Α. Κυπριανού: Ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό στην κοινωνία

Επισυνάπτεται η πρόταση του ΑΚΕΛ

Ως ΑΚΕΛ έχουμε αναλάβει την πρωτοβουλία να ετοιμάσουμε μια πρόταση η οποία αφορά την ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό στην κοινωνία. Θεωρούμε ότι αυτό το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό και δεν θα πρέπει να τύχει διαχείρισης μόνο από ένα πολιτικό κόμμα. Γι’ αυτό το λόγο έχουμε αποφασίσει και έχουμε αποστείλει επιστολές στους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων καταθέτοντας την πρόταση μας. Την πρόταση μας αποστείλαμε επίσης στον Πρόεδρο της Βουλής τον οποίο έχουμε παρακαλέσει να αναλάβει την πρωτοβουλία, να συγκληθεί η σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Χρειάζεται να ανταλλαγούν απόψεις για το πώς αυτό το μείζονος σημασίας θέμα για την κυπριακή κοινωνία και την κυπριακή οικονομία θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο συνεργασίας του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων του τόπου, έτσι ώστε να υπάρχει μια συνολική προώθηση και αντιμετώπιση του.

Η ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό στην κυπριακή κοινωνία

Ο σκοπός του σημειώματος αυτού είναι να αναλύσει τις αλλαγές που επέρχονται με τη διείσδυση των ψηφιακών τεχνολογιών στην κοινωνία μας, καθώς και:

• Τα πλεονεκτήματα και οφέλη που δημιουργούνται στην οικονομία μας,
• Τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την καθυστέρηση στην υιοθέτηση,
• Των αλλαγών που χρειάζονται για την εφαρμογή των τεχνολογιών και
• Το μοντέλο διακυβέρνησης το οποίο θα συμβάλει στη γρήγορη και αποτελεσματική εφαρμογή της ψηφιοποίησης στον τόπο μας.

Τεχνολογίες όπως το υπολογιστικό σύννεφο (Cloud), τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence), Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things),  Μάθηση Μηχανής (Machine Learning), Αλυσίδα των Μπλοκ (Blockchain), Ανάλυση Δεδομένων Μεγάλου Όγκου (Big Data Analytics) έχουν ήδη διεισδύσει και υιοθετήσει σε μεγάλο βαθμό σε άλλες χώρες με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ανταγωνιστικό χάσμα της Κύπρου με τις άλλες χώρες.

Λόγοι που επιβάλλουν το ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου

Οι σημερινές υπάρχουσες ψηφιακές τεχνολογίες ανατρέπουν τις υπάρχουσες δομές και δημιουργούν νέα πρότυπα επιχειρηματικής ανάπτυξης, με συνολική επίδραση σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Ως αποτέλεσμα η παγκόσμια οικονομία μετασχηματίζεται με ταχύτατους ρυθμούς με καταλύτη τις δυνατότητες που παρέχουν σε αυτές οι ψηφιακές τεχνολογίες.

Η Κύπρος έχει ήδη χάσει πολύτιμο έδαφος στο διεθνή ψηφιακό ανταγωνισμό, κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα από τις διάφορες έρευνες και δείκτες σχετικά με την ψηφιακή οικονομία όπου κατατάσσουν την Κύπρο στις τελευταίες θέσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τους ρυθμούς εξάπλωσης των νέων ψηφιακών επιχειρηματικών μοντέλων ο ψηφιακός μετασχηματισμός και γενικά η ψηφιακή οικονομία δεν είναι μόνο προϋποθέσεις για βελτίωση της οικονομίας αλλά όρος επιβίωσης, στο σημερινό έντονα ανταγωνιστικό κόσμο.

Πλεονεκτήματα του Ψηφιακού Μετασχηματισμού

Σε μια χώρα οι ψηφιακές λύσεις μπορούν να απλοποιήσουν και συνάμα να αυξήσουν το επίπεδο ασφαλείας μιας χώρας, να βελτιώσουν την υποδομή της, και να παρέχουν στον απλό πολίτη ψηλότερο επίπεδο διαβίωσης, και κατ’ επέκταση να βελτιώσουν σημαντικά την οικονομία της.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες δίνουν σε επιχειρήσεις και οργανισμούς την ευκαιρία να διαμορφώνουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ευελιξία.

Για τους πολίτες, η ψηφιοποίηση υπόσχεται την απαραίτητη βελτίωση, στην παροχή υπηρεσιών τόσο από το δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, καθώς επίσης μια γενική βελτίωση στον όλο τρόπο ζωής αγγίζοντας όλους τους τομείς την καθημερινότητας, συμπεριλαμβανομένων την υγείας, ασφάλειας, εκπαίδευσης, εργασίας, διακίνησης, διαβίωσης, λήψης και παροχής υπηρεσιών, κλπ.

Οι ψηφιακές λύσεις και υπηρεσίες μπορούν να διευκολύνουν τις συναλλαγές μεταξύ των διαφόρων χωρών, καθώς και να ελαχιστοποιήσουν ή και να εξαλείψουν σε μεγάλο βαθμό καταχρηστικές πρακτικές, όπως η υπεξαίρεση και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ξέπλυμα βρώμικου χρήματος). Επίσης η χρήση ψηφιακών τρόπων πληρωμής για παράδειγμα είναι ένας άμεσος τρόπος για την πάταξη της φοροδιαφυγής.

Η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών, πχ ηλεκτρονικές υπογραφές, καταργούν την ανάγκη τεκμηρίωσης μέσω εντύπων (χαρτιού) και έτσι και με την χρήση ηλεκτρονικών ροών εργασίας επιταχύνεται δραματικά η διεκπεραίωση συναλλαγών μεταξύ των διαφόρων τιμημάτων τόσο στον κυβερνητικό χώρο όσο και στον ημικρατικό αλλά και ιδιωτικό τομέα.

Αυτό όχι μόνο συμβάλει στην αύξηση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητας, αλλά συνάμα επιτελείται και οικολογικό έργο με τη σημαντικότατη μείωση κατανάλωσης χαρτιού.

Ποιες οι συνέπειες αν δεν γίνει έγκαιρα Ψηφιακός Μετασχηματισμός

Η ψηφιακή μετάβαση σε παγκόσμια κλίματα έχει συντελεστεί. Πλέον βρισκόμαστε στη «4^η βιομηχανική επανάσταση», όπου βλέπουμε καινούργια επιχειρηματικά μοντέλα να έχουν αναπτυχθεί, με βάση τις ψηφιακές τεχνολογίες και να αναιρούν γεωγραφικά σύνορα και αποστάσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι Κυπριακές εταιρείες να βρίσκονται αντιμέτωπες με εταιρείες και επιχειρηματικά μοντέλα από όλον τον κόσμο. Τέτοια μοντέλα, τα οποία αναπτύσσονται και υιοθετούνται σε εκθετικό βαθμό, έχουν βάλει λουκέτο σε τεράστιες επιχειρήσεις του εξωτερικού. Κατ’ επέκταση αυτό μπορεί να αρχίσει να συμβαίνει και στον τόπο μας.

Υπάρχουν εταιρείες οι οποίες δίνουν την ευχέρεια στους πελάτες τους από όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, να αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες ακόμη και από το κινητό τους, με παράδοση στο σπίτι τους, σε τιμές που πολλές φορές είναι πιο χαμηλές από τις αντίστοιχες τιμές στην τοπική αγορά. Αν και άρχισε να γίνεται προσπάθεια από τις Κυπριακές εταιρείες να διαθέτουν τα προϊόντα τους μέσω ψηφιακών καναλιών, η εμπειρία που δίνεται στον πελάτη τους τουλάχιστο στην παρούσα φάση είναι κατώτερη από το διεθνή ανταγωνισμό.

Τα παραδείγματα είναι πολλά και για αυτό το λόγο η άμεση και συντονισμένη προσπάθεια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου είναι επιτακτική, διαφορετικά θα βρεθούμε σαν κράτος σε πολύ δυσμενή θέση, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Ποια βήματα πρέπει να γίνουν

Σύμφωνα με το δείκτη DESI που αξιολογεί την πρόοδο των χωρών ως προς την ψηφιακή οικονομία και κοινωνία η Κύπρος παραμένει στις τελευταίες θέσεις (21 από 28) και κατατάσσεται στην ομάδα χωρών με χαμηλές επιδόσεις.

Η Κύπρος λόγω μεγέθους έχει την ευελιξία να μπορέσει να αυξήσει σημαντικά τις επιδόσεις της στον ψηφιακό τομέα και να τοποθετηθεί σε πολύ καλύτερη θέση στην Ευρώπη αλλά και στον κόσμο. Στην προσπάθεια αυτή, σημαντικό ρόλο μπορεί και οφείλει να επιτελέσει το κράτος. Το ίδιο το κράτος αποτελεί ταυτόχρονα σημαντικό κλάδο της οικονομίας, αλλά δρα και ως «καταλύτης» ενεργοποιώντας και επιταχύνοντας τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό μέσω του «Κράτους».

Ο ρόλος του κράτους είναι να δημιουργήσει το ρυθμιστικό και κανονιστικό περιβάλλον, το οποίο θα βοηθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και των κλάδων. Η συνέργεια του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα είναι απαραίτητη. Συνδυάζοντας τους πόρους του δημόσιου τομέα με αυτούς του ιδιωτικού για την προώθηση επενδύσεων στις ψηφιακές τεχνολογίες, δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός ψηφιακού οικοσυστήματος. Επίσης η υλοποίηση της ψηφιακής στρατηγικής της Κύπρου πρέπει να υπερβαίνει τον κύκλο ζωής μιας κυβέρνησης, και πρέπει να υλοποιείται, και να παρακολουθείται με τη συμμετοχή όλων των φορέων πολιτείας, επιχειρήσεων, ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, κλπ.

Αυτό που απαιτείται να γίνει και στην Κύπρο είναι να μαζευτούν όλες οι σχετικές αρμοδιότητες, οι οποίες είναι τώρα σκορπισμένες σε διάφορες υπηρεσίες, τμήματα και Υπουργεία, σε ένα κεντρικό φορέα, ο οποίος να έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:

• Τη δημιουργία ολοκληρωμένης Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής («ΕΨΣ») που θα έχει ως στόχο την εξυπηρέτηση και την αναβάθμιση της ζωής των πολιτών και την ενίσχυση και ανάπτυξη της οικονομίας
• Τη διαμόρφωση του κατάλληλου θεσμικού και νομικού πλαισίου για την υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών
• Το σχεδιασμό πλάνου δράσεων / οδικού ψηφιακού χάρτη, με συγκεκριμένους στόχους, σημεία ελέγχου και παρακολούθησης για την υλοποίηση της ΕΨΣ
• Ο συντονισμός με τα υπουργεία και άλλους κυβερνητικούς φορείς για τα θέματα που άπτονται της ΕΨΣ
• Ανάπτυξη και αναβάθμιση κοινών ψηφιακών πλατφόρμων, όχι μόνο μεταξύ κρατικών φορέων και τμημάτων αλλά και ιδιωτικού τομέα
• Ευθύνη υλοποίησης ή επίβλεψης, ανάλογα με την περίπτωση, σημαντικών ψηφιακών έργων
• Ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών
• Η εκπροσώπηση της Κύπρου διεθνώς για θέματα που αφορούν την ΕΨΣ
• Η επαφή με τον ιδιωτικό τομέα για τη δημιουργία σχετικής ενιαίας στρατηγικής, δράσεων και βέλτιστων πρακτικών
• Η ενίσχυση του ψηφιακού αλφαβητισμού και των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών
• Ποια μορφή θα πάρει αυτός ο Φορέας μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης μεταξύ μας.

Συμπέρασμα
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Κύπρου θα καταστήσει την Κύπρο πιο ανταγωνιστική, και θα φέρει αύξηση στο ΑΕΠ μιας και υπάρχει σαφής συσχετισμός μεταξύ της ψηφιακής ωριμότητας ενός κράτους ή μιας επιχείρησης και της ικανότητας τους να παράγουν αξία με τρόπο άμεσο και πολλαπλασιαστικό.

Με τα δεδομένα της ψηφιακής τεχνολογίας, Κυπριακές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να παρέχουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες μέσα στον παγκόσμιο πλέον χάρτη χωρίς να περιορίζονται από τα σύνορα της χώρας. Επίσης με την ορθή χρήση της Ψηφιακής τεχνολογίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα πέραν των διευκολύνσεων και καλύτερης εξυπηρέτησης που μπορούν να παρέχονται, θα δημιουργηθούν συνθήκες όπου θα υπάρχει περισσότερη διαφάνεια, και θα βοηθήσει σε εξάλειψη απτών προβλημάτων του κράτους, όπως για παράδειγμα, μειώσεις εξόδων, καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση των πολιτών, ελαχιστοποίηση της φοροδιαφυγής, καταπολέμηση της διαπλοκής.

Συνοψίζοντας η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης ηλεκτρονικής διακυβέρνησης βελτιστοποιεί την όλη εμπειρία του πολίτη. Η Κύπρος οφείλει και μπορεί να αναλάβει άμεσα τις πρέπουσες πρωτοβουλίες, ώστε να αναβαθμίσει τη θέση της μέσα στον Ευρωπαϊκό ψηφιακό χάρτη. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι κάτι του μέλλοντος αλλά του παρόντος και δεν αποτελεί επιλογή αλλά είναι ανάγκη επιβίωσης.

Πρόταση
Η ικανότητα συνεννόησης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Αν καταφέρουμε να συμφωνήσουμε στο καθεστώς του Φορέα και στις αρμοδιότητες του θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε από κοινού στην Κυβέρνηση και να απαιτήσουμε την σύσταση Επιτροπής η οποία θα αναλάβει σε χρονικό πλαίσιο έξι μηνών να καταθέσει ολοκληρωμένη και λεπτομερειακή πρόταση για τη σύσταση του Φορέα, τις αρμοδιότητες και τη λειτουργία του.