Αυτές που ποτέ δεν θα πάψουν να αγωνίζονται…

Επίκαιρα όσο ποτέ τα μηνύματα της 8ης Μαρτίου

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Η 8η του Μάρτη είναι μέρα σύμβολο. Είναι μέρα που θυμίζει τιμημένους και γεμάτους θυσίες αγώνες για την καταξίωση και την πρόοδο της γυναίκας, για την καταξίωση και την πρόοδο της ανθρωπότητας. Γιατί η ανθρωπότητα δεν πρόκειται ποτέ να φτάσει σε εκείνο το ποθούμενο επίπεδο πολιτισμού και δημοκρατίας, αν πρώτα δεν εξαλείψει στην πράξη κάθε μορφή καταπίεσης, κάθε μορφή διάκρισης και προκατάληψης σε βάρος της γυναίκας.

O 20ός αιώνας υπήρξε ο αιώνας των κοσμογονικών αλλαγών για τη «γυναικεία υπόθεση». Οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και πρωταγωνίστησαν στη σεξουαλική απελευθέρωση. Βρέθηκαν στα μεγαλύτερα αξιώματα, αλλά πλήρωσαν και το βαρύ τίμημα της παγκοσμιοποίησης. Οι γυναίκες όμως ποτέ δεν έπαψαν να αγωνίζονται και ούτε θα το κάνουν. Κάθε 8η του Μάρτη η σκέψη τρέχει στις πρωτοπόρες αγωνίστριες των υφαντουργείων της Νέας Υόρκης, που το 1857 ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας καλύτερους όρους εργασίας, καλύτερο μεροκάματο.

Κάθε 8η του Μάρτη η σκέψη τρέχει σε όλες τις αγωνίστριες της ζωής, στις μάνες, τις κόρες, τις αδελφές. Στις γυναίκες που αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν αστείρευτη πηγή έμπνευσης και δημιουργίας και που με το χαμόγελό τους συνεχίζουν να υπενθυμίζουν ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο…

«Χαμόγελο γυναίκας»
Χαμογέλα γυναίκα
να χαμογελάς πάντα στη ζωή
ακόμα κι αν αυτή δε σου χαμογελάει
χαμογέλα στους χαμένους έρωτες
χαμογέλα στους πόνους σου, χαμογέλα παντού.
Το δικό σου χαμόγελο θα είναι:
Φως στο δρόμο σου
φάρος για τους χαμένους ταξιδευτές.
Το χαμόγελό σου θα είναι:
Ενα μητρικό φιλί
ένα καρδιοχτύπι για τους αγαπημένους σου
μια αχτίνα του ήλιου για όλους.
Alda Merini

Οπως το 1857 έτσι και το 2015

Ηταν στις 8 του Μάρτη το 1857 όταν οι εργάτριες στα υφαντουργεία και τα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης κατέβηκαν σε απεργία και διαδηλώσεις. Ζητούν ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και μείωση των ωρών εργασίας. Υπολογίζεται ότι οι γυναίκες εκείνη την εποχή δούλευαν στα εργοστάσια περίπου 16 ώρες τη μέρα, ενώ οι μισθοί τους ήταν σημαντικά χαμηλότεροι από τους μισθούς των ανδρών. Ετσι, στα αιτήματα των εργατριών της Νέας Υόρκης περιλαμβάνονταν και η μείωση των ωρών εργασίας στις 10, αλλά και η εξίσωση των μισθών ανδρών και γυναικών.

Η απεργία και οι μεγάλες μαχητικές διαδηλώσεις αντιμετωπίζονται από την κυβέρνηση με την αστυνομία και τα όπλα βάφοντας με αίμα τον αγώνα των εργατριών. Η απεργία της 8ης του Μάρτη 1857 ήταν από τις πιο σημαντικές στιγμές του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, γιατί έβαζε στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της πάλης κατά των φυλετικών διακρίσεων, κατά της ανισοτιμίας ανδρών και γυναικών, σε συνδυασμό με τον αγώνα ενάντια στην ταξική εκμετάλλευση. Η Β’ Διεθνής Συνδιάσκεψη των Σοσιαλιστριών Γυναικών, που συνήλθε στην Κοπεγχάγη το 1910, καθιέρωσε, μετά από πρόταση της επιφανούς προσωπικότητας του διεθνούς εργατικού κινήματος Κλάρας Τσέτκιν, τη μέρα της 8ης Μάρτη ως Διεθνή Μέρα της Γυναίκας.

Ανισομισθία και σήμερα

Σήμερα, εν έτει 2015, οι γυναίκες βρίσκονται και πάλι αντιμέτωπες με την ανισομισθία, την ανεργία, την κατάργηση δικαιωμάτων, τις ευέλικτες μορφές εργασίας. Βρίσκονται και πάλι αντιμέτωπες με έναν εργασιακό μεσαίωνα. Και όλα αυτά όχι σε κάποιες υπανάπτυκτες χώρες. Αλλα σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη και ειδικότερα σε αυτά που βρίσκονται στον κλοιό των μνημονίων και των πολιτικών λιτότητας.

Η φτώχεια έχει αυξηθεί στην ΕΕ και το εισόδημα των νοικοκυριών έχει μειωθεί. 26% των γυναικών θεωρείται ότι αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της φτώχειας στην ΕΕ έναντι του 23,9% των ανδρών. Εκατομμύρια γυναίκες είναι αντιμέτωπες με ανεργία, επισφαλή απασχόληση, μειώσεις στην πραγματική αξία των μισθών και των δικαιωμάτων σύνταξής τους, χαμηλούς μισθούς και μισθολογική διάκριση.

Οι νέες γυναίκες βρίσκονται σε μια εξαιρετικά αβέβαιη κατάσταση, παγιδευμένες ανάμεσα στη δυσκολία πρόσβασης στην αγορά εργασίας (με την ανεργία των νέων να ανέρχεται στο 23,1%) και στην αστάθεια της απασχόλησης την οποία υφίστανται, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η οικονομική ανεξαρτησία η οποία συνιστά τον βασικό παράγοντα για την ισότιμη συμμετοχή τους. Πολλές γυναίκες και νέες γυναίκες είναι αναγκασμένες να μεταναστεύσουν προκειμένου να βρουν μια καλύτερη ζωή.

Το 2012, υπήρχαν 25,4 εκατ. παιδιά που κινδύνευαν με φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό στην ΕΕ – ένα δραματικό κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο καλούνται συνήθως να καταπολεμήσουν οι γυναίκες και να μειώσουν τον αντίκτυπό του. Οι περικοπές στον προϋπολογισμό των δημόσιων υπηρεσιών έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και σε υπηρεσίες υγείας, ενώ στις γυναίκες συχνά δεν χορηγείται η κατάλληλη περίθαλψη στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα που έχουν υποστεί πολλές οικογένειες είναι ακόμη πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν σε καταστάσεις ανεργίας.

Εξαίρεση φυσικά δεν αποτελεί ούτε η χώρα μας όπου και εδώ οι γυναίκες έχουν πληρώσει ένα βαρύ τίμημα για την οικονομική κρίση. 73000 άτομα βρίσκονται στην ανεργία, 45000 οι άνεργοι πέραν των έξι μηνών. 50 χιλιάδες άτομα απευθύνονται στα κοινωνικά παντοπωλεία για τρόφιμα. Δυστυχώς υπάρχει συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους με τις συνεχείς περικοπές των κρατικών δαπανών για την παιδεία, την υγεία, την κοινωνική στήριξη και προστασία των εργαζομένων οικογενειών και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.

Επιπλέον δεν μπορούμε να αγνοούμε ότι είναι οι γυναίκες εργαζόμενες που πλήττονται περισσότερο από την απόφαση των κυβερνώντων, οι οποίοι με υπουργικό διάταγμα κατάργησαν την αργία της Κυριακής. Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων στα καταστήματα και στις υπεραγορές είναι γυναίκες.

Εκατομμύρια θύματα και αναλφάβητες

• Από τα 775 εκατομμύρια αναλφάβητων ενηλίκων τα 500 εκατομμύρια είναι γυναίκες.

• Ενα επιπλέον έτος φοίτησης στο σχολείο, μπορεί ν’ αυξήσει τις αποδοχές μιας γυναίκας από 10% έως 20%.

• Οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών και των κοριτσιών γίνονται συχνά αιτία άσκησης βίας και αναρίθμητων παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους. Εκτιμάται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο κάθε χρόνο 1,5 με 3 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας βίας με βάση το φύλο. Ιδιαίτερα σε περιοχές που πλήττονται από συρράξεις οι συνέπειες αυτές μπορεί να ξεκινούν από την πολιτισμικά απαράδεκτη ή ανεπαρκή πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και στις εγκαταστάσεις υγιεινής και να φθάνουν μέχρι την άσκηση βίας και εκμετάλλευσης στους προσφυγικούς καταυλισμούς.