28η Οκτωβρίου: Το ΟΧΙ στο φασισμό και στο ναζισμό – Για μια Ελλάδα ανεξάρτητη και δημοκρατική

Ο ελληνικός λαός είπε ΟΧΙ στο φασισμό και το ναζισμό και αντιστάθηκε με ηρωισμό, αυταπάρνηση και αλληλεγγύη! Για μια Ελλάδα ανεξάρτητη, ελεύθερη και δημοκρατική! Σε ένα μικρό αφιέρωμα για τη σημερινή επέτειο, επιλέξαμε τη δράση των γυναικών ενάντια στο φασισμό και αντλήσαμε πληροφόρηση από το tvxs.gr και άλλες πηγές.

Δεν έγινε ποτέ κανένα μαζικό κίνημα στην Ιστορία χωρίς τη συμμετοχή των γυναικών. Στην εποχή μας, ανάλογα παραδείγματα μπορούμε να δούμε με τις γυναίκες της Αιγύπτου στην πλατεία Ταχρίρ ή με τις γυναίκες της Κωνσταντινούπολης για το θάρρος που επέδειξαν. Το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο της ιστορικού Τασούλας Βερβενιώτη, Η γυναίκα της αντίστασης, τονίζει αυτά ακριβώς που δεν πρέπει να ξεχνάμε: Αφενός τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στον αγώνα ενάντια στο φασισμό και το ναζισμό, κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης (1941-1944) και αφετέρου τον απεχθή ρόλο των γερμανοτσολιάδων συνεργατών τους.

Η γενιά της Αντίστασης έζησε και έδρασε με την προσδοκία μιας μελλοντικής κοινωνικής ευτυχίας. Ανάμεσα στο προσωπικό και το πολιτικό, το ατομικό και το συλλογικό συμφέρον, έδωσε προτεραιότητα στο «γενικότερο καλό»…

Η μαζικότερη και δυναμικότερη εμφάνιση των γυναικών στην Αντίσταση γίνεται ακριβώς στην πιο αιματηρή φάση της Κατοχής.

Είναι η περίοδος που οι οργανώσεις υιοθετούν ως μέσο πάλης κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις που γίνονται αποκλειστικά από γυναίκες. Σε αυτή τη φάση σχηματίζονται οι διμοιρίες ανταρτισσών και οι γυναίκες αναλαμβάνουν επικίνδυνα ή «αντρικά» καθήκοντα.

Αυτές οι γυναίκες στάθηκαν αντιμέτωπες όχι μόνο με τα στρατεύματα κατοχής αλλά και με τους Έλληνες που είχαν οπλιστεί από τους Γερμανούς ενάντια στους συμπατριώτες τους που αντιστέκονταν.

Απόσπασμα από το βιβλίο: Η γυναίκα της αντίστασης

«Στην αρχή της κατοχής, πολλές γυναικείες κινητοποιήσεις δεν καθοδηγούνται από τις οργανώσεις, αλλά αποτελούν ένα αυθόρμητο ξέσπασμα.

Οι γυναίκες δρουν συλλογικά κινούμενες από το δίκιο τους για θέματα που αφορούν την επιβίωση, την υγεία και την καθαριότητα.

Ελάχιστες πληροφορίες όμως μπορούμε να έχουμε για τέτοιου είδους ενέργειες. Οι γυναίκες δεν γράφουν, δεν εκδίδουν εφημερίδες και το κυριότερο -και οι ίδιες και το υπόλοιπο κοινωνικό σώμα- δεν θεωρούν σημαντικές αυτές τις πράξεις.

Η “θέση” των γυναικών βρίσκεται στον ιδιωτικό χώρο και η παρουσία τους στο δημόσιο χώρο βιώνεται ως “στιγμιαία” και “συμπτωματική”. Αφορά μόνο το συγκεκριμένο γεγονός. Μετά από αυτό αποχωρούν από τη σκηνή και ξαναγυρίζουν στα “έργα” τους.

Πάντως οι περισσότερες γυναικείες κινητοποιήσεις -μαζικές ή με επιτροπές- μέχρι την άνοιξη του 1943, φαίνεται ότι έγιναν στην Αθήνα. Οι προφανείς αιτίες είναι η ένταση και η οξύτητα των προβλημάτων, αλλά και ο βαθμός ανάπτυξης του κινήματος.

Και αν οι κινητοποιήσεις των γυναικών της Αθήνας μπορούν να θεωρηθούν “φυσικές”, εκείνο που πραγματικά προκαλεί έκπληξη είναι οι κινητοποιήσεις των γυναικών στις αγροτικές περιοχές και ιδίως οι μαζικές διαδηλώσεις και η κάθοδος των γυναικών από τα χωριά στις πόλεις -πρωτεύουσες των νομών.

Χρονικά οριοθετούνται από το φθινόπωρο του 1943 και μετά και απηχούν τις συνθήκες κατάκτησης όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, τη δημιουργία ομάδων Ελλήνων οπλισμένων από τους Γερμανούς, τα γεγονότα στα πολεμικά μέτωπα, τις ανάγκες των Γερμανών σε εργατικά χέρια, καθώς και την αλματώδη ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος -ένοπλου και πολιτικού- μετά το καλοκαίρι του 1943.

Μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: τις “μικρές” (όσες δηλαδή γίνονται για κάποιο συγκεκριμένο λόγο που αφορά ένα χωριό ή μια περιοχή και στις οποίες μετέχουν λιγότερες γυναίκες) ή τις “μεγάλες” (που σχετίζονται με γενικότερα ή πολιτικά ζητήματα).

Η έμπνευση, η οργάνωση και η ευθύνη των γυναικείων αυτών κινητοποιήσεων ανήκει στο ΕΑΜ/ΚΚΕ. Ηγούνται γυναίκες στελέχη του Κόμματος. Καταγράφονται στις αντιστασιακές εφημερίδες -ως παράδειγμα προς μίμηση, ίσως και φόρος τιμής- και γι αυτό διαθέτουμε περισσότερα στοιχεία. Και στις “μικρές” και στις “μεγάλες” κινητοποιήσεις οι γυναίκες δείχνουν την ίδια τόλμη και αποφασιστικότητα, το ίδιο θάρρος και πάθος.

Το 1944 το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η αντίσταση είναι η τρομοκρατία που ασκούν οι Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών.

Με τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις, δημιουργούν μια ασφυκτική ατμόσφαιρα, μια αφόρητη ψυχολογική πίεση τόσο στους αγρότες όσο και στους κατοίκους των πόλεων. Οι οργανώσεις της αντίστασης για να σπάσουν αυτό το κλίμα και να τονώσουν το φρόνημα, θα απαντήσουν ένοπλα αλλά και με διαδηλώσεις ειρηνικές».

Μαρτυρίες για την 28η Οκτωβρίου

Στις 5.30 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, οι ιταλικές δυνάμεις επιτίθενται στην Ελλάδα από τα αλβανικά σύνορα. Οι εισβολείς είναι πάνοπλοι και ο στρατιωτικός ακόλουθος της βρετανικής πρεσβείας προβλέπει «ελληνική συντριβή». Οι Έλληνες όμως έχουν διαφορετική γνώμη.

Με το που ηχούν οι σειρήνες του πολέμου, ολόκληρη η Ελλάδα συγκλονίζεται από διαδηλώσεις. Στην Αθήνα, οι διαδηλωτές σπάνε τα γραφεία της Alitalia και κατευθύνονται στη βρετανική πρεσβεία. Σύνθημά τους, «Δώστε μας όπλα». Ο Μανώλης Γλέζος και ο Αποστόλης Σάντας, φοιτητές τότε 18 ετών, ζητούν να πάνε στο μέτωπο αλλά δεν τους το επιτρέπουν λόγω ηλικίας. Μαζί με άλλους συμφοιτητές τους θα προσφερθούν να αντικαταστήσουν τους δημοσίους υπαλλήλους που πηγαίνουν στο μέτωπο.

Ο Γιάννης Αναστόπουλος μοιράζεται το όπλο του με έναν άλλο στρατιώτη. Τοποθετούνται όμως σε διαφορετικά μονάδες και ο Αναστόπουλος θα πολεμήσει άοπλος. Το πρώτο βάρος της ιταλικής επίθεσης σηκώνει το μικρό απόσπασμα Πίνδου, υπό τον συνταγματάρχη Δαβάκη. Ο ελληνικός στρατός όχι μόνο καταφέρνει να σταματήσει τους εισβολείς, αλλά περνάει στην αντεπίθεση. Μέσα σε 20 μέρες το μέτωπο μεταφέρεται στην Αλβανία. Ο Μουσολίνι γίνεται αντικείμενο χλευασμού και οι πολεμικές επιθεωρήσεις γεμίζουν τα θέατρα. Σε μια από αυτές παίζουν και τα Καλουτάκια μαζί με τη Σοφία Βέμπο. Η Άννα Καλουτά θυμάται πως όταν έφτασαν τα νέα για την κατάληψη της Κορυτσάς, η παράσταση σταμάτησε, βγήκαν στη σκηνή όλοι οι ηθοποιοί και μαζί με τον κόσμο τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο. Ο ελληνικός στρατός μετρά 13.000 νεκρούς, αλλά οι ιταλικές δυνάμεις υφίστανται βαριά ήττα. Όλα θα αλλάξουν στις 6 Απριλίου, όταν ο Χίτλερ κηρύσσει τον πόλεμο στην Ελλάδα…

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy