει ληφθεί μέχρι σήμερα για τον περιορισμό της συνταγογράφησης των πρωτότυπων προϊόντων στην ιδιωτική αγορά, είτε άμεσα, όπως π.χ. να δοθεί δικαίωμα στη γενόσημη υποκατάσταση από τον φαρμακοποιό, είτε έμμεσα, όπως π.χ. πρωτοβουλία για εκστρατεία διαφώτισης για τα γενόσημα προϊόντα.
Φάρμακα επιτόπιας παρασκευής
Μνεία γίνεται στην έκθεση αξιολόγησης και στο ύψος των πωλήσεων φαρμακευτικών προϊόντων επιτόπιας παρασκευής, το οποίο ανέρχεται σε 10,6 εκ. ευρώ, με το σύνολό τους (εξαιρουμένων φαρμακευτικών αερίων) να αφορά γενόσημα προϊόντα. Επιπρόσθετα, το μεγαλύτερο κόστος σε πωλήσεις για τον ιδιωτικό τομέα έχουν τα φαρμακευτικά προϊόντα τα οποία περιλαμβάνονται στην ομάδα τιμών από 0,01 έως 50,00 ευρώ για όλες τις επιμέρους και θεραπευτικές κατηγορίες προϊόντων .
Συζήτηση με εμπειρογνώμονες του LSE
Στις 18 Μαΐου 2017 -όπως αναφέρεται στην έκθεση αξιολόγησης- διεξήχθησαν στο Υπουργείο Υγείας συζητήσεις μεταξύ εκπροσώπων του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου (Π.Φ.Σ.) και των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών στην παρουσία ακαδημαϊκών του LSE (LondonSchoolofEconomics) σχετικά με την εφαρμοζόμενη τιμολογιακή πολιτική. Ανάμεσα στις θέσεις των εκπροσώπων του Φαρμακευτικού Συλλόγου ήταν ότι στα κέρδη που αποκομίζονται από τη λιανική πώληση δεν θα πρέπει να υπολογίζονται οι ενέσιμες μορφές φαρμακευτικών προϊόντων, αφού αυτά είναι προϊόντα που χρησιμοποιούνται στα ιδιωτικά νοσοκομεία και ιατρεία και για τα οποία δεν αποκομίζεται κέρδος πέραν του 5~10% επί της χονδρικής τιμής. Το κέρδος σε αυτές τις περιπτώσεις (5% ~ 10%) απολαμβάνει πολύ μικρός αριθμός φαρμακείων που συνεργάζεται με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια και ιδιώτες γιατρούς. Αναφέρθηκε επίσης ότι για προϊόντα όπως ιατρικά αέρια και εμβόλια η διαδικασία μεταφοράς από τον χονδρέμπορο στο ιδιωτικό νοσοκομείο ή ιδιώτη γιατρό είναι τυπική χωρίς να αποφέρει κέρδη. Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στην αξιολόγηση της Διεύθυνσης Τιμολόγησης Φαρμάκων, «γίνεται προφανές ότι ο τρόπος εμπορίας των πιο πάνω φαρμακευτικών προϊόντων είναι στρεβλωμένος, αφού δεν ακολουθούνται οι πρόνοιες του υπ’ αριθμόν 4621 Υπουργικού Διατάγματος (Κ.Δ.Π. 18/2013) στο οποίο καθορίζονται τα κέρδη από τη λιανική πώληση φαρμάκων».
Αφαιρώντας από τα στοιχεία τις πωλήσεις από ενέσιμα προϊόντα και ιατρικά αέρια και αναλύοντας η Διεύθυνση Τιμολόγησης Φαρμάκων εκ νέου τα κέρδη των φαρμακοποιών διαπιστώθηκε ότι κέρδη της τάξης των 6,2 εκ. ευρώ αποκομίζονται μειωμένα ή καθόλου και αφορούν συγκεκριμένα φαρμακεία. Αν και προτείνεται ρύθμιση του όλου θέματος (π.χ. με την τροποποίηση του υφιστάμενου διατάγματος με τρόπο που θα καθιστά νόμιμη τη
λειτουργία της αγοράς, δηλαδή τη μείωση του ποσοστού που αποκομίζεται από τη λιανική πώληση των προϊόντων αυτών), εντούτοις η έκθεση καταγράφει και αυτό: Ακόμη και αν απομονωθούν τα κέρδη των φαρμακοποιών από τα ενέσιμα προϊόντα και ιατρικά αέρια, τα κέρδη για κάθε φαρμακείο ακόμα και με αυτή την προσαρμογή, παρά τις μειώσεις τιμών που έχουν επέλθει στην αγορά την αντίστοιχη περίοδο, εξακολουθούν να είναι ενισχυμένα.
Συγκριτικά για τα έτη 2013 και 2016 η αύξηση στις πωλήσεις γι’ αυτά τα προϊόντα είναι και πάλι εμφανής κατά 7,6% περίπου, ενώ η αντίστοιχη αύξηση που παρουσιάζουν τα κέρδη από τη λιανική πώληση είναι κατά 7,4%. Ετσι:
•Ο μέσος ετήσιος τζίρος από φαρμακευτικά προϊόντα για κάθε φαρμακείο το 2013 ήταν €62.462
•Ο μέσος ετήσιος τζίρος από φαρμακευτικά προϊόντα για κάθε φαρμακείο το 2016 ήταν €63.010
Παράλληλες πωλήσεις: Το κέρδος μένει στα φαρμακεία…
Αναφορά στην έκθεση αξιολόγησης της εφαρμοζόμενης τιμολογιακής πολιτικής των φαρμάκων γίνεται και στις παράλληλες πωλήσεις στην Κύπρο, οι οποίες αφορούν 28 συσκευασίες προϊόντων. Οι πωλήσεις από προϊόντα παράλληλης εισαγωγής ανήλθαν στα 907.426,71 ευρώ και τα κέρδη που αποκομίσθηκαν από τη λιανική πώληση ήταν 333.747,88 ευρώ. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η νομοθεσία προνοεί ότι αίτηση για τον καθορισμό τιμής υποβάλλει ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας και ως εκ τούτου οι κάτοχοι άδειας παράλληλης εισαγωγής αποκλείονται. «Αυτό εμποδίζει τον καθορισμό χαμηλότερης τιμής για τα παράλληλης εισαγωγής προϊόντα με αποτέλεσμα τυχόν όφελος να παραμένει στο επίπεδο του φαρμακείου και να μην φτάνει ποτέ στον καταναλωτή», υπογραμμίζεται. Εκφράζεται παράλληλα προβληματισμός για το εξής παράδοξο: «Αν είχε εξευρεθεί τρόπος μείωσης της τιμής των προϊόντων αυτών ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα φαρμακευτικό προϊόν, το οποίο εισάγεται παράλληλα, να πωλείται σε δύο διαφορετικές λιανικές τιμές».
Ζημιωμένος και πάλι ο καταναλωτής
Ενδιαφέρον στοιχείο από την έκθεση αξιολόγησης είναι και η σύγκριση του κόστους πωλήσεων φαρμάκων στον ιδιωτικό τομέα, που προκύπτει από την εφαρμογή της πολιτικής της μείωσης των χονδρικών τιμών κατά 8,5% και της άρσης της. Μέσα από την έκθεση φαίνεται ξεκάθαρα ότι και πάλι ζημιωμένος είναι ο καταναλωτής…
Όπως διαπιστώνεται, η ετήσια καθαρή εξοικονόμηση που θα παρουσιαζόταν στην ιδιωτική αγορά, αν δεν εφαρμοζόταν η άρση του μέτρου μείωσης, θα ήταν της τάξης του 1,27 εκ. ευρώ πωλήσεων σε χονδρικές τιμές, ενώ η εξοικονόμηση με άρση του μέτρου ήταν 664,6 χιλ. ευρώ πωλήσεων. «Η διαφορά 612,12 χιλ. ευρώ υπολογίζεται ως η επιπρόσθετη ετήσια εξοικονόμηση πωλήσεων σε χονδρικές τιμές που θα είχαν οι πολίτες αν δεν γινόταν άρση του μέτρου μείωσης των τιμών», επισημαίνεται χαρακτηριστικά και προστίθεται: «Αν υπολογιστεί το ποσό αυτό σε λιανικές τιμές, τότε αυτή αγγίζει σε πωλήσεις τις 900 χιλ. ευρώ περίπου ετησίως».
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
