Σημεία κοινού/ Ορίζοντα

Το ταξίδι. Κύπρος, 1948 – Η αρχή της οδύσσειας

Ευάγγελος Μαυρουδής, Εκδόσεις Κέδρος, 2020

Στο πολυπρόσωπο αυτό μυθιστόρημα, μυθιστορηματικοί και αληθινοί ιστορικοί χαρακτήρες εμπλέκονται και πρωταγωνιστούν στην υπόθεση. Όπως συμβαίνει συνήθως στα καλά ιστορικά μυθιστορήματα, οι λίγοι βασικοί χαρακτήρες είναι φανταστικοί, πλαισιώνονται όμως και συνδιαλέγονται με χαρακτήρες με αληθινή ιστορική υπόσταση. Το 1977 πάλι, αφού έχει μεσολαβήσει ο αγώνας της ΕΟΚΑ, η ανεξαρτησία το 1960 και ο Αττίλας το 1974, πεθαίνει ο Μακάριος Γ΄, μία από τις κορυφαίες μορφές του Κυπριακού Αγώνα.

Έτσι και εδώ, επομένως, πρωταγωνιστής είναι ένας Ισραηλινός δημοσιογράφος με απώτερη καταγωγή από την Κύπρο, ο οποίος προσδιορίζεται απλά ως ο “αφηγητής” και φτάνει στο νησί το 1977 με σκοπό να αναζητήσει την ταυτότητα του άγνωστου πατέρα του και να εξετάσει μία δολοφονία που συνέβη το 1948 και σχετίζεται, κατά κάποιον τρόπο, με τους γονείς του δημοσιογράφου. Αυτή η έρευνα, καθώς και το αίνιγμα του άγνωστου πατρός, το οποίο ο συγγραφέας διατηρεί εντέχνως κυριολεκτικά ως την τελευταία σελίδα του βιβλίου, προσδίδει μία ελαφριά αύρα μυστηρίου στο μυθιστόρημα και μια αδιόρατη αστυνομική διάσταση.

Τελικά, τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα απ’ όσο φαίνονται αρχικά. Η μητέρα του δημοσιογράφου, μία Ελληνοεβραία τραγουδίστρια όπερας, κουβαλάει τελικά και η ίδια αρκετούς γρίφους στο δισάκι της, πριν φύγει από το νησί, γνωρίσει τη φρίκη των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και καταλήξει στο νεόδμητο κράτος του Ισραήλ.

Ο συγγραφέας εμπλέκει με μεγάλη μαεστρία στην πλοκή, τόσο τους Άγγλους αξιωματούχους του νησιού, τον μετέπειτα αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τους κομμουνιστές της Κύπρου, τους σιωνιστές, τους ναζί, τους Εβραίους, όσο και τους γνωστούς αρχηγούς τους στην Ελλάδα, ακόμη και μέλη της ακροδεξιάς οργάνωσης Χ. Πλάι σε αυτούς βρίσκονται επιστήμονες, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, μέχρι και λεπροί και όλοι τους συνθέτουν ένα πολύπλοκο μωσαϊκό το οποίο όμως εκθέτει διεξοδικά το Κυπριακό Ζήτημα.

Τη μεγάλη προσφορά του βιβλίου κατ’ εμέ, αποτελεί η ένταξη του Κυπριακού προβλήματος από τον συγγραφέα, μέσα στο πλαίσιο της εποχής του, δηλαδή στο πλαίσιο του αντίκτυπου που είχε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948, η φθίνουσα αποικιοκρατία, ο Ελληνικός Εμφύλιος του 1945-49 στο Κυπριακό Ζήτημα, η κόντρα Δεξιάς-Αριστεράς και ο Ψυχρός Πόλεμος. Αυτό προσφέρει στον αναγνώστη μία νέα ματιά σε ένα ζήτημα το οποίο, παραδοσιακά, είτε τα περισσότερα ιστορικά βιβλία, είτε κυρίως τα λογοτεχνικά, το εξετάζουν εντελώς μόνο του και αποκομμένο από τα υπόλοιπα γεγονότα της Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Ιστορίας, τα οποία όμως το προκαθόρισαν. Τα πολλά και διαφορετικά πρόσωπα της Ιστορίας ενώνονται εδώ σε ένα, καθορίζοντας τόσο την ιστορική όσο και τη μυθιστορηματική πλοκή του βιβλίου.

“Το ταξίδι”, λοιπόν, του Ευάγγελου Μαυρουδή αποτελεί ένα ταξίδι στην Ιστορία τόσο της Κύπρου, όσο και της Ευρώπης, το ταξίδι του Ισραηλινού δημοσιογράφου προς αναζήτηση της καταγωγής του, το ταξίδι των Εβραίων που, μετά το Ολοκαύτωμα, πηγαίνουν προς την Γη της Επαγγελίας με ενδιάμεσο σταθμό την Κύπρο, το ταξίδι των πρωταγωνιστών προς ένα καλύτερο αύριο, το ταξίδι των δύο Κυπρίων φυγάδων προς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, τη Βουδαπέστη, την Πράγα, το Παρίσι, το Βουκουρέστι, αλλά και το Κάιρο και τη Λευκωσία. Πρωτίστως, όμως, αποτελεί το ταξίδι της Οδύσσειας των Κυπρίων, η οποία ξεκινά με την έναρξη της οθωμανικής και της αγγλικής κατοχής του νησιού και η οποία συνεχίζεται, δυστυχώς, μέχρι σήμερα.

Λεύκη Σαραντινού, Αναδημοσίευση από www.literature.gr, 18/1/2021

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy