ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ: Όχι σε λύση που θα απορρίψει ο λαός

•  Ξένα προς την αλήθεια τα περί υποχωρήσεων.
• Όσοι δεν επιθυμούν λύση καλλιεργούν φοβίες στο λαό
• Δυστυχώς, στην πορεία του χρόνου, ο κ. Ακιντζί συνειδητοποίησε ότι χωρίς την έγκριση της Tουρκίας δεν μπορούσε να συμπεριφερθεί όπως ο ίδιος, πιστεύω, πρέσβευε

Συνέντευξη στους Μαρία Φράγκου και Δημήτρη Στρατή

Κάθε μέρα που περνά χωρίς λύση δημιουργούνται νέα τετελεσμένα, μη αναστρέψιμα, δηλώνει στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά την ίδια ώρα σημειώνει πως η απειλή του χρόνου και των τετελεσμένων δεν μπορούν να οδηγήσουν στην αποδοχή λύσης που θα απορριφθεί και ενδεχόμενα, αν γίνει αποδεκτή, να καταρρεύσει. Στη συνέντευξή του στην εφημερίδα μας ο κ. Αναστασιάδης δεν παραδέχεται πως άλλαξε στάση στο Κυπριακό, επιλέγει τις λέξεις που χρησιμοποιεί, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον Τ/κ ηγέτη -σε αντίθεση με όσα του προσάπτει δημοσίως το τελευταίο διάστημα- ενώ την ίδια ώρα δίνει απλόχερα στήριξη στον Προκαθήμενο της Εκκλησίας, παρά τις επιθέσεις του τελευταίου στη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και στη διαπραγματευτική διαδικασία.

---

 

Αρχές του Μάη του 2015 λέγατε στην εφημερίδα μας: «Όσο η λύση αναβάλλεται, τόσο αδύνατη καθίσταται η εξεύρεσή της. Ως εκ τούτου, σύντομα λύση για να είναι πιο ευνοϊκή». Αυτό το σύντομα, αλήθεια, πώς το προσδιορίζατε τότε και πώς το προσδιορίζετε σήμερα; 

Το προσδιορίζω, όπως το προσδιόριζα και τότε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάθε μέρα που περνά δημιουργούνται νέα τετελεσμένα επί του εδάφους, μη αναστρέψιμα. Για αυτό και τον Μάιο του 2015, μετά την ανάδειξη Ακιντζί στην ηγεσία των Τ/κ, είχε αρχίσει εντατικός διάλογος.
Και οφείλω να πω ότι στους πρώτους μήνες είχε παρατηρηθεί και η σημαντικότερη πρόοδος και μια σειρά συγκλίσεων που έδιναν μια προοπτική. Ενθαρρυντική προοπτική.

Και τι άλλαξε στη συνέχεια;
Λυπούμαι να πω πως στη συνέχεια υπήρξαν, σαν αποτέλεσμα των παρεμβάσεων της Τουρκίας, υπαναχωρήσεις από συγκλίσεις. Παρά ταύτα, εξάντλησα όλα τα περιθώρια για να είμαι εντός των ορίων που διασφαλίζουν ένα λειτουργικό, βιώσιμο κράτος. Και το πιο σημαντικό, που ήταν και επιδίωξή μου, ήταν η κατανόηση κάποιων εκ των θέσεων των Τ/κ, η πλήρης απεξάρτηση της τ/κ κοινότητας και του νέου καθεστώτος πραγμάτων με τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.

Δεν άλλαξε και η πλευρά μας; Πότε για παράδειγμα έθετε θέμα πλήρους απόσυρσης των τουρκικών στρατευμάτων πριν τη λύση ή… ;
Δεν είναι δική μου θέση τούτη. Με την έννοια ότι δεν έθεσα ως προϋπόθεση την απόσυρση πριν τη λύση. Αυτά τα ακούω από άλλους. Εκείνο το οποίο συζητήθηκε στο Κραν Μοντανά κατά την τελευταία σύνοδο για την Κύπρο, ήταν το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης. Και ήταν δραστική μείωση των τουρκικών στρατευμάτων στα επίπεδα των Συνθηκών Εγγυήσεων και Συμμαχίας του ’60 κι ένα χρονοδιάγραμμα ή αναθεώρησης ή οριστικού τερματισμού. Δεν συζητήθηκε ο χρόνος παραμονής αυτών των μονάδων, γιατί είχε διατυπωθεί ότι θα έπρεπε να ήταν στο ανώτατο επίπεδο και των εγγυητριών δυνάμεων. Ένα είναι οι θέσεις του ΓΓ, με τις οποίες δεν θα είχαμε πρόβλημα, απλά να συμφωνηθεί το χρονοδιάγραμμα και άλλο είναι οι θέσεις της Τουρκίας που αξιούσε στρατιωτική βάση και 1800, τουλάχιστον, στρατιώτες, γιατί όπως ισχυρίζετο, άλλαξαν οι συνθήκες και ιδιαίτερα οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί επέβαλλαν την παρουσία μόνιμα και εσαεί στρατιωτικής δύναμης σε τουρκική βάση.

Δεν συνιστούσαν διασφάλιση τα υπό τον Γκουτέρες λεχθέντα για το ζήτημα αυτό, κ. Πρόεδρε;
Όχι. Κι εδώ είναι που υπήρξε μακρά συζήτηση την 6η Ιουλίου. Ήταν κάποιες θέσεις του ΓΓ με τις οποίες ποσώς διαφωνούσαμε, π.χ. κατάργηση των εγγυήσεων και αντικατάστασή τους με έναν άλλο, αποτελεσματικό τρόπο, κατάργηση επεμβατικών δικαιωμάτων, μείωση δραστικά των στρατευμάτων, έτσι ώστε να φθάσουν σε σύντομο χρόνο στα επίπεδα των Συμφωνιών Εγγυήσεων και Συμμαχίας. Και ήταν άλλη η θέση των Τούρκων. Ενώ αφέθη στον ΓΓ να νοηθεί ότι η Τουρκία θα ήταν έτοιμη να δεχθεί την εισήγησή του για τερματισμό τους, κατά τη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε στις 6 Ιουλίου, διεφάνη πως δεν ήταν έτσι. Όταν ο ΓΓ εισηγήθηκε την έκδοση ανακοινωθέντος, ότι καταργούνται οι εγγυήσεις, επεμβατικά δικαιώματα κλπ, και στην ερώτηση αν καταργούνται από την πρώτη ημέρα, η απάντηση του Τούρκου ΥΠΕΞ ήταν ότι οι θέσεις της Τουρκίας είναι καλά γνωστές. Εγγυήσεις, τουλάχιστον, για 15 χρόνια ή αν ομαλώς εξελίσσεται η υλοποίηση των όσων έχουν συμφωνηθεί, μπορεί να μειωθούν στα δέκα χρόνια. Όχι όμως με χρόνο τερματισμού, αλλά τα δέκα χρόνια θα ήταν, εάν και εφόσον, χρόνος αναθεώρησης των συνθηκών κ.λπ. Έχουμε δύο μέρη, αν το ένα αρνηθεί, σημαίνει ότι δεν τερματίζονται.
Κι εδώ ήταν η μεγάλη διαφωνία. Και ο λόγος ήταν γιατί οι Τ/κ αξιούσαν μία τουλάχιστον θετική ψήφο για την όποια απόφαση της κεντρικής κυβέρνησης. Και ας μη συγχέουμε τις θέσεις Ακιντζί, που θέλω να επαναλάβω και σήμερα ότι θεωρώ πως είναι ένας πραγματικός Κύπριος, κατ’ αντίθεση όμως με τη συντριπτική πλειοψηφία της τ/κ ηγεσίας που είναι υπέρ της τουρκικής παρουσίας, των τουρκικών εγγυήσεων.

Ήταν και θέση της τ/κ κοινότητας αυτό στο Κραν Μοντανά;
Οφείλω να πω πως ούτε ο κ. Ακιντζί ήταν εναντίον. Ήταν δηλαδή και θέση της τ/κ κοινότητας ότι έπρεπε να παραμείνουν οι εγγυήσεις, τα επεμβατικά δικαιώματα κ.λπ. Κι αυτό που είχαμε κατ’ αρχήν συμφωνήσει, ότι δηλαδή η ασφάλεια του ενός δεν μπορεί να είναι απειλή για τον άλλο, επί της ουσίας ανατρέπετο με την εμμονή της τ/κ κοινότητας να συνεχίσουν οι εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα.

Ομολογουμένως τώρα που μιλάμε δεν το έχετε κάνει, αλλά γενικότερα, το τελευταίο διάστημα συχνά πυκνά, επιχειρείτε να μας πείσετε ότι ο κ. Ακιντζί άλλαξε από τότε που αρχίσατε να συνομιλείτε μαζί του ή πως τώρα έγινε, περίπου, πειθήνιο όργανο της Άγκυρας…

Ουδέποτε έκανα την όποια προσωπική επίθεση στον κ. Ακιντζί, κατ’ αντίθεση τού τι ο ίδιος πράττει. Έχω επιμελώς προσπαθήσει να αποφύγω χαρακτηρισμούς. Απλά εκείνο που λέω είναι ότι δυστυχώς, στην πορεία του χρόνου, συνειδητοποίησε ότι χωρίς την έγκριση της Τουρκίας δεν μπορούσε να συμπεριφερθεί όπως ο ίδιος, πιστεύω, πρέσβευε.

Εσείς δεν αλλάξατε ρητορική, κ. Αναστασιάδη;
Όχι.

Θυμάστε πώς μιλούσατε τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2015, όταν πίνατε τον καφέ και τη ζιβανία της ειρήνης με τον κ. Ακιντζί στον Μακρύδρομο της οδού Λήδρας ή όταν μαζί παρακολουθούσατε την παράσταση στο Ριάλτο, «Πικράθηκα στα Ελληνικά, πληγώθηκα στα Τούρκικα»;

Δεν είναι τι λέω εγώ, αλλά πώς δημιουργήθηκαν οι συνθήκες. Να είμαστε αντικειμενικοί. Ο κ. Παπαδόπουλος λέει πως τα έδωσα όλα. Αν βέβαια έμπαινε στον κόπο να διαβάσει και τι ο πατέρας του έλεγε, όταν ήταν στην προεδρία, τότε θα αντιλαμβάνετο ότι η πολιτική όλων των μέχρι σήμερα Προέδρων δεν διέφερε ως προς το στόχο. Και συνεπώς τα όσα επικαλείται σήμερα, είτε για τον Δημήτρη Χριστόφια είτε για τον Αναστασιάδη, και ότι τα τελευταία δέκα χρόνια έγιναν υποχωρήσεις, αυτό είναι και ξένο προς την αλήθεια και την πραγματικότητα.

Με όσα λέτε εσείς, το τελευταίο διάστημα ιδιαίτερα, υποβοηθείται η κατάσταση;

Δεν είναι τι εγώ λέω, είναι τι η τ/κ πλευρά και η Τουρκία αξιούν. Θα πρέπει να γίνει συνείδηση πως αν δεν επιτύχουμε μία λύση η οποία να γίνεται αποδεκτή και από τους Ε/κ, και απλά θα υποταχθούν στο τι μπορεί να ικανοποιήσει την τ/κ κοινότητα, ούτε η λύση θα γίνει αποδεκτή ούτε και θα είναι βιώσιμη, ούτε και διαρκής. Κι αυτό που με ανησυχεί και επιμένω σε κάποιες θέσεις είναι γιατί αν δεν επιτύχουμε μια λύση που θα είναι αποδεκτή, γιατί θα είναι ανεκτή ως προς τους συμβιβασμούς, δεν πρόκειται να περάσει από τον κυπριακό λαό. Θέλω να είμαι ρεαλιστής. Οι Ε/κ όλα αυτά τα χρόνια πιστεύουν ότι το κράτος ανήκει στην ε/κ κοινότητα. Έγινε συνείδηση αυτό. Κανένας δεν θυμάται το Σύνταγμα του ’60 και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν. Αποτέλεσμα είναι, και δικαιολογημένα, εάν η λύση δεν διασφαλίζει συνέχεια, ουδείς θα ψηφίσει, διότι φοβάται το αβέβαιο της επομένης. Αυτό, την ίδια ώρα, είναι και μια αφορμή για όσους δεν επιθυμούν τη λύση να καλλιεργούν φοβίες στο λαό, με αποτέλεσμα οι αμφιβολίες να οδηγούν σε απόρριψη της λύσης.

Μα έχουν σύμμαχό τους το χρόνο αυτοί, κ. Αναστασιάδη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία. Αλλά το θέμα είναι, επειδή υπάρχει η απειλή του χρόνου και των τετελεσμένων, να δεχτείς μια λύση η οποία θα απορριφθεί και στο τέλος ενδεχόμενα, αν γίνει αποδεκτή, την επομένη να καταρρεύσει με αβέβαιο το μέλλον;

Μετά τις εκλογές τι θα γίνει; Το πλαίσιο Γκουτέρες θα είναι εκεί να μας περιμένει; Και τι θα πράξετε εάν επανεκλεγείτε;
Θα επαναλάβω αυτά που έχω διαβιβάσει στον ΓΓ του ΟΗΕ, ότι είμαι έτοιμος να επανέλθω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να συζητήσουμε τις εσωτερικές πτυχές. Όχι μόνο αυτά που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο Γκουτέρες. Κι ένα θέλω να πω: Εάν με τα όσα επισυνέβησαν στο Κραν Μοντανά, δεν υπήρξε πρόοδος, πώς θα υπάρξει πρόοδος εάν αποσυρθούν θέσεις μας και αρχίσουμε από την αρχή; Πρώτα απ’ όλα θα μείνουμε εκτεθειμένοι στη διεθνή κοινότητα. Με ανησυχεί, επίσης, όταν ακούω να λέγεται ότι θα προκαλέσουμε οικονομικό και πολιτικό κόστος στην Τουρκία. Πώς μπορεί να επιφέρουμε πολιτικό κόστος όταν ακόμα και η Ελλάδα που είναι ο πιο ανιδιοτελής συμπαραστάτης μας, λέει ότι θέση της είναι να μην ανακοπεί η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας; Πώς θα δημιουργήσουμε κλίμα μέσα στην Ευρώπη για να υπάρξει πολιτικό κόστος, όταν θα υπάρξει οικονομικό κόστος στις ευρωπαϊκές χώρες, το οποίο συνυπολογίζουν πριν και πάνω απ’ όλα;

---

Αύριο, στο β’ μέρος της συνέντευξης, ο ΠτΔ μιλά για ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης.

---

Προτιμώ την ευθύτητα του Αρχιεπισκόπου παρά την υποκρισία κάποιων άλλων

Συνεχίζει να είναι αγαστή η συνεργασία σας με τον Αρχιεπίσκοπο;
Οφείλω να πω ότι η προσπάθειά μου ήταν να έχω άριστες σχέσεις, τόσο με τα πολιτικά κόμματα -όσο κι αν δεν το πέτυχα για οποιουσδήποτε λόγους είτε δικούς μου είτε δικούς τους- όσο και με τον οποιονδήποτε θεσμό της πολιτείας, μεταξύ τον οποίων και η Εκκλησία.

Δεν σας ενοχλούν οι πολιτικές του παρεμβάσεις, όπως αυτή προ ημερών για λύση δύο κρατών;
Εάν οποιοσδήποτε πολίτης έχει δικαίωμα να εκφράζεται ελεύθερα σ’ αυτό τον τόπο, θα θέσω φραγμούς στον Αρχιεπίσκοπο ή στα όποια πολιτικά κόμματα; Συμφωνώ ποσώς με το ΕΛΑΜ στις θέσεις που εκφράζει; Επειδή διαφωνώ θα τους βάλω φίμωτρο;

Δεν είναι άλλος ο ρόλος του Αρχιεπισκόπου;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διαχρονικά η Εκκλησία διαδραμάτισε ένα ρόλο. Μην ξεχνάτε ότι πρώτος Πρόεδρος για τα πρώτα δεκαεπτά περίπου χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ο εκκλησιαστικός ηγέτης. Απέκτησε αυτό το ρόλο. Εάν όλοι θα πρέπει να έχουν λόγο, γιατί πρέπει να μην έχει λόγο ο Αρχιεπίσκοπος όσο κι αν μπορεί να διαφωνείς μαζί του; Είναι άλλες οι θέσεις της πολιτείας για παράδειγμα για τη ΛΟΑΤ κοινότητα και άλλη της Εκκλησίας.

Μα τον εξισώνετε έτσι με τους πολιτειακούς θεσμούς. Συν ότι προάγει και τη ρητορική του μίσους.
Όχι, αν το κρίνει κανείς με το δικαίωμα όλων να εκφράζονται όπως επιθυμούν. Εγώ προτιμώ την ευθύτητα του Αρχιεπίσκοπου παρά την υποκρισία κάποιων άλλων. Ο Αρχιεπίσκοπος είναι και αυτός πολίτης.