14 μήνες στο περίμενε και χωρίς εισοδήματα δικαιούχοι επιδομάτων

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

 

Χιλιάδες άνεργοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, δικαιούχοι ΕΕΕ και άλλων επιδομάτων παραμένουν για μήνες χωρίς εισοδήματα, αφού το Υπουργείο Εργασίας χρειάζεται μέχρι και 14 μήνες -ενίοτε και περισσότερο- για να εξετάσει τις αιτήσεις τους. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις οι αιτητές καλούνται να υποβάλουν ξανά και ξανά τα ίδια στοιχεία επειδή «χάνονται» οι φάκελοι τους, ενώ οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν τους απαντάνε τα τηλέφωνα και ούτε τους ανοίγουν τις πόρτες στα γραφεία προκειμένου να ρωτήσουν πού βρίσκεται το θέμα τους.

Ενδεικτικά της κατάστασης είναι τα ακόλουθα στοιχεία:

ΕΕΕ: Απαιτούνται περίπου έξι μήνες για εξέταση των αιτήσεων, παρά τις πολύ πιεστικές ανάγκες των αιτητών. Μάλιστα οι αιτητές είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν στις τράπεζες 50 – 100 ευρώ για να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες καταστάσεις τραπεζικών λογαριασμών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις «χάνονται» έγγραφα και στοιχεία και ως εκ τούτου οι αιτητές καλούνται να πληρώσουν ξανά για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία έγγραφα και να υποβάλουν ξανά και ξανά τα ίδια στοιχεία τις κρατικές υπηρεσίες.

Επίδομα ανεργίας: Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αυτή την περίοδο εξετάζονται οι αιτήσεις όσων μισθωτών τερματίστηκε η απασχόλησή τους και η περίοδος ανεργίας τους άρχισε στις 30/07/2021. Δηλαδή πριν τρεις μήνες. Σημειώνεται επίσης ότι εξετάζονται οι περιπτώσεις όσων ήδη λαμβάνουν επίδομα ανεργίας το οποίο αφορά την περίοδο ανεργίας Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2021.

Πληρωμή λόγω πλεονασμού: Εξετάζονται οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν την περίοδο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου 2020. Δηλαδή πριν δεκατέσσερις μήνες. Σημειώνεται μάλιστα ότι υπάρχει αριθμός αιτήσεων που έχουν υποβληθεί πριν την πιο πάνω ημερομηνία, οι οποίες παραμένουν σε εκκρεμότητα επειδή οι εργοδότες δεν έχουν αποστείλει ακόμη τα στοιχεία που τους έχουν ζητηθεί. Δηλαδή, παρά το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι δεν φέρουν οποιαδήποτε ευθύνη, παραμένουν εδώ και μήνες χωρίς εισοδήματα.

Επίδομα ασθενείας: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν μέχρι τις 16/07/2021, δηλαδή πριν τρεισήμισι μήνες.

Σύνταξη αναπηρίας: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν την περίοδο Ιουνίου – Ιούλιου 2021 και οι οποίες έχουν σταλεί ήδη σε Ιατρικό Συμβούλιο. Δηλαδή πριν πέντε μήνες.

Σύνταξη ανικανότητας: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν την περίοδο Μαρτίου – Απριλίου 2021 και οι οποίες έχουν σταλεί ήδη σε Ιατρικό Συμβούλιο. Δηλαδή πριν οκτώ μήνες.

Επίδομα σωματικής βλάβης: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2021, δηλαδή πριν δύο μήνες.

Δευτεροβάθμιο ιατρικό συμβούλιο: Εξετάζονται οι ιεραρχικές προσφυγές Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2020, δηλαδή πριν δώδεκα μήνες.

Θεσμοθετημένη σύνταξη: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες αφορούν όσους απέκτησαν δικαίωμα την περίοδο Απριλίου – Μαΐου 2021, δηλαδή πριν εφτά μήνες.

Κοινωνική σύνταξη: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες αφορούν όσους απέκτησαν δικαίωμα την περίοδο Απριλίου – Μαΐου 2021, δηλαδή πριν εφτά μήνες.

Σύνταξη χηρείας: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν τον Ιούνιο του 2021, δηλαδή πριν πέντε μήνες. Σημειώνεται ότι εκκρεμούν αιτήσεις για σύνταξη χηρείας σε άνδρες, οι οποίες υποβλήθηκαν το 2020.

Βοήθημα κηδείας: Εξετάζονται αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν από τις κρατικές υπηρεσίες την περίοδο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου 2021, δηλαδή πριν τρεις μήνες. Σημειώνεται μάλιστα ότι στις περιπτώσεις στις οποίες ο αποβιώσας/η αποβιώσασα λάμβανε κοινωνική σύνταξη, που είναι και οι περισσότερες, η καθυστέρηση φτάνει τους τέσσερις μήνες.

Επίδομα ορφάνιας: Εξετάζονται αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν από τις κρατικές υπηρεσίες την περίοδο Ιουλίου – Αυγούστου 2021, δηλαδή πριν τέσσερις μήνες.

Βοήθημα τοκετού: Εξετάζονται αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2021, δηλαδή πριν δύο μήνες.

Επίδομα μητρότητας: Εξετάζονται αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν μέχρι τις 20/08/2021 (για πρώτη πληρωμή), δηλαδή πριν δυόμισι μήνες. Σημειώνεται ότι για συνεχόμενες πληρωμές εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες έχουν παραληφθεί και για τις οποίες έχουν προσκομιστεί τα αναγκαία στοιχεία (π.χ. δήλωση τοκετού) τον Αύγουστο του 2021, δηλαδή πριν τρεις μήνες.

Επίδομα πατρότητας: Εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν από την αρμόδια κρατική υπηρεσία τον Σεπτέμβριο του 2021, δηλαδή πριν δύο μήνες.

Αιτήσεις με βάση τον κανονισμό της ΕΕ: Το ίδιο χρονοβόρα είναι η εξέταση αιτήσεων θεσμοθετημένης σύνταξης, χηρείας και ανικανότητας, οι οποίες πληρώνονται με βάση τις διμερείς συμβάσεις και τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης 883/04. Συγκεκριμένα:

Θεσμοθετημένη σύνταξη: αυτή την περίοδο εξετάζονται οι αιτήσεις για τις οποίες έχουν παραληφθεί απαντήσεις αναφορικά με στοιχεία, πιστοποιητικά και ασφαλιστικούς λογαριασμούς από άλλους φορείς, για αιτητές με ημερομηνία γεννήσεως το 1955–1958.

Σύνταξη ανικανότητας: εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες παραλήφθηκαν από τις κρατικές υπηρεσίες τον Οκτώβριο του 2021.

Σύνταξη χηρείας: εξετάζονται οι αιτήσεις Οκτωβρίου 2021, για τις οποίες έχουν παραληφθεί απαντήσεις αναφορικά με στοιχεία, πιστοποιητικά και ασφαλιστικούς λογαριασμούς από άλλους φορείς.

Επίδομα ορφάνιας: εξετάζονται οι αιτήσεις Μαΐου 2020, για τις οποίες έχουν παραληφθεί απαντήσεις αναφορικά με στοιχεία, πιστοποιητικά και ασφαλιστικούς λογαριασμούς από άλλους φορείς.

Φόβοι για εκτίναξη της φτώχειας λόγω της κρίσης του κορονοϊού

Η μεγαλύτερη ανησυχία των κοινωνικών οργανώσεων και της ευρύτερης κοινωνίας είναι ότι οι επιπτώσεις της κρίσης του κορονοϊού θα οδηγήσουν στην αύξηση του ποσοστού όσων βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2019 (πριν την κρίση του κορονοϊού) 188.000 βρίσκονταν σε κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού, κυρίως λόγω χαμηλών εισοδημάτων. Σημειώνεται μάλιστα ότι 73 χιλιάδες αντιμετώπιζαν σοβαρές υλικές στερήσεις, αφού αδυνατούσαν να καλύψουν βασικές ανάγκες όπως η πληρωμή της δόσης ή του ενοικίου, ή/και των λογαριασμών του ρεύματος και του νερού.

Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (2018), σημειώθηκε μικρή βελτίωση στο ποσοστό των προσώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού (από 22,3% σε 21,3%). Παρά ταύτα, υπήρξε σημαντική επιδείνωση στους νέους και τις οικογένειες με δύο ή/και περισσότερα παιδιά. Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι το ποσοστό των εργαζόμενων με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας αυξήθηκε στο 7,3%.

Ανάγκη αύξησης των επιδομάτων ώστε να συμβαδίζουν με τις σημερινές ανάγκες

Το «τσουνάμι» αυξήσεων στις τιμές βασικών αγαθών και υπηρεσιών φέρνει στην επιφάνεια με επιτακτικό τρόπο την ανάγκη για αύξηση των επιδομάτων, ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες των δικαιούχων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός αυξήθηκε με ρυθμό 4,3%. Όπως επισημαίνεται, μάλιστα, σε σχετική ανακοίνωση, «οι μεγαλύτερες μεταβολές στις οικονομικές κατηγορίες συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2020 καταγράφηκαν στον ηλεκτρισμό με ποσοστό 32,3% και στα πετρελαιοειδή με ποσοστό 25,8%». Σημειώνεται επίσης ότι τον Οκτώβριο ο δείκτης στον ηλεκτρισμό αυξήθηκε κατά 6,26% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ και στα πετρελαιοειδή αυξήθηκε κατά 3,74%.

Σημειώνεται ότι με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας η Κύπρος είναι μεταξύ των χωρών με το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που αδυνατούν να κρατήσουν το σπίτι τους επαρκώς ζεστό. Στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι 8%, ενώ στην Κύπρο φτάνει στο 21%. Σημειώνεται μάλιστα ότι το ποσοστό στην Κύπρο είναι το τρίτο υψηλότερο, μετά τη Βουλγαρία (27%) και τη Λιθουανία (23%).

«Παλεύουμε με κλειστές πόρτες και σπασμένα τηλέφωνα»

 

Οι αιτητές παλεύουν -πολλές φορές για μήνες- με κλειστές πόρτες και σπασμένα τηλέφωνα, αφού δεν υπάρχει τρόπος επικοινωνίας με τις κρατικές υπηρεσίες. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις χάνονται οι αιτήσεις τους ή/και στοιχεία, με αποτέλεσμα να καλούνται να υποβάλουν ξανά και ξανά τα ίδια έγγραφα.

Το Υπουργείο Εργασίας αναφέρει ότι μόνο με την ψηφιοποίηση της διαδικασίας μπορεί να συντμηθεί ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων που υποβάλλονται.

Πιο κάτω οι απαντήσεις του Υπουργείου Εργασίας, καθώς επίσης του προέδρου της Επιτροπής Εργασίας, Ανδρέα Καυκαλιά, του ΓΓ της ΕΚΥΣΥ, Κώστα Σκαρπάρη, και του προέδρου της ΚΥΣΟΑ, Χριστάκη Νικολαΐδη.

Υπουργείο Εργασίας: Μόνο με την ψηφιοποίηση της διαδικασίας θα συντμηθεί ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων

Οι σχετικά μεγάλοι χρόνοι εξέτασης για αιτήσεις επιδομάτων είναι διαχρονικό φαινόμενο που οφείλεται στις διαδικασίες που με βάση τις διάφορες νομοθεσίες πρέπει να εφαρμοστούν. Η λύση σε αυτό το διαχρονικό φαινόμενο είναι η ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων για επιδόματα και η ψηφιοποίηση της όλης διαδικασίας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να συντμηθεί ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων που υποβάλλονται.

Η αποτελεσματικότητα της ηλεκτρονικής υποβολής και εξέτασης των αιτήσεων για επιδόματα έχει ήδη αποδειχτεί στην πράξη, αφού με τη μέθοδο αυτή το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει παραλάβει και διεκπεραιώσει δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις σε μηνιαία βάση, χωρίς οποιαδήποτε καθυστέρηση, για την καταβολή των Ειδικών Επιδομάτων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας.

Το υπουργείο έχει προχωρήσει στη μηχανογράφηση και την εφαρμογή της ηλεκτρονικής υποβολής και για το Επίδομα Τέκνου και Μονογονίας, που είναι το επίδομα με τις περισσότερες αιτήσεις που υποβάλλονται κάθε χρόνο. Από τις 4 Οκτωβρίου 2021 βρίσκεται στη διάθεση του κοινού η ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης για παροχή Επιδόματος Τέκνου και Μονογονίας.

Έχουν επίσης καταργηθεί τα ταμεία των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών των εισφορών, ενώ και οι αιτήσεις για το Σχέδιο Αποπληρωμής Ληξιπρόθεσμων Οφειλών με Δόσεις έχουν υποβληθεί μέσω της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας. Με την εφαρμογή του Συστήματος ΕΡΓΑΝΗ από τον περασμένο Σεπτέμβριο, και οι δηλώσεις προσλήψεων από τους εργοδότες γίνονται ηλεκτρονικά.

Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα το υπουργείο, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, συνεχίζει με την ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων για όλα τα επιδόματα, με προτεραιότητα στα επιδόματα ασθενείας, ανεργίας και μητρότητας, τα οποία είναι αυτά με τον μεγαλύτερο αριθμό υποβαλλόμενων αιτήσεων.

Πρόεδρος Επιτροπής Εργασίας: «Πώς θα ζήσει κάποιος, αν για ένα χρόνο δεν έχει επίδομα ή εισόδημα;»

 

Δυστυχώς, στην Κύπρο βρισκόμαστε πολύ μακριά από τη δημιουργία ενός πραγματικού κοινωνικού κράτους. Ενδεικτικό αυτής της κατάστασης είναι η καθυστέρηση στην καταβολή των επιδομάτων του ΤΚΑ, όπως το επίδομα ασθενείας, ανεργίας, μητρότητας, αναπηρίας, σωματικής βλάβης, καθώς και των συντάξεων, θεσμοθετημένης, κοινωνικής και ανικανότητας.

Ως ΑΚΕΛ, από το 2017, όταν πρωτοθέσαμε το θέμα, ζητήσαμε από την κυβέρνηση να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος. Παρά τις δεσμεύσεις του αρμόδιου υπουργείου, τέσσερα χρόνια μετά η κατάσταση δεν έχει αλλάξει.

Είναι αδιανόητο οι άνεργοι, όσοι ασθενούν, οι συνταξιούχοι, οι ασφαλισμένοι στο ΤΚΑ, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είναι μισθοσυντήρητα άτομα, να αναμένουν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να τους καταβληθεί το επίδομα ή η σύνταξη που δικαιούνται.

Η κυβέρνηση πρέπει να αποδείξει στην πράξη ότι κατανοεί τη θέση αυτού που χάνει τη δουλειά του, αυτού που συνταξιοδοτείται, ότι έχει ανάγκη το επίδομα ή τη σύνταξη για να βγάλει τον μήνα. Πώς θα ζήσει κάποιος, αν για ένα χρόνο δεν έχει επίδομα ή εισόδημα; Θα πρέπει να εξευρεθεί τρόπος άμεσα, ώστε οι δικαιούχοι επιδομάτων και συντάξεων να λαμβάνουν αυτό που τους αναλογεί στο χρόνο που πρέπει.

Στην Επιτροπή Εργασίας έχουμε αποφασίσει ότι μέχρι το τέλος Νοεμβρίου θα θέσουμε το θέμα εκ νέου για συζήτηση, αναμένοντας από την κυβέρνηση να υιοθετήσει μέτρα ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα.

 

Γ.Γ. ΕΚΥΣΥ: Συνταξιούχοι περιμένουν για μήνες να εξεταστεί η αίτησή τους, ενώ χάνονται φάκελοι και έγγραφα

 

Το πρόβλημα των απαράδεκτα μεγάλων καθυστερήσεων στην εξέταση των αιτήσεων δεν είναι σημερινό, αλλά χρονολογείται. Η ΕΚΥΣΥ έχει κάνει πάρα πολλά διαβήματα προς το Υπουργείο Εργασίας αλλά και προσωπικά προς την Υπουργό Εργασίας. Δυστυχώς τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι δεν έγιναν όσα έπρεπε να γίνουν για να αντιμετωπιστεί αυτό το πολύ σοβαρό πρόβλημα. Επιτρέπεται να εξετάζονται ακόμη αιτήσεις του 2020 και η αρμόδια υπηρεσία να προβάλλει δικαιολογίες, όπως ότι υποβλήθηκαν πολλές αιτήσεις στο τέλος του χρόνου ή/και ότι ορισμένες αιτήσεις είναι σωστά συμπληρωμένες;

Το τηλεφωνικό κέντρο δεν ανταποκρίνεται στις κλήσεις των συνταξιούχων, ενώ δεν τους επιτρέπουν ούτε να μεταβούνε στα γραφεία προκειμένου να δούνε πού βρίσκεται το θέμα τους.

Πρόσφατα η Επίτροπος Διοικήσεως εξέδωσε έκθεση που καταγράφει πολλά από τα προβλήματα τα οποία παρουσιάζονται. Επίσης το θέμα συζητήθηκε στη Βουλή μετά από πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ. Παρά ταύτα, δεν λήφθηκαν μέτρα από το Υπουργείο Εργασίας. Αντίθετα, παρατηρείται υποτίμηση από πλευράς της ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας προς τους συνταξιούχους. Για παράδειγμα, πρόσφατα πραγματοποιήθηκε συνεδρία της Επιτροπής Εργασίας της Βουλής, στην οποία ήταν παρόντες η Υπουργός Εργασίας και ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εργασίας, αλλά όταν ήρθε η σειρά για να συζητηθεί το θέμα των χαμηλοσυνταξιούχων αποχώρησαν και οι δύο για τους δικούς τους λόγους και άφησαν τους τεχνοκράτες να απαντήσουν στις πιέσεις των βουλευτών και των εκπροσώπων των οργανώσεων των συνταξιούχων.

Πρόεδρος ΚΥΣΟΑ: Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας θέτουν πολλαπλά εμπόδια στα άτομα με αναπηρίες

 

Εξακολουθούν να σημειώνονται πολύ σοβαρές καθυστερήσεις στην εξέταση και έγκριση αιτήσεων των ατόμων με αναπηρίες. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας θέτουν, δυστυχώς, πολλαπλά εμπόδια, όπως δομικά, περιβαλλοντικά, συμπεριφορικά, γνωστικά, θεσμικά, γραφειοκρατικά και ιδεολογικά, προκαλώντας οδυνηρές καθυστερήσεις στην εξασφάλιση συντάξεων, παροχών και επιδομάτων, οδηγώντας σε χρονοβόρες, περίπλοκες διαδικασίες και επώδυνες καθυστερήσεις. Πρόκειται για ένα συνδυασμό έλλειψης πρόσβασης στα αρμόδια τμήματα και υπηρεσίες του υπουργείου, καθώς και στις ιστοσελίδες των εν λόγω υπηρεσιών από το χαμηλό ποσοστό των ατόμων με αναπηρίες της χώρας μας που τυγχάνει να έχει δεξιότητες διαδικτύου. Άτομα με αναπηρίες που αιτούνται σύνταξης ανικανότητας λαμβάνουν επιστολές ετεροχρονισμένα, μετά, δηλαδή, την παρέλευση της ημερομηνίας που είναι ορισμένη η εξέτασή τους από το αρμόδιο ιατροσυμβούλιο. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω καθυστερήσεων και των απίστευτων ταλαιπωριών στις οποίες υπόκεινται δικαιούχοι των πιο πάνω παροχών, μένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς εισοδήματα, χωρίς εξοπλισμό και χωρίς μέσο διακίνησης, με πολύ σοβαρές συνέπειες όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών αυτών και των οικογενειών τους. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι και τα δομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που υπάρχουν όσον αφορά την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες με φυσική παρουσία ή τηλεφωνικά στις υπηρεσίες εξυπηρέτησης, καθώς και ότι οι ιστοσελίδες των διαφόρων τμημάτων του Υπουργείου Εργασίας παρουσιάζουν σοβαρά κενά και προβλήματα προσβασιμότητας. Τα πλείστα έντυπα/αιτήσεις που είναι αναρτημένα στις ιστοσελίδες των Τμημάτων δεν αναγνωρίζονται/διαβάζονται από τα προγράμματα/συσκευές που χρησιμοποιούν οι πολίτες με οπτική και άλλες αναπηρίες, με αποτέλεσμα τον πλήρη αποκλεισμό τους από τις υπηρεσίες αυτές.