ΑµεΑ: Άλλο το φαίνεσθαι και άλλο το είναι…

Μπορεί το κράτος, σε επίπεδο κυβέρνησης αλλά και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να εµφανίζεται ότι ενδιαφέρεται και προωθεί πρωτοβουλίες και δράσεις προς όφελος των χιλιάδων εκείνων πολιτών που αντιµετωπίζουν κινητικά προβλήµατα ή άλλες αναπηρίες, ωστόσο η πραγµατικότητα είναι εντελώς διαφορετική και διαπιστώνεται µέσα από την καθηµερινότητα, η οποία καταγράφει τη διαφορά που υπάρχει ανάµεσα στο φαίνεσθαι και το είναι.
Αυτή η πραγµατικότητα δεν έχει να κάνει µόνο µε τις σοβαρές ελλείψεις σε υποδοµές για ΑµεΑ που εξακολουθούν να υπάρχουν και τον γενικότερο παραγκωνισµό τους, αλλά και µε τον αρνητικό (σε αρκετές περιπτώσεις ρατσιστικό) τρόπο που η κοινωνία αντιµετωπίζει αυτούς τους ανθρώπους.

Του

Χρήστου Χαραλάµπους

Τα πρακτικά και κοινωνικά προβλήµατα στη ζωή των ΑµΕΑ δεν επισηµαίνονται µόνο από τους διάφορους οργανωµένους φορείς που αγωνίζονται για τα δικαιώµατα των ΑµεΑ αλλά και από ανθρώπους οι οποίοι εξ επαγγέλµατος βιώνουν τα όσα αρνητικά και απαράδεκτα συµβαίνουν. Και αυτοί είναι οι συνοδοί, κυρίως των παιδιών ΑµεΑ, οι οποίοι περνούν µαζί τους αρκετές ώρες κάθε µέρα.

«∆εν υπάρχει ελευθερία διακίνησης που αποτελεί τη βασικότερη ανάγκη για ένα ΑµεΑ», αναφέρει, µιλώντας στη «Χαραυγή», η Φωτεινή Φτερούδη, µε αρκετή εµπειρία ως συνοδός παιδιών µε αναπηρίες που φοιτούν σε σχολεία, επισηµαίνοντας ότι είναι ελάχιστοι οι χώροι όπου µπορεί µε άνεση και ασφάλεια να κινηθεί ένας άνθρωπος σε τροχοκάθισµα που επιθυµεί να πάει σε ένα καφέ ή ένα εστιατόριο.

Ακόµα και σε σχολικούς χώρους, όπως υποδεικνύει, καταγράφονται προβλήµατα. «Για παράδειγµα, δεν υπάρχουν επαρκείς ράµπες ούτε στέγαστρα, ώστε, ειδικά τον χειµώνα, να µπορεί να προστατευτεί ο µαθητής ΑµεΑ κατά την αποβίβαση ή επιβίβασή του στο αυτοκίνητο». ∆ιευκρινίζει ωστόσο ότι στο Λύκειο Κολοσσίου, όπου η ίδια εργάζεται ως συνοδός ενός τετραπληγικού µαθητή, η Σχολική Εφορεία έχει φροντίσει για την επίλυση αυτών των ζητηµάτων.

Μιλώντας κυρίως για τα προβλήµατα που καταγράφονται στους εκτός σχολείων δηµόσιους χώρους, τα οποία καθηλώνουν στο σπίτι ένα ΑµεΑ, αφού οι δυσκολίες προσβασιµότητας και κινητικότητας στην πόλη, εκτός των άλλων, δηµιουργούν και σοβαρούς κινδύνους ασφάλειας, η κα Φτερούδη αναφέρει χαρακτηριστικά ότι δεν υπάρχουν κατάλληλες ράµπες σε όλους τους χώρους όπου θα επιθυµούσε να κινηθεί ένα άτοµο µε κινητική αναπηρία.

«Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το κέντρο της Λεµεσού, τα πεζοδρόµια είτε είναι στενά είτε κατειληµµένα µε τραπεζάκια και άλλο εξοπλισµό των διαφόρων καταστηµάτων». Επισηµαίνει επίσης το γεγονός ότι «ακόµα και σε πάρκα που αποτελούν τους κύριους χώρους, όπου καταφεύγει ο κόσµος για ξεκούραση και αλλαγή παραστάσεων από την καθηµερινότητα, δεν υπάρχουν ράµπες ή άλλες διευκολύνσεις για άτοµα που κινούνται µε τροχοκάθισµα…»

Αναφερόµενη στους χώρους στάθµευσης που είναι καθορισµένοι για αναπήρους, παρατηρεί ότι εκτός από το γνωστό  πρόβληµα που υπάρχει µε την κατάληψή τους από κάποιους ασυνείδητους, υπάρχουν και προβλήµατα στο σχεδιασµό τους. «Θα έπρεπε να ήταν µεγαλύτεροι σε µήκος και πλάτος, αφού θα πρέπει να ανοίξει όλη η πόρτα και να υπάρχει αρκετός χώρος ώστε να πλησιάσει στην πόρτα του αυτοκίνητου το καροτσάκι και να µπορέσει µε άνεση και ασφάλεια να κατέβει ο άνθρωπος… Αν δίπλα είναι σταθµευµένο άλλο αυτοκίνητο, κι αυτό συµβαίνει συνήθως, τότε η αποβίβαση ή επιβίβαση καθίσταται σχεδόν ακατόρθωτη».

Σε βάρος των ΑµεΑ και η υποβάθµιση των συνοδών

Αν όµως τα ΑµεΑ βρίσκονται αντιµέτωπα µε ένα τείχος προβληµάτων, σωρεία προβληµάτων αντιµετωπίζουν και οι άνθρωποι που έχουν πολλές ώρες καθηµερινά την ευθύνη για την άνεση και ασφάλειά τους.

«Το βασικότερο είναι ότι αµειβόµαστε πολύ χαµηλά», αναφέρει η Φωτεινή Ψαρούδη και εξηγεί ότι «ξεκινάς µε ένα µισθό 675 ευρώ περίπου και παίρνεις κάποια αύξηση στα τρία χρόνια που µε αποκοπές ΓεΣΥ κ.λπ. έχεις στο χέρι και πάλι γύρω στα 680 ευρώ».

Υπάρχουν συνοδοί, όπως επισηµαίνει, που µπορεί να έχουν στην ευθύνη τους και τρία παιδιά (µε αυτισµό, διαβήτη ή άλλα προβλήµατα) σε µονάδες (δηµοτικά και νηπιαγωγεία) σε καθηµερινή βάση και αµείβονται το ίδιο.

«Σε περιπτώσεις όπως η δική µου, που είµαι συνοδός ενός τετραπληγικού παιδιού που φοιτά στο λύκειο, εγώ θα τον ταΐσω, θα του γράψω όλα τα µαθήµατά του και βέβαια έχω και την ευθύνη της ασφάλειάς του. Αρχίζω µε αυτό το παιδί από τις 7 και κάτι το πρωί και είµαι µαζί του µέχρι να γυρίσει στο σπίτι, καλύπτοντας τις ανάγκες του». Τονίζει, δε, την ανάγκη το κράτος να δει µε σοβαρότητα και το θέµα της απασχόλησης συνοδών για ΑµεΑ που θέλουν ή φοιτούν σε πανεπιστήµια, κάτι που καλούνται σήµερα να καλύψουν οικονοµικά οι γονείς. Όταν, όμως, οι γονείς δεν µπορούν να ανταποκριθούν οικονοµικά, τότε το παιδί καθηλώνεται στο σπίτι και στερείται της δυνατότητας περαιτέρω µόρφωσης και κοινωνικοποίησης.

Να σηµειωθεί ότι τα διαχρονικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι συνοδοί, οι οποίοι καλούνται να ασκήσουν ένα σηµαντικό λειτούργηµα, µέσα από πολλές δυσκολίες και κάτω από δυσµενείς εργασιακούς όρους, συζητήθηκαν σε συνάντηση που είχαν εκπρόσωποι του Παγκύπριου Συνδέσµου Σχολικών Συνοδών/Βοηθών µε αντιπροσωπεία του ΑΚΕΛ, µε επικεφαλής τον Γ.Γ. Στέφανο Στεφάνου.

Όπως διαπιστώθηκε, η µη θεσµοθέτηση του επαγγέλµατος από την κυβέρνηση παραµένει το βασικότερο πρόβληµα, κάτι που λειτουργεί σε βάρος των παιδιών µε αναπηρία και ορθώνει εµπόδια στην οµαλή ένταξή τους στη σχολική µονάδα. Υποδεικνύοντας ότι η κυβέρνηση επιβάλλεται να αναλάβει ουσιαστικές πρωτοβουλίες για τερµατισµό της ασύγγνωστης κωλυσιεργίας που παρατηρείται στην επίλυση των προβληµάτων των συνοδών, το ΑΚΕΛ διαβεβαίωσε ότι ο Γ.Γ. του κόµµατος θα θέσει το θέµα στον Υπουργό Παιδείας.

Βασικό ζητούµενο η αποδοχή και όχι ο οίκτος

 

Τι γίνεται όµως µε την αντιµετώπιση των ΑµεΑ από την ίδια την κοινωνία της οποίας µέλη αποτελούν και αυτοί οι άνθρωποι; Η απάντηση που δίνεται είναι κατηγορηµατική. «Υπάρχει ακόµα πολύς δρόµος να διανύσουµε ώστε να µπορούµε να πούµε ότι η κοινωνία έχει αποδεχτεί απόλυτα τα ΑµεΑ», λέει η κα Φτερούδη, επισηµαίνοντας ότι «ο κόσµος διακατέχεται ακόµα από συναισθήµατα οίκτου και εκφράζει απλώς τη συµπάθειά του… όµως αυτό κάθε άλλο παρά αποτελεί  αποδοχή».

Υποδεικνύοντας ότι για να γίνεται λόγος για αποδοχή θα έπρεπε κατ’ αρχήν να λυθούν τα προβλήµατα προσβασιµότητας στους δηµόσιους χώρους ώστε να µπορεί ένα ΑµεΑ να βρίσκεται όποτε το επιθυµεί σε συναναστροφή µε τον υπόλοιπο κόσµο και όχι να είναι υποχρεωµένο εκ των πραγµάτων να περιορίζεται στον δικό του προσωπικό χώρο, τονίζει την ανάγκη να αντιληφθούν επιτέλους όλοι ότι «ένα ΑµεΑ αναζητά την αποδοχή όχι µέσα από τον οίκτο, αλλά την ίση αντιµετώπιση, την κατανόηση και την αγάπη».

Επισηµαίνοντας ότι οι συνοδοί που ασχολούνται καθηµερινά και για πολλές ώρες µε αυτά τα άτοµα γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα όχι µόνο τι ζητούν τα ΑµεΑ από τους άλλους αλλά και τι προσφέρουν στους άλλους, λέει εµφαντικά ότι «νιώθω ευλογηµένη από τον Μιχάλη, το παιδί που συνοδεύω, γιατί µέσα από τη συναναστροφή µαζί του έχω αναθεωρήσει πολλά πράγµατα στον τρόπο σκέψης και αντίληψης για τις πραγµατικές αξίες της ζωής… έγινα καλύτερος άνθρωπος».

Από τη άλλη, η κα Φτερούδη εκφράζει έντονα την άποψη ότι είναι καιρός να δει το κράτος, οι τοπικές Αρχές, κάθε αρµόδιος φορέας το ζήτηµα της απασχόλησης των ΑµεΑ εκτός του σπιτιού τους. «Χρειάζεται να δηµιουργηθούν κάποιοι άνετοι και ασφαλείς χώροι, όπου θα µπορούσαν αυτοί οι άνθρωποι να γεµίζουν τις ώρες τους, τα απογεύµατα και ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, είτε εκφράζοντας κάποια καλλιτεχνικά ταλέντα τους είτε µε άλλους τρόπους».