Οι δάσκαλοι, ναι, μπορούν να αλλάξουν ζωές

Της Μαρίνας Κουμάστα

Οι δάσκαλοι αλλάζουν ζωές. Αυτό πιστεύει, αυτό είπε η ελληνοκυπριακής καταγωγής Άντρια Ζαφειράκου, η οποία βραβεύθηκε με το Διεθνές Βραβείο της Καλύτερης Δασκάλας της χρονιάς 2018 (Global Teacher Prize 2018) από το φιλανθρωπικό ίδρυμα Varkey Foundation. Αλλάζουν;

Eάν διδάσκουν μέσα από την καρδιά τους, ναι μπορούν να αλλάξουν ζωές, συμπεριφορές, νοοτροπίες. Όσα μηνύματα κι αν γονιός προσπαθεί να μεταδώσει, όσες συμβουλές/προτροπές προσπαθεί να εμπεδώσει, ίσως να μην πιάνουν τόσο τόπο εάν δεν ενισχύονται από το σχολείο. Από τον δάσκαλο, που για το κάθε παιδί αποτελεί πρότυπο σεβασμού και εκτίμησης. Από τον δάσκαλο που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα, την κατανοεί και τη σέβεται. Από αυτόν που ξέρει πώς να γαλουχήσει τα παιδιά με αρχές και αξίες. Υπάρχουν τέτοιοι δάσκαλοι. Πολλοί γονείς τους έχουμε γνωρίσει. Υπάρχουν, ευτυχώς, αυτοί οι οποίοι έχουν κάνει το επάγγελμά τους λειτούργημα και κόντρα στο σύστημα δεν μετατρέπουν τα παιδιά σε παπαγάλους ούτε απαιτούν την τελειότητα: το 20 στα μαθηματικά, το άριστα στα Νέα Ελληνικά. Αυτοί οι οποίοι κατανοούν τις ιδιαίτερα ανάγκες του κάθε παιδιού και αναγνωρίζουν τα προτερήματά του δουλεύοντας σε αυτά. Το να ασχοληθεί ο δάσκαλος με το παιδί και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, το να το ανταμείψει και να το ενθαρρύνει θα είναι σίγουρα ένα σπουδαίο βήμα στη ζωή του. Θα είναι το λάκτισμα για να συνεχίσει, να σπάσει τους τοίχους που ορθώνει μπροστά του ένα άρρωστο και απαρχαιωμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Δυστυχώς τρύπιο είναι το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας. Τόσο πολύ που μέσα στις «τρύπες» χάνονται πολλά παιδιά επειδή δεν μπόρεσαν να γράψουν τέλεια μια έκθεση ή επειδή δεν κατάφερναν να λύσουν με πάσα ευκολία ένα περίπλοκο μαθηματικό πρόβλημα ή πράξη.

Παιδιά προικισμένα με πολλά χαρίσματα έχουν κριθεί και κατακριθεί επειδή δεν ήταν άριστοι μαθητές. Ναι, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συμβάλουν στο να μη «χάνονται» αυτά τα παιδιά. Χωρίς κόπο. Ενθαρρύνοντάς τα, απλά. Αγαπώντας τα και στηρίζοντάς τα στο δρόμο που επιλέγουν, στο δρόμο που τα κάνει ευτυχισμένα.

Προσφάτως παρακολούθησα εκπαιδευτικούς από τη Φιλανδία να δηλώνουν ότι αυτό το οποίο προέχει για τους ίδιους είναι η ευτυχία των παιδιών.

Τα δικά μας παιδιά, είναι ευτυχισμένα; Tην απάντηση την έδωσαν τα ίδια στις πριν από μερικούς μήνες στον ίδιο τον Υπουργό Παιδείας. Δυστυχισμένα, δήλωσαν. Πιεσμένα και αγανακτισμένα από τα πολλά διαγωνίσματα. Ας πάψει επιτέλους αυτή η νοσηρή νοοτροπία στα σχολεία. Ας γίνει το σχολείο ανθρωποκεντρικό. Με ανθρώπους άλλωστε έχει να κάνει. Με τους αυριανούς πολίτες που θα κληθούν να εργαστούν, να παλέψουν με την καθημερινότητα, με την ίδια τη ζωή…

Θα συμφωνήσω λοιπόν πως οι δάσκαλοι αλλάζουν ζωές ή τουλάχιστον μπορούν να αλλάξουν εάν «δουλεύουν» πάνω στον άνθρωπο και όχι -μόνο- στις μαθησιακές του επιδόσεις.