Δίπλα μου ήτανε ο Ονήσιλος

Θέα/Ορίζοντας

Δίπλα μου ήτανε ο Ονήσιλος

Μια καινούργια τοιχογραφία του Ελλαδίτη εικαστικού καλλιτέχνη Φίκου βρίσκεται στη Λευκωσία και είναι εμπνευσμένη από την ιστορία του Ονήσιλου και το ποίημα του Παντελή Μηχανικού “Ονήσιλος” Ο καλλιτέχνης όπως πάντα, χρησιμοποίησε τα χρώματα της περιοχής όπου είναι η τοιχογραφία στην προκειμένη περίπτωση «ώχρα της τοπικής πέτρας, γκρι των παραθυρόφυλλων των καταστημάτων και μπλε, το χρώμα πολλών παραθύρων και θυρών της συγκεκριμένης γειτονιάς».

Όπως ο ίδιος αναφέρει: «Η τοιχογραφία αποτελεί έναν εικαστικό διάλογο με το ποίημα του Κύπριου ποιητή Μηχανικού. Βρίσκω αυτό το ποίημα τόσο συγκλονιστικό και συγκινητικό – οι πολλαπλοί συμβολισμοί, οι εικόνες που δημιουργεί… Μόλις μερικούς μήνες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο (1974), ο νεκρός Ονήσιλος –σύμβολο του αγώνα των Κύπριων για ελευθερία– επιστρέφει στη ζωή, κοιτάζοντας το ίδιο του το κρανίο, συλλογιζόμενος, όχι «Να ζει κανείς ή να μη ζει» αλλά «Να μάχεται κανείς ή να μη μάχεται» – άξιζε την προσπάθεια ο χαμένος αγώνας. Ενδιαφέρον, κατά την άποψή μου, είναι πως ο ποιητής δεν κατηγορεί τους εισβολείς ούτε τις Μεγάλες Δυνάμεις γι’ αυτή την τραγωδία, αλλά τον κυπριακό λαό, που στρεφόμενος προς την καταναλωτική ευμάρεια, δεν μπόρεσε να αφουγκραστεί τα μηνύματα την ιστορίας.

«Δέκα χιλιάδες μέλισσες έστειλε ο Ονήσιλος, κι όλες ψοφήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα, χωρίς τίποτα να νιώσουμε». Βρίσκω αυτή την αλήθεια τόσο διαχρονική, τόσο οικουμενική. Όποιος κλείνει τα μάτια και τ’ αυτιά στα μαθήματα της ιστορίας –είτε αυτός είναι άτομο, είτε κοινωνική ομάδα, είτε ένα έθνος– θα αντιμετωπίσει δύσκολες μέρες στο μέλλον. Ο Ονήσιλος ζει ακόμα και μας στέλνει τις μέλισσές του να μας υπενθυμίζουν αυτή την αλήθεια: 47 χρόνια από την εισβολή, 47 μέλισσες στην τοιχογραφία. Μπορούμε να ακούσουμε τη βουή των φτερών τους;»

Ονήσιλος

Δίπλα μου ήτανε ο Ονήσιλος

βγαλμένος απ’ την ιστορία και το θρύλο

ολοζώντανος.

Αρχιλεβέντης βασιλιάς αυτός

κρατούσε στο χέρι ό,τι του ’χε απομείνει:

ένα καύκαλο

–το δικό του κρανίο–

γεμάτο μέλισσες.

Δέκα χρόνια έστελλε τις μέλισσές του ο Ονήσιλος

να μας κεντρίσουν

να μας ξυπνήσουν

να μας φέρουν ένα μήνυμα.

Δέκα χιλιάδες μέλισσες έστειλε ο Ονήσιλος

κι όλες ψοφήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα

χωρίς τίποτα να νιώσουμε.

Κι όταν το ποδοβολητό των βαρβάρων

έφτασε στη Σαλαμίνα

φρύαξε ο Ονήσιλος.

Άλλο δεν άντεξε.

Άρπαξε το καύκαλό του

και το θρυμμάτισε απάνω στο κεφάλι μου.

Κι έγειρα νεκρός.

Άδοξος, άθλιος,

καταραμένος απ’ τον Ονήσιλο.

Παντελής Μηχανικός (Κατάθεση 1975)