Ο σχολικός εκφοβισμός δεν μπορεί να είναι ανεκτός

Της Ελένης Κωνσταντίνου

«Τον έριξαν κάτω και πέρασαν πάνω του με το ποδήλατο», «Με στρίμωξε σε μια γωνιά και μου έπαιρνε το χαρτζιλίκι», «Χειραγωγούσε ολόκληρη την τάξη να μη μου μιλούν», «Με φώναζαν βαρύ πυροβολικό χτυπώντας ρυθμικά τα χέρια στα θρανία», «Εξευτελισμός, κοροϊδία, αποκλεισμός, μέχρι και σεξουαλική κακοποίηση στιγμάτισαν μεγάλο μέρος της ζωής μου». Αυτές είναι μόνο μερικές μαρτυρίες από ανθρώπους που βίωσαν το bullying στο σχολείο, στο στρατό, στο πάρκο δίπλα από το σπίτι τους.

Κάποιοι ήρθαν αντιμέτωποι με λιγότερης «σημασίας» εκφοβισμό, άλλοι με την πιο «σκληρή» μορφή του. Όπως και να ’χει, σε όλες τις περιπτώσεις o εκφοβισμός που δέχθηκαν τους σημάδεψε βαθιά και σήμερα με τη δημοσιότητα που έχει πάρει το όλο ζήτημα οι θύμησες τούς γέμισαν με ανάμεικτα συναισθήματα. Κάποιοι φάνηκαν πιο δυνατοί και σήμερα απλά διακωμωδούν τα όσα βίωσαν στα σχολικά θρανία. Άλλοι παλεύουν ακόμη να τα βρουν με τον εαυτό τους.

Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας. Δυστυχώς η βία στο σχολείο και όχι μόνο έχει διάφορες μορφές, σωματικές, λεκτικές, ψυχολογικές που μπορεί να σημαδέψουν ανθρώπινες ζωές για πάντα.

Η σημερινή πραγματικότητα στις κοινωνίες φανερώνει ότι ολοένα και περισσότερα παιδιά βιώνουν εκφοβισμό στην καθημερινότητά τους, στις σχολικές αυλές, στις τάξεις, στο διαδίκτυο, στις παιδικές χαρές, στη γειτονιά.

Ο εκφοβισμός συνεπάγεται οδυνηρές συνέπειες για τα θύματά του και μερικές φορές ακόμα και τραγικές, αφού υπάρχουν περιπτώσεις που τα θύματα εκφοβισμού είτε φεύγουν από τα σπίτια τους είτε αυτοκτονούν.

Αυτό που διαχωρίζει τον σχολικό εκφοβισμό από το απλό πείραγμα είναι η ένταση, η διάρκεια και η επανάληψη μιας κατάστασης και κυρίως η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών.

Με αλλά λόγια, στον σχολικό εκφοβισμό το παιδί «θύτης», δηλαδή το παιδί που εκφοβίζει, υπερέχει σωματικά από το παιδί που εκφοβίζεται δηλαδή το παιδί «θύμα» ή αλλιώς το παιδί «στόχο» (target). Αντιθέτως, όταν για παράδειγμα δυο παιδιά της ίδιας ισχύος έχουν «πιαστεί στα χέρια», αυτό το περιστατικό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως σχολικός εκφοβισμός. Επίσης, ο μαθητής που εκφοβίζεται μπορεί να είναι συχνά μικρότερης ηλικίας και δεν έχει προκαλέσει τον μαθητή-θύτη.

Οι επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού είναι ποικίλες, σοβαρές και μακροχρόνιες και αφορούν τα παιδιά που θυματοποιούνται (κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας, προβλήματα υγείας, μείωση σχολικής απόδοσης), αλλά και τα παιδιά θύτες (αυξημένες πιθανότητες κατάχρησης αλκοόλ και άλλων ναρκωτικών, προβλήματα με το νόμο), καθώς επίσης και τα παιδιά παρατηρητές.

Η τελευταία κατηγορία αναφέρεται στους μαθητές οι οποίοι παραμένουν αμέτοχοι χωρίς να υποστηρίζουν ή να προστατεύουν μία από τις δύο πλευρές. Όπως και να ’χει σημαντικός παράγοντας είναι η πρόληψη και σε αυτήν πρέπει να επενδύσουν οι αρμόδιοι ώστε κάθε παιδί να χαμογελά!