Να μην γίνουν τα πανεπιστήμιά μας «Σωτήρα»

Της Κάλιας Ανδρέου

Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία έχουν δημοσιευθεί από τον διεθνή οργανισμό για τα ΛΟΑΤΙ δικαιώματα, με βαθμολογία 29%, η Κύπρος βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ, καταλαμβάνοντας την 21η θέση ανάμεσα στα 28 κράτη-μέλη και την 30ή ανάμεσα στις 49 ευρωπαϊκές χώρες, ως προς τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ ατόμων.

Το γεγονός ότι μια μερίδα της κοινωνίας μας δεν απολαμβάνει -μέχρι και σήμερα- δικαιώματα τα οποία θα έπρεπε να θεωρούνται -πια- αυτονόητα, είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει. Θα πρέπει αρχικά να κατανοήσουμε τον καθοριστικό ρόλο που θα έπρεπε να έχει ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς της κοινωνίας μας, και αυτός δεν είναι άλλος από την παιδεία. Μόνο έτσι θα μπορεί να καλλιεργηθεί γενικότερα το αίσθημα της αποδοχής του Άλλου, της διαφορετικότητας, αμφισβητώντας πια, κάθε είδους στερεότυπα, μακριά από το κοινωνικά κατασκευασμένο κάδρο της “κανονικότητας”.

Αυτό που φαίνεται να αναδύεται μετά και από το τελευταίο περιστατικό ομοφοβίας που συνέβη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, αποδεικνύει την γενικότερη υπό – λειτουργικότητα με συνέπεια την κατάρρευση της παιδείας μας.

Αρχικά, η ύψωση της σημαίας της ΛΟΑΤΙ κοινότητας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ήταν μια κίνηση που σαφώς και λαμβάνει τα εύσημα, όμως, από την άλλη, δεν μπορούμε να παραβλέπουμε τους ιδεολογικούς μηχανισμούς που καλλιεργούν και αναπαράγουν φασιστικές και εθνικιστικές συμπεριφορές. Και μάλιστα σε χώρους που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ολοκλήρωση μιας προσωπικότητας.

Τέτοιες συμπεριφορές, ειδικότερα όταν προέρχονται από φοιτητές της ανώτατης εκπαίδευσης, είναι ενδεικτικές του ότι η κοινωνική μόρφωση και η παιδεία δεν αποκτώνται με πτυχία και τίτλους. Τέτοιες συμπεριφορές είναι που παραπέμπουν στην ολοκληρωτική κατάρρευση και αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος και των κοινωνικών θεσμών. Η ομοφοβία, η τρανσφοβία, ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο μισογυνισμός, οφείλονται κατά πολύ στην ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος.

Τέτοια ζητήματα, που έχουν να κάνουν με θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, θα έπρεπε να ήταν πρωταρχικής σημασίας για ένα κράτος που θέλει -κατά τα άλλα- να παριστάνει το «προοδευτικό». Παρόλ’ αυτά δεν υπάρχει καμία απαίτηση -ούτε καν πρόθεση- από το Υπουργείο Παιδείας να διδάσκονται τα ΛΟΑΤΙ δικαιώματα στα σχολεία. Γιατί, σύμφωνα και με παραδείγματα άλλων χωρών, έχει αποδειχτεί πως αν οι μαθητές διδάσκονταν σχετικά θέματα, αυτά τα κρούσματα θα μειώνονταν δραστικά.

Γιατί λόγω της έλλειψης εκπαίδευσης στον τομέα των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΙ κοινότητας, είναι σχεδόν αδύνατον να μπορούν να κατανοηθούν και να αναγνωριστούν οι αγώνες που δόθηκαν, που δίνονται και που πρέπει ακόμα να δοθούν. Αυτό έχει ως επακόλουθο την άγνοια που επικρατεί γύρω από τη συμβολή των αγώνων στην πρόοδο των κοινωνιών, αλλά και στη χειραφέτηση του ανθρώπου. Και χωρίς πολιτική συνείδηση, πώς θα αντιληφθεί κανείς ότι σ’ αυτόν τον κόσμο τα δικαιώματα του ενός συνδέονται άμεσα με τα δικαιώματα του Άλλου; Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του.

Μόνο μέσα από την εκπαίδευση μπορεί να διδαχθεί η αμφισβήτηση, να ενισχυθούν προοδευτικές απόψεις και να ενεργοποιηθούν δημοκρατικά αντανακλαστικά. Ενδιαφερόμαστε πραγματικά λοιπόν να δημιουργήσουμε μια κοινωνία αντιπροσωπευτική του «νέου κόσμου», χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς; Αν ναι, τότε ιδού η Ρόδος…