Αφγανιστάν: Το χρονικό ενός ατελείωτου πολέμου

Θύµα των γεωστρατηγικών σχεδιασµών των ΗΠΑ, ο λαός του Αφγανιστάν πλήρωσε και πληρώνει βαρύ τίµηµα

  • Όχι δεν κέρδισαν οι Ταλιμπάν τους Αμερικάνους. Έχασε η ανθρωπότητα. Και τα γεωπολιτικά παιχνίδια των Αμερικάνων τα πλήρωσε και τα πληρώνει μέχρι και σήμερα ο λαός και κυρίως οι γυναίκες του Αφγανιστάν

Το 1979 βρίσκει τη χώρα µε µια φιλοσοβιετική κυβέρνηση, η οποία ήταν ήδη σε σύγκρουση µε τους µοτζαχεντίν και η οποία φυσικά δεν άρεσε στις ΗΠΑ. Στα αποµνηµονεύµατά του ο Ρόµπερτ Γκέιτς, τότε αξιωµατούχος της CIA και µετέπειτα Υπουργός Άµυνας υπό τους Προέδρους Μπους και Οµπάµα, αναφέρει µια σύσκεψη τον Μάρτιο του 1979, όπου αποφασίστηκε να συνεχιστεί η στήριξη των µοτζαχεντίν ώστε να σπρωχτεί η ΕΣΣ∆ σε ένα «βιετναµέζικο» βάλτο. Τότε, περίπου, γεννήθηκε η Επιχείρηση «Κυκλώνας».

H Σοβιετική Ένωση εισβάλλει τελικά στο Αφγανιστάν τον ∆εκέµβριο του 1979 και µένει στη χώρα για 10 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία διοχέτευσαν στους µοτζαχεντίν όπλα και υλικοτεχνική υποστήριξη κόστους από 6 έως 20 δισεκατοµµύρια δολάρια. Την ίδια περίοδο, οι αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες στρατολογούν τον Οσάµα Μπιν Λάντεν, ο οποίος µε έδρα το Πακιστάν προµήθευε ακόµα και πυραύλους Στίνγκερ στους µοτζαχεντίν.

Ο Οσάµα Μπιν Λάντεν ήταν ο ιδρυτής της Αλ Κάιντα, η οποία συνεργάστηκε στενά µε το Πεντάγωνο. Παράδειγµα, ο πόλεµος στη Γιουγκοσλαβία (1992-1995) όπου το Πεντάγωνο µετέφερε χιλιάδες µαχητές της Αλ Κάιντα στη Βοσνία για να υποστηρίξουν τους µουσουλµάνους εκεί. Περισσότερα µπορείτε να δείτε στο ντοκιµαντέρ του Μάικλ Μουρ «Fahrenheit 9/11».

Η διεθνής πίεση και το υψηλό κόστος σε ανθρώπινες ζωές υποχρέωσε τον Φεβρουάριο του 1989 την ΕΣΣ∆ να αποχωρήσει από το Αφγανιστάν. Συνέχισε όµως να στηρίζει την κυβέρνηση της χώρας µέχρι το τέλος του 1991, όταν ο Μπόρις Γέλτσιν ανακοίνωσε τη διακοπή κάθε βοήθειας.

Στον εµφύλιο που ακολούθησε νικητής βγήκε ένα σχετικά νέο Κίνηµα, οι Ταλιµπάν (σηµαίνει «µαθητές» στη γλώσσα των Παστούν παραπέµποντας σε µελετητές του Ισλαµικού Νόµου), που πήραν την εξουσία το 1996.

Οι ΗΠΑ έγιναν ο κύριος χορηγός τους. Ο στόχος απλός. Υπάρχουν πολλά αποθέµατα πετρελαίου και φυσικού αερίου γύρω από την Κασπία Θάλασσα. Αλλά για τη µεταφορά αυτών των πόρων στη ∆ύση υπάρχουν µόνο τρεις οδοί: µέσω της Ρωσίας, µέσω του Ιράν ή µέσω του Αφγανιστάν. Και αφού οι άλλες δυο οδοί δεν προσφέρονταν, το Αφγανιστάν ήταν η µόνη επιλογή.

Οι Ταλιµπάν όµως δεν κατάφεραν να ελέγξουν ολόκληρη τη χώρα. Η σταθερότητα, δεν επιτεύχθηκε. Οι ΗΠΑ τότε άλλαξαν στρατηγική.

Η επίθεση στους δίδυµους πύργους την 11η Σεπτεµβρίου του 2001 ήταν η τέλεια δικαιολογία. Ο Οσάµα Μπιν Λάντεν θεωρήθηκε ως ο κύριος υπεύθυνος. Όταν οι Ταλιµπάν αρνούνται να παραδώσουν τον Μπιν Λάντεν, οι ΗΠΑ και οι σύµµαχοι τους εξαπολύουν, στις 7 Οκτωβρίου, την Επιχείρηση «∆ιαρκής Ελευθερία» (Operation Enduring Freedom). Αργότερα διέρρευσε ότι τα σχέδια της επιχείρησης ήταν ήδη στο γραφείο του Προέδρου Μπους δύο ηµέρες πριν από τις 11 Σεπτεµβρίου.

Το καθεστώς των Ταλιµπάν καταρρέει πολύ σύντοµα. Στις 22 ∆εκεµβρίου 2001 αναλαµβάνει Πρόεδρος της χώρας ο Χαµίτ Καρζάι, ο οποίος υπήρξε σύµβουλος της Union Oil Company of California (Unocal) για τον αγωγό φυσικού αερίου Τουρκµενιστάν – Αφγανιστάν – Πακιστάν (αργότερα προστέθηκε και η Ινδία).

Οι Ταλιµπάν βέβαια δεν διαλύθηκαν. Κατέφυγαν στα βουνά αρνούµενοι να δεχθούν το νέο στάτους κβο. Είκοσι χρόνια µετά οι επίγονοί τους επέστρεψαν θριαµβευτικά στην Καµπούλ.

Στα είκοσι αυτά χρόνια µεσολάβησαν πολλά. Την προσοχή της κοινής γνώµης τράβηξε κυρίως η «εκτέλεση» του Οσάµα Μπιν Λάντεν από Αµερικανούς πεζοναύτες το 2011 και η δολοφονία του Μουλάν Μανσούρ µε drone το 2016, οι πολύνεκρες επιθέσεις Ταλιµπάν σε σχολεία και πανεπιστήµια, η καταστροφή µε άρµατα µάχης και ρουκέτες δύο εκ των µεγαλύτερων αγαλµάτων του Βούδα του 5ου αιώνα στο Μπαµιγιάν και η επίθεση που δέχτηκε η Μαλάλα Γιουσαφζάι.

Αυτοί που σίγουρα δεν κέρδισαν από τις ατέλειωτες συγκρούσεις ήταν ο λαός του Αφγανιστάν. 5,5 εκατοµµύρια έγιναν πρόσφυγες και αυτός ο αριθµός θα αυξηθεί κατακόρυφα. Σχεδόν ο µισός πληθυσµός ζει σε συνθήκες φτώχειας. Η βρεφική θνησιµότητα είναι από τις υψηλότερες στον κόσµο και το προσδόκιµο ζωής από τα χαµηλότερα. Πριν από τον πόλεµο η καλλιέργεια οπίου είχε σχεδόν εξαλειφθεί, ενώ σήµερα το Αφγανιστάν προµηθεύει το 80% της ζήτησης παγκοσμίως.

Τον Φεβρουάριο του 2020, µετά από πολύµηνες µυστικές συνοµιλίες, οι Ταλιµπάν κατέληξαν σε συµφωνία µε τις ΗΠΑ. Ο Ντόναλντ Τραµπ «ένιψε τας χείρας του» από το χάος στο Αφγανιστάν σε µια προσπάθεια να ενισχύσει τις πιθανότητες επανεκλογής του. Η συµφωνία διασφάλισε την αποχώρηση των αµερικανικών και ΝΑΤΟϊκών στρατευµάτων, αλλά έδωσε ταυτόχρονα στους Ταλιµπάν την απαραίτητη «νοµιµοποίηση». Η διαδικασία αποχώρησης των Αµερικανών στρατιωτών θα ολοκληρωνόταν συµβολικά στις 11 Σεπτέµβρη 2021, 20ή επέτειο της τροµοκρατικής επίθεσης της Αλ Κάιντα στη Νέα Υόρκη.

Άλλες οι βουλές όµως των Ταλιµπάν… Απέφυγαν την περίοδο αυτή τις επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ, αλλά επικεντρώθηκαν σε δολοφονίες δηµοσιογράφων, δικαστών, γυναικών σε θέσεις εξουσίας και άλλων σκορπίζοντας τον τρόµο στον αφγανικό λαό.

Η παλινόρθωση των Ταλιµπάν είναι συνέχεια της πλήρους αποτυχίας των «επίσηµων» στόχων της αµερικανικής εισβολής στη χώρα. Ο «εκδηµοκρατισµός» διά της βίας και διά των οικονοµικών ενισχύσεων σε µία διεφθαρµένη πολιτική τάξη δεν δηµιούργησε ποτέ µία αφγανική κυβέρνηση που να έχει τη δυνατότητα και το λαϊκό έρεισµα να ελέγξει την πολύπαθη χώρα. Έχοντας παλαιότερα χρηµατοδοτήσει και εξοπλίσει τους Ταλιµπάν, οι ∆υτικοί τούς χρησιµοποίησαν έπειτα σαν τον «µπαµπούλα» που έπρεπε να καταπολεµηθεί. ∆εν κατάφεραν όµως σε 20 χρόνια κατοχής της χώρας και συνεχών συγκρούσεων τίποτα περισσότερο από το να τους περιορίσουν προσωρινά, με βαρύ όμως κόστος για τον αφγανικό λαό.

Ο τρόµος για το αύριο διακατέχει πολλούς, κυρίως γυναίκες. Και εάν στη Ντόχα οι Ταλιµπάν δήλωναν ότι θέλουν η νέα κυβέρνηση να περιλαµβάνει όλες τις πολιτικές δυνάµεις και πως δεν θα επιβληθούν αυστηροί περιορισµοί στις γυναίκες, δεν είναι επειδή οι Ταλιµπάν ξαφνικά έγιναν δηµοκράτες και φεµινιστές. Είναι απλά επειδή δεν θέλουν να προκαλέσουν τη µήνη της ∆ύσης. Θυµηθείτε µόνο τι έγραψε ο Εντουάρντο Γκαλεάνο στο βιβλίο του για τον υψηλόβαθµο θρησκευτικό ηγέτη των Ταλιµπάν, ο οποίος κατέθετε το 1981 στο διεθνές δικαστήριο της Στοκχόλµης εναντίον των Σοβιετικών και της κυβέρνησης του Αφγανιστάν: «Μας ατίµασαν τα κορίτσια µας οι κοµµουνιστές! Τους έµαθαν γραφή και ανάγνωση».

«Τάφος των Αυτοκρατοριών»

Ο πόλεµος δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για το Αφγανιστάν. Η χώρα ήταν µήλο της Έριδος για αιώνες. Προσπάθησαν να την καταλάβουν οι Πέρσες, οι Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι Ρωµαίοι, οι Ούνοι, οι Μογγόλοι, οι Βρετανοί, οι Σοβιετικοί και τέλος οι Αµερικάνοι. ∆εν ονοµάστηκε άλλωστε τυχαία «Τάφος των Αυτοκρατοριών».

Στη σύγχρονη ιστορία η διεκδίκηση ενισχυμένων θέσεων σε περιοχές γεωστρατηγικής σημασίας, ο τεράστιος ορυκτός πλούτος της χώρας (ιδιαίτερα τα μεγάλα κοιτάσματα λιθίου), ο έλεγχος ενεργειακών πηγών και δρόμων μεταφοράς είναι οι βασικοί λόγοι που φέρνουν το Αφγανιστάν στο στόχαστρο πολλών.

Στο συνοπτικό αυτό χρονικό θα µείνουµε στις τελευταίες δεκαετίες και πώς οδηγήθηκε η χώρα στη θριαμβευτική επάνοδο των Ταλιμπάν μετά από είκοσι χρόνια.

Ο πόλεμος των χιλιάδων νεκρών και των τρισεκατομμυρίων δολαρίων

Τα τελευταία 20 χρόνια καταγράφηκαν 2.500 περίπου θάνατοι Αµερικανών στρατιωτών, σχεδόν 4.000 θάνατοι άλλων Αµερικανών πολιτών, ενώ τραυµατίστηκαν περισσότεροι από 20.660 Αµερικανοί στρατιώτες.

Έχουν επίσης σκοτωθεί 1.100 στρατιώτες άλλων χωρών του ΝΑΤΟ. Αυτοί οι αριθµοί ωχριούν µπροστά στις απώλειες των Αφγανών. Υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους πέραν των 64.000 µελών του αφγανικού στρατού και της Αστυνοµίας και 51.000 περίπου Ταλιµπάν και άλλοι αντάρτες. Σύµφωνα δε µε την Αποστολή των Ηνωµένων Εθνών στο Αφγανιστάν (Unama), σκοτώθηκαν ή τραυµατίστηκαν περίπου 111.000 πολίτες. Ερευνητές του Πανεπιστηµίου Brown υπολογίζουν τις συνολικές δαπάνες των ΗΠΑ σε 2,26 τρισεκατοµµύρια δολάρια. Στο ποσό αυτό περιλαµβάνονται πέραν των 800 δισεκατοµµυρίων δολαρίων σε άµεσο κόστος πολέµου και 85 δισεκατοµµύρια δολάρια για την εκπαίδευση του αφγανικού στρατού. Εκτιµούν ακόµα ότι έχουν ήδη καταβληθεί τόκοι άνω των 500 δισεκατοµµυρίων δολαρίων (που περιλαµβάνονται στο συνολικό ποσό) για χρηµατοδότηση του πολέµου και ότι µέχρι το 2050 το κόστος των τόκων, µόνο για το πολεµικό χρέος στο Αφγανιστάν, θα µπορούσε να φτάσει τα 6,5 τρισεκατοµµύρια δολάρια.

Ποιοι κέρδισαν; Κυρίως οι πολεµικές βιοµηχανίες που αρχικά ρήµαξαν και ισοπέδωσαν το µεγαλύτερο µέρος του Αφγανιστάν και οι κατασκευαστικές των ΗΠΑ (και δευτερευόντως των συµµαχικών ΝΑΤΟϊκών δυνάµεων) που φρόντισαν να παρατείνουν έναν αδιέξοδο πόλεµο µε κάθε κόστος, ώστε να κτίσουν… τα γκρεµισµένα!

Πηγές: Morning Star, info-war.gr, theguardian.com, bbc.com, sputniknews.gr, thepressproject.gr

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy