Γονείς, εμβολιάστε τα παιδιά σας

•Ανησυχίες για το αντιεμβολιαστικό κίνημα που απλώνει πλοκάμια και στην Κύπρο

•Τρέχουν τα προλάβουν τα χειρότερα Υπουργείο Υγείας, ΠΙΣ και Παιδιατρική Εταιρεία
Της Μαρίνας Κουμάστα
Μήνυμα προς τους γονείς ότι οι εμβολιασμοί δεν είναι θέμα ατομικής επιλογής αλλά θέμα δημόσιας υγείας στέλνει ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ), ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιεί ότι εμφάνιση επιδημιών απειλεί και τη χώρα μας.

Ιδιαίτερες ανησυχίες εκφράζουν οι παιδίατροι οι οποίοι αντιμετωπίζουν πέρα από την ομάδα των γονέων που αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους και αυτούς οι οποίοι εκφράζουν αμφιβολίες, που στηρίζονται σε φήμες και ανυπόστατα άρθρα του διαδικτύου.

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα, που δρα κυρίως μέσω του διαδικτύου, σπέρνει τον πανικό με αναληθείς και αβάσιμες πληροφορίες, όπως «ο θηλασμός προστατεύει το παιδί από την ιλαρά» ή «το εμβόλιο τάδε προκαλεί αυτισμό». Με στόχο να προληφθούν τα χειρότερα παιδίατροι, Υπουργείο Υγείας, Ιατρικός Σύλλογος και άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς ενώνουν δυνάμεις και κηρύσσουν πόλεμο κατά του αντιεμβολιαστικού κινήματος.

Το πρόβλημα στην Κύπρο

Στην Κύπρο, όπως αναφέρει η παιδίατρος Αναστασία Συμεού, δεν είναι μεγάλος ο αριθμός των γονέων που δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους. Είναι, ωστόσο, αυξανόμενος ο αριθμός των γονέων που εκφράζουν αμφιβολίες και είναι δύσπιστοι απέναντι στα οφέλη του εμβολιασμού. «Μας ανησυχεί πάρα πολύ το γεγονός ότι αυτή η ομάδα των γονέων θα “παρασυρθεί” από την επικίνδυνη μόδα του αντιεμβολιασμού και δεν θα εμβολιάζει τα παιδιά της» ανέφερε χαρακτηριστικά και τόνισε πως τα μέτρα θα πρέπει να παρθούν χθες.

Προειδοποίησε, μάλιστα, πως ακόμη και μια μικρή ομάδα παιδιών να μείνει χωρίς εμβολιασμούς, υπάρχει κίνδυνος για έξαρση επιδημιών και για επανεμφάνιση θανατηφόρων παθήσεων, οι οποίες δεν καταγράφονται στην Κύπρο εδώ και πολλές δεκαετίες.

Ανάγκη επιτακτική η ενημέρωση

Ιατρικός Σύλλογος και Παιδιατρική Εταιρεία χαρακτηρίζουν επιτακτική την ανάγκη ενημέρωσης των πολιτών για το θέμα του εμβολιασμού. Οι γιατροί σε υπομνήματα που κατέθεσαν στη Βουλή επικαλούνται το παράδειγμα της Γαλλίας και της Ιταλίας, όπου λόγω της επανεμφάνισης ασθενειών και του ξεσπάσματος επιδημιών προχώρησαν στη θέσπιση νομοθεσιών, οι οποίες καθιστούν τους εμβολιασμούς παιδιών υποχρεωτικούς.

Αναφορά όμως κάνουν και στο παράδειγμα της Ελλάδας, όπου έχουν καταγραφεί δεκάδες κρούσματα ιλαράς.

Την Πέμπτη η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία προειδοποίησε ότι 350.000 παιδιά, ηλικίας από 15 μηνών έως τεσσάρων ετών, είναι μη εμβολιασμένα. Όπως αναφέρει ο ΠΙΣ τα τελευταία δύο χρόνια «έχουν προστεθεί νέα στοιχεία από τη διεθνή εμπειρία, τα οποία ανησυχούν τον ιατρικό κόσμο της Κύπρου και έτσι ο ΠΙΣ επαναφέρει στη Βουλή την πρότασή του για την εισαγωγή ως πρώτο μέτρο, εκ μέρους της Πολιτείας, του εντύπου ανάληψης ευθύνης από μέρους των γονιών που αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους».

Οι επιδημίες ιλαράς στη Ρουμανία, στην Ιταλία και τελευταίως στην Ελλάδα, υποδεικνύουν οι γιατροί, «συνδέονται σαφώς με τη μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού οφειλόμενης στο αντιεμβολιαστικό κίνημα». Είναι καλύτερα, σημειώνουν, να ληφθούν μέτρα από την Πολιτεία πριν ξεσπάσει οποιαδήποτε επιδημία στην Κύπρο, γιατί τότε τα μέτρα που θα ληφθούν υπό την πίεση των γεγονότων μπορεί να είναι ακραία και αναποτελεσματικά».

«Το φαινόμενο άρνησης εμβολιασμών των παιδιών από μερίδα γονιών είναι ένα διαρκώς διογκούμενο πρόβλημα παγκόσμια, το οποίο έχει θορυβήσει τόσο τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας όσο και τις διάφορες διεθνείς και εθνικές υγειονομικές αρχές» τονίζει από τη δική της πλευρά η Παιδιατρική Εταιρεία και υπογραμμίζει ότι πλέον το φαινόμενο αυτό «αποτελεί ένα υπαρκτό σοβαρό κίνδυνο επανεμφάνισης ξεχασμένων και θανατηφόρων ασθενειών με τη μορφή επιδημιών, οι οποίες λόγω ακριβώς των εμβολιασμών είχαν εκλείψει από πολλά μέρη του πλανήτη αλλά δεν έχουν ακόμα εκριζωθεί».

Οι παιδίατροι πάντως πιστεύουν ότι η παραπληροφόρηση των γονιών και η εξάπλωση του αντιεμβολιαστικού κινήματος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η αμφισβήτηση και η άρνηση των εμβολιασμών αποτελεί δυστυχώς μια μείζονα απειλή, προσθέτουν στο υπόμνημά τους οι παιδίατροι και συνεχίζουν αναφέροντας ότι «η εύκολη πλέον, ανεξέλεγκτη και ταχεία διάδοση της παραπληροφόρησης με τα μέσα που παρέχει η σημερινή τεχνολογία, καθώς και η ατυχής επίδραση που ασκούν σε μερίδα ανυποψίαστων πολιτών αυτόκλητοι ψευδοεπιστήμονες που υπόσχονται θεραπείες με μαγικές συνταγές παρακάμπτοντας τα αναντίρρητα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής και διασπείροντας ατεκμηρίωτα και επικίνδυνα ψεύδη κατά των εμβολιασμών, έχουν συμβάλει στη μεγιστοποίηση του προβλήματος».

Τι προτείνουν οι παιδίατροι

Οι παιδίατροι οι οποίοι είναι αυτοί που δέχονται κυρίως τις αμφισβητήσεις των γονέων για τους εμβολιασμούς προτείνουν:

• την άμεση θέσπιση νόμου ώστε η καταγραφή των δεδομένων υποχρεωτικής εμβολιαστικής κάλυψης να είναι υποχρεωτική κατά την εγγραφή των παιδιών στην Α’ τάξη του Δημοτικού,
• τον έλεγχο σε ετήσια βάση της κάλυψης, σύμφωνα με το προτεινόμενο σχήμα, εμβολιασμών στο ατομικό δελτίο κάθε μαθητή και να καταγράφεται η μη ανταπόκριση στην κλήση από τη σχολιατρική υπηρεσία για καθυστερημένους εμβολιασμούς,
• την υποβολή υποχρεωτικής δήλωσης ανάληψης ευθύνης και καταγραφής του λόγου της επιλογής τους, για γονείς οι οποίοι παρά τη σχετική ενημέρωση αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους με όλα ή κάποια εμβόλια.

Να σημειωθεί ότι σήμερα οι γονείς κατά την εγγραφή του παιδιού τους στην Α’ Δημοτικού καλούνται να προσκομίσουν βιβλιάριο εμβολίων. Ποσοστό όμως της τάξης του 15% δεν παρουσιάζει το βιβλιάριο αυτό.

Τρέχουν να προλάβουν τα χειρότερα

Τις ανησυχίες του ιατρικού κόσμου συμμερίζεται και το Υπουργείο Υγείας το οποίο -και παρά το γεγονός ότι η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών στην Κύπρο είναι σε πολύ καλά επίπεδα- τρέχει να προλάβει τα χειρότερα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη λοιμωξιολόγο Μαρία Κολιού λίγο πριν τα Χριστούγεννα, Υπουργείο Υγείας, ΠΙΣ και Παιδιατρική Εταιρεία αποφάσισαν να εφαρμόσουν στρατηγική σχετικά με το θέμα ξεκινώντας με την εκτίμηση της έντασης και των λόγων του φαινομένου άρνησης με ερωτηματολόγιο που ετοιμάστηκε και το οποίο θα διανεμηθεί σε όλους τους επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με τους εμβολιασμούς.

Με αυτό τον τρόπο θα καταγραφούν αριθμοί, χαρακτηριστικά γονιών (π.χ. εθνικότητα, πεποιθήσεις) και οι λόγοι μη εμβολιαμσού των παιδιών τους. Αφού διαπιστωθεί το μέγεθος του προβλήματος οι αρμόδιοι θα μπουν στη δράση στοχεύοντας τις αιτίες.

• Γίνεται παρέμβαση στα σχολεία στην 1η και την 6η Δημοτικού και 3η Γυμνασίου.
• Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς οι επισκέπτριες υγείας ζητούν από τους γονείς να παρουσιάσουν αντίγραφο του βιβλιαρίου εμβολιασμών των παιδιών τους. Εξετάζουν το βιβλιάριο και όταν υπάρχουν ελλείψεις εμβολίων επικοινωνούν με τους γονείς, τους ενημερώνουν και τους προτρέπουν να κάνουν τα εμβόλια είτε στον παιδίατρο τους, είτε στα κρατικά κέντρα εμβολιασμών, είτε και στο ίδιο το σχολείο από τη Σχολιατρική Υπηρεσία. Τον Απρίλιο του ίδιου σχολικού έτους διενεργείται επανέλεγχος των βιβλιαρίων υγείας για να επιβεβαιωθεί ο εμβολιασμός των παιδιών που παρουσίαζαν ελλείψεις.
• Το Υπουργείο Υγείας έχει προχωρήσει σε σχέδιο δράσης για την εξάλειψη της ιλαράς και της ερυθράς. Έχει συσταθεί ομάδα για προώθηση των εμβολιασμών στην οποία συμμετέχουν όχι μόνο παιδίατροι, ιδιώτες και κρατικοί, αλλά και γιατροί δημόσιας υγείας και επισκέπτες υγείας και ειδικός στην ψυχολογία της συμπεριφοράς από το Πανεπιστήμιο για εφαρμογή προγραμμάτων αξιολόγησης των παρεμβάσεων του Υπουργείου.

Δωρεάν οι εμβολιασμοί

Στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν 63 κρατικά κέντρα εμβολιασμού στα οποία προσφέρονται εντελώς δωρεάν εμβόλια χωρίς διατυπώσεις (διαβατήρια και ταυτότητες) με απώτερο στόχο να προσελκύουν ακόμα και παράνομα διαμένοντες στην Κύπρο να εμβολιαστούν προς όφελος της δημόσιας υγείας.

Ξεκαθαρίζουν τη θέση τους οι ομοιοπαθητικοί

Σε όλους όσοι διατείνονται ότι οι ομοιοπαθητικοί δεν υποστηρίζουν τους εμβολιασμούς απαντά η Παγκύπρια Ιατρική Εταιρεία Ομοιοπαθητικής, η οποία δηλώνει πως τάσσεται υπέρ των εμβολιασμών.

«Τα εμβόλια πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες του Υπουργείου Υγείας κάθε χώρας» αναφέρει η Εταιρεία σε υπόμνημά της προς τη Βουλή. Προσθέτει, δε, ότι «η θέση που εκφράζεται κατά καιρούς από κάποιους μεμονωμένους γιατρούς που ασκούν την ομοιοπαθητική ή κάποιους μη γιατρούς που η Πολιτεία ανέχεται να ασκούν παράνομα την ομοιοπαθητική ότι τάχα οι ομοιοπαθητικοί είναι εναντίον των εμβολίων είναι πλήρως αντιεπιστημονική και αντίκειται στη δημόσια υγεία».

Μέτρα κατά γιατρών από τον ΠΙΣ

Στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο έχουν φτάσει καταγγελίες για γιατρούς οι οποίοι ασκούν την εναλλακτική/ομοιοπαθητική ιατρική και φέρονται να προτρέπουν τους ασθενείς τους να αποφεύγουν τους εμβολιασμούς. Ο ΠΙΣ έχει ήδη αποστείλει αυστηρή προειδοποίηση στα μέλη του ότι «η αμφισβήτηση των εμβολίων δεν θεωρείται μια αποδεκτή διαφορετική επιστημονική άποψη».

Στην ίδια επιστολή ο ΠΙΣ καθιστά σαφές ότι «εάν γιατρός μέλος μας καταγγελθεί ότι αποτρέπει ασθενείς του από το να εμβολιαστούν ή ακόμα και αν απλώς αναπαράγει λανθασμένες πληροφορίες που αφορούν την αναγκαιότητα ή την ασφάλεια των εμβολίων θα παραπεμφθεί για πειθαρχικό αδίκημα».