14,8 δισ. ευρώ πλεονάζουσα ρευστότητα στις τράπεζες

 

• Θα πάρουν ακόμη 2 δισ. ευρώ εγγυήσεις από το κράτος και άλλα 1,4 δισ. ευρώ από τις εποπτικές χαλαρώσεις λόγω του κορονοϊού

 

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

 

Οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να στηρίξουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αφού διαθέτουν πλεονάζουσα ρευστότητα ύψους 14,8 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα αναμένεται να πάρουν ακόμη 2 δις ευρώ εγγυήσεις από το κράτος και άλλα 1,4 δις ευρώ από τις εποπτικές χαλαρώσεις. Παρά ταύτα μέχρι στιγμής δεν έχουν ανακοινωθεί συγκεκριμένα μέτρα για στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, πέρα από τα συνηθισμένα ευχολόγια και τις υποσχέσεις.

Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τον Φεβρουάριο το σύνολο των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες ανήλθε στα 48,4 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των δανείων ανήλθε στα 33,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή διαθέτουν πλεονάζουσα ρευστότητα ύψους 14,8 δισ. ευρώ. Μάλιστα μεγάλο μέρος του πιο πάνω ποσού είναι κατατεθειμένο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και χρεώνεται με «πέναλτι» ύψους 0,5%.

Η μεγαλύτερη πλεονάζουσα ρευστότητα βρίσκεται στις συστημικές τράπεζες, στις οποίες με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ο λόγος μεταξύ των συνολικών δανείων και των συνολικών καταθέσεων είναι 74,7%, σε σύγκριση με 102,1% στην ευρωζώνη. Μάλιστα το ποσοστό είναι το δεύτερο πιο χαμηλό (μετά τη Σλοβενία με 73,9%), γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει τις πολύ μεγάλες δυνατότητες τις οποίες διαθέτουν οι κυπριακές τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, ώστε να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του κορονοϊού.

 

Από πού προέρχεται η πλεονάζουσα ρευστότητα

 

Η πλεονάζουσα ρευστότητα την οποία διαθέτουν οι κυπριακές τράπεζες προέρχεται κυρίως από τους κατοίκους Κύπρου και ειδικότερα από τα νοικοκυριά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το σύνολο των καταθέσεων των κατοίκων Κύπρου ανέρχεται στα 39 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των δανείων ανέρχεται στα 26,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή οι τράπεζες διαθέτουν πλεονάζουσα ρευστότητα ύψους 12,5 δισ. ευρώ στην υπό αναφορά κατηγορία. Μάλιστα στα νοικοκυριά η πλεονάζουσα ρευστότητα φτάνει στα 11,1 δισ. ευρώ, αφού το σύνολο των καταθέσεων ανέρχεται στα 23,9 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των δανείων ανέρχεται στα 12,8 δισ. ευρώ. Αντίθετα στις επιχειρήσεις το σύνολο των καταθέσεων ανέρχεται στα 9,1 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των δανείων ανέρχεται στα 12 δισ. ευρώ.

Επίσης, το σύνολο των καταθέσεων των κατοίκων άλλων κρατών-μελών της ευρωζώνης ανέρχεται στα 2,7 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των δανείων ανέρχεται στα 1,5 δισ. ευρώ. Δηλαδή οι τράπεζες έχουν πλεονάζουσα ρευστότητα ύψους 1,3 δισ. ευρώ.

Ακόμη, το σύνολο των καταθέσεων των κατοίκων τρίτων χωρών ανέρχεται στα 6,7 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των καταθέσεων ανέρχεται στα 5,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή οι τράπεζες διαθέτουν πλεονάζουσα ρευστότητα ύψους 1,1 δισ. ευρώ.

 

Πώς συγκρίνονται οι κυπριακές τράπεζες με την ευρωζώνη

 

Οι κυπριακές συστημικές τράπεζες συγκρίνονται αρκετά ευνοϊκά με τις αντίστοιχες τράπεζες στην ευρωζώνη, αφού ο λόγος μεταξύ συνολικών δανείων και συνολικών καταθέσεων (εκτός των λογαριασμών της γενικής κυβέρνησης) είναι 74,7%. Ο μέσος όρος στην ευρωζώνη είναι 102,1%. Δηλαδή οι κυπριακές τράπεζες έχουν περιθώριο να δώσουν σχεδόν 30% περισσότερα για χρηματοδότηση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση του κορονοϊού.

Στην πρώτη -και καλύτερη- θέση βρίσκονται οι τράπεζες της Σλοβενίας (73,9%), ενώ μετά την Κύπρο ακολουθούν το Βέλγιο (74,9%), η Λετονία (77,2%), η Μάλτα (84,4%), η Λιθουανία (86%), η Ιταλία (88,5%).

Από την άλλη πλευρά οι χώρες με το υψηλότερο ποσοστό δανείων έναντι καταθέσεων είναι η Φινλανδία (161,3%), το Λουξεμβούργο (117%), η Ολλανδία (112,7%) και η Ιρλανδία (111,9%). Στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 103,4%.

 

Το βαρίδι των μη εξυπηρετούμενων δανείων

 

Σημειώνεται ότι οι κυπριακές τράπεζες κουβαλούν και το βαρίδι των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ωστόσο επί του παρόντος αυτό δεν επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις προοπτικές χρηματοδότησης της οικονομίας, αφού για περισσότερα από τα μισά υπάρχουν προβλέψεις. Εξάλλου με τις εποπτικές χαλαρώσεις ύψους 1,4 δισ. ευρώ και τις εγγυήσεις ύψους 2 δισ. ευρώ οι οποίες αναμένεται να ψηφιστούν σήμερα από τη Βουλή, δεν αναμένεται να επηρεαστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα των τραπεζών. Αντίθετα σε περίπτωση που δεν υπάρξουν πρωτοβουλίες από τις τράπεζες ελλοχεύει ο κίνδυνος αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που θα συνεπάγεται και αύξηση των προβλέψεων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τον Νοέμβριο του 2019 το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις εγχώριες εργασίες των τραπεζών ανήλθε στα 9,4 δισ. ευρώ. Ωστόσο για τα υπό αναφορά δάνεια υπάρχουν ήδη προβλέψεις ύψους 5 δις ευρώ (ποσοστό 52,8%). Σημειώνεται επίσης ότι ποσοστό 44,3% των μη εξυπηρετούμενων δανείων βρίσκονται κάτω από αναδιάρθρωση (4,2 δισ. ευρώ), ενώ το ποσοστό αναμένεται να αυξηθεί οριακά μετά την οριστικοποίηση των δικαιούχων του σχεδίου «Εστία» (για το οποίο επίσης έχει παραχωρηθεί κρατική επιδότηση).

Στα εγχώρια νοικοκυριά υπάρχουν 4,9 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εκ των οποίων τα 2,2 δισ. ευρώ καλύπτονται από προβλέψεις. Σημειώνεται επίσης ότι 2,1 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρίσκονται ήδη κάτω από αναδιάρθρωση, ενώ το ποσοστό αναμένεται να αυξηθεί μετά την οριστικοποίηση των δικαιούχων του «Εστία».

Επίσης στις επιχειρήσεις υπάρχουν 4,2 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εκ των οποίων τα 2,2 δισ. ευρώ καλύπτονται από προβλέψεις. Σημειώνεται επίσης ότι 2,2 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρίσκονται κάτω από αναδιάρθρωση.

 

Ποιους αφορούν τα νομοσχέδια που θα ψηφιστούν σήμερα από τη Βουλή

 

Σημειώνεται ότι σήμερα η Βουλή αναμένεται να εγκρίνει δύο σημαντικά νομοσχέδια, τα οποία ανοίγουν το δρόμο για αναστολή των δόσεων, αλλά και για παροχή χρηματοδότησης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις ύψους 2 δισ. ευρώ.

Το νομοσχέδιο για αναστολή της αποπληρωμής δόσεων (κεφαλαίου και τόκων) αφορά φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους «οι οποίοι δεν είχαν καθυστερήσεις στην καταβολή της δόσης πέραν των 30 ημερών» και οι οποίοι θα υποβάλουν γραπτό αίτημα στον χρηματοοικονομικό οργανισμό με τον οποίο συνεργάζονται. Σημειώνεται επίσης ότι το μέτρο αφορά δόσεις σε τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης δανείων, ασφαλιστικές εταιρείες και τον ΚΟΑΓ. Με βάση το διάταγμα το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή, η αναστολή θα ισχύει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2020.

Όσον αφορά το σχέδιο κρατικών εγγυήσεων ύψους 2 δισ. ευρώ, όπως αναφέρεται, το μεγαλύτερο μέρος θα αξιοποιηθεί για την παραχώρηση νέων χαμηλότοκων δανείων σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους (1,75 δισ. ευρώ) που αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω των μέτρων που λήφθηκαν για αντιμετώπιση του κορονοϊού, ενώ το υπόλοιπο θα διοχετευτεί για την επιδότηση μέρους του επιτοκίου σε φυσικά πρόσωπα, αυτοτελώς εργαζομένους και επιχειρήσεις (250 εκατ. ευρώ). Τα πρώτα δάνεια αναμένεται να παραχωρηθούν στις αρχές Μαΐου και θα έχουν διάρκεια από 3 μήνες μέχρι 6 χρόνια, εξαιρουμένων των τρεχούμενων λογαριασμών που η μέγιστη διάρκεια της εγγύησης θα είναι το 1 έτος. Σημειώνεται επίσης ότι στο σχέδιο υπάρχει όρος ότι οι επιχειρήσεις και οι αυτοτελώς εργαζόμενοι οι οποίοι θα αξιοποιήσουν το πρόγραμμα «δεν θα προχωρήσουν σε οποιεσδήποτε απολύσεις προσωπικού μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου».