Αγωγός EastMed: Το άδειασµα αλά αµερικανικά, οι κίνδυνοι για την Κύπρο και τα νέα δεδοµένα

∆εν εισακούστηκαν όσοι υποστήριζαν ότι ο αγωγός θα µας εµπλέξει σε κινδύνους και σε αντιπαραθέσεις, χωρίς µάλιστα να παρέχεται καµιά προστασία έναντι της Τουρκίας

Του Κυριάκου Λοΐζου

Η πρόσφατη ανακοίνωση του αµερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών, κατά την οποία εκφράστηκε επιφύλαξη ως προς τη βιωσιµότητα του αγωγού EastMed, προκάλεσε αµηχανία αλλά και αντιδράσεις. Ήταν τελικά µία επικοινωνιακή φούσκα οι πανηγυρικές ανακοινώσεις για τον αγωγό, οι οποίες «υπέκρυπταν» πολιτικές σκοπιµότητες, ή µετατέθηκε το ενδιαφέρον αλλού, σε ένα συνεχώς µεταβαλλόµενο γεωστρατηγικό τοπίο;

Από την αρχή αµφισβητείτο η οικονοµική βιωσιµότητα του έργου

«Ο αγωγός αυτός είχε πολυδιαφηµιστεί, είχαν καταρτιστεί φιλόδοξα οικονοµικά και πολιτικά σχέδια και ισχυροί επιχειρηµατίες και από την Ελλάδα διεκδικούσαν ένα, µικρότερο µάλλον, µερίδιο από τα τεράστια υπερκέρδη που θα αποκόµιζαν τα πολυεθνικά µεγαθήρια του πετρελαίου και του φυσικού αερίου», εξήγησε στη «Χαραυγή» ο καθηγητής Θεωρίας Κράτους και ∆ικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήµιο, ∆ηµήτρης Καλτσώνης.

Υποστήριζαν οι θιασώτες του σχεδίου, συνέχισε, ότι η υλοποίησή του θα προσφέρει όχι µόνο ενεργειακή ασφάλεια σε Ελλάδα, Κύπρο και Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και γεωστρατηγική ασφάλεια στην Ελλάδα. Ωστόσο, από την αρχή υπήρχαν απόψεις που αµφισβητούσαν την οικονοµική βιωσιµότητα του έργου.

Ο EastMed παρουσιαζόταν ως πανάκεια για τα προβλήµατα µε την Τουρκία

Όσον αφορά τις εξω-οικονοµικές διαστάσεις από τις οποίες θα επωφελούνταν οι Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ, ο κ. Καλτσώνης ανέφερε πως οι ΗΠΑ και οι υποστηρικτές του έργου στην περιοχή έλεγαν ότι υπήρχαν µεγάλα γεωπολιτικά πλεονεκτήµατα. Η τριµερής Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ προβαλλόταν ως ο απόλυτος προστάτης, πολύ περισσότερο που στην τριµερή υπήρχε και ένα τέταρτο άτυπο µέλος: οι ΗΠΑ.

«Το βασικό επιχείρηµα ήταν κάπως απλουστευτικό. Κανείς δεν θα µπορούσε να αµφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώµατα της Ελλάδας και της Κύπρου, αν µέσω αυτών ετίθετο σε αµφισβήτηση ο ίδιος ο αγωγός EastMed. Ο αγωγός προβαλλόταν ως η απόλυτη προστασία της περιφερειακής σταθερότητας. Επειδή -επιχειρηµατολογούσαν- οι ΗΠΑ και το Ισραήλ υποστηρίζουν τον αγωγό, η Τουρκία δεν θα θελήσει και δεν θα µπορέσει να καταφερθεί εναντίον τους», υπογράµµισε.

Με την απλουστευτική αυτή λογική ο EastMed παρουσιαζόταν ως πανάκεια για τα προβλήµατα των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας – Κύπρου. Ο αγωγός θα ήταν η ασπίδα προστασίας της Ελλάδας και της Κύπρου έναντι των απειλών και παράνοµων διεκδικήσεων του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος. ∆εν εισακούστηκαν όσοι υποστήριζαν ότι ο αγωγός θα µας εµπλέξει σε κινδύνους και σε αντιπαραθέσεις, τις οποίες κινδυνεύει να πληρώσει ο ελληνικός και κυπριακός λαός, χωρίς µάλιστα να παρέχεται καµιά προστασία έναντι της Τουρκίας.

Και γεωπολιτικοί οι λόγοι αλλαγής των σχεδιασµών

«Οι ΗΠΑ και οι πολυεθνικές τους εγκαταλείπουν τώρα το σχέδιο για πολλαπλούς λόγους. Ο σηµαντικότερος ίσως είναι ότι οι πολυεθνικές, και πρωτίστως η ίδια η EXXON-Mobil, στρέφονται και σε άλλου είδους, συµπληρωµατική επιχειρηµατική δραστηριότητα, τη λεγόµενη «πράσινη», που θα αποφέρει περισσότερα και ευκολότερα κέρδη», πρόσθεσε ο καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήµιο, τονίζοντας παράλληλα και ένα γεωπολιτικό λόγο ο οποίος ενδιαφέρει άµεσα: πρόκειται για κίνηση των ΗΠΑ να ρίξουν γέφυρες προς την Τουρκία στο πλαίσιο του ευρύτερου γεωπολιτικού παζαριού που ξεκινά από την ανατολική Μεσόγειο και τη βόρεια Αφρική και φτάνει µέχρι την Ουκρανία, το Καζακστάν, ακόµη και την επαρχία Σιντζιάνγκ της Κίνας, όπου ζει η µουσουλµανική µειονότητα των Ουιγούρων. «Η τουρκική ολιγαρχία διεκδικεί διάφορους ρόλους και οι ΗΠΑ ενορχηστρώνουν και διαπραγµατεύονται ανάλογα µε τα δικά τους συµφέροντα και επιδιώξεις. Ενδεικτική είναι η σύσφιξη των σχέσεων ΗΠΑ – Κατάρ, όπου το δεύτερο παίζει το ρόλο του διαµεσολαβητή µε την Τουρκία. Υπάρχουν επίσης σαφέστατα δείγµατα επαναπροσέγγισης της Τουρκίας µε το Ισραήλ».

Πώς εξηγούνται όλα αυτά; Απλούστατα, σηµειώνει ο κ. Καλτσώνης, η στρατηγική συµµαχία των ΗΠΑ µε Τουρκία και Ισραήλ είναι διαχρονική και δεδοµένη. «Στο φόντο της όξυνσης των ανταγωνισµών για την ανακατανοµή των σφαιρών επιρροής, της έντασης των πιέσεων του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ σε Ρωσία και Κίνα, το αµερικανο-νατοϊκό µέτωπο πρέπει να είναι αρραγές».

Επιπρόσθετα, µία εξαιρετικά σηµαντική πτυχή όλου αυτού του παιχνιδιού µε τον EastMed είναι σε ποιο βαθµό επηρεάζονται πολιτικά και ενεργειακά τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα.

«Οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου εκθέτουν τους λαούς σε πολύ µεγάλους κινδύνους, µε ή χωρίς τον EastMed: πρώτα µε τις κούφιες υποσχέσεις για τη δήθεν παρεχόµενη ασφάλεια από ΗΠΑ και Ισραήλ και δεύτερο µε την εµπλοκή στους πολεµικούς τυχοδιωκτισµούς των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τελευταία, παρά τις επιµέρους αποχρώσεις συµφερόντων της (κυρίως της Γερµανίας και της Γαλλίας), ακολουθεί τη γενική τυχοδιωκτική κατεύθυνση των ΗΠΑ», στηλίτευσε ο κ. Καλτσώνης, ενώ έκρουσε και τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά µε το επικίνδυνο πλαίσιο της εµπλοκής Κύπρου – Ελλάδας στα συµφέροντα των µεγάλων δυνάµεων.

«Η Ελλάδα και η Κύπρος», συνέχισε, «δεν πρέπει µε κανένα τρόπο να εµπλακούν στην αµερικανορωσική ή στην αµερικανοκινεζική διένεξη. Θα έπρεπε για το λόγο αυτό να παγώσει άµεσα κάθε δραστηριότητα στις βάσεις, ειδικά σε εκείνες της Αλεξανδρούπολης και της Σούδας που διαδραµατίζουν καίριο ρόλο στην περικύκλωση της Ρωσίας. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή εγκυµονεί σοβαρότατους κινδύνους για την ειρήνη, τη ζωή, την ασφάλεια και την ευηµερία των λαών της Ελλάδας και της Κύπρου».

Πώς µπορεί να επέλθει µία πιο υγιής πορεία για τις χώρες της περιοχής, και όχι µόνο;

Όπως ανέφερε ο ∆ηµήτρης Καλτσώνης, απαιτείται µια ριζική αλλαγή που να οδηγήσει σε µια πολιτική ενεργητικής ουδετερότητας. Οι λαοί έχουν ανάγκη την ειρήνη, την οικονοµική συνεργασία σε αµοιβαία ισότιµη βάση µε όλες τις χώρες και όλους τους λαούς ανεξαιρέτως. ∆εν υπάρχει κανένας λόγος να εµπλακούµε στις αδυσώπητες συγκρούσεις συµφερόντων των ισχυρών του πλανήτη.

Καταληκτικά, ο καθηγητής του Παντείου είπε ότι πολλά θα µπορούσαν να επιτύχουν οι χώρες της ευρύτερης περιοχής µας στη βάση της ισοτιµίας και του αµοιβαίου σεβασµού της εθνικής κυριαρχίας.

Θα µπορούσε για παράδειγµα να διαµορφωθεί ένα συνεκτικό πλαίσιο συνεργασίας χωρών της περιοχής µας, που θα έδινε βάρος σε µια εναλλακτική περιφερειακή ανάπτυξη. «Οι στόχοι θα µπορούσαν να είναι: πρώτο η από κοινού αυτοδύναµη βιοµηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη, δεύτερο η διατροφική επάρκεια των λαών, τρίτο η µείωση έως και εξάλειψη της φτώχειας και των βαθιών κοινωνικών ανισοτήτων και τέταρτο η από κοινού άσκηση µιας εκτός ΝΑΤΟϊκού πλαισίου φιλειρηνικής εξωτερικής πολιτικής.

Προϋπόθεση για την έναρξη υλοποίησης ενός τέτοιου προγράµµατος είναι βέβαια η ριζική αλλαγή της κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης ιδίως σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία, µια αλλαγή που σήµερα φαντάζει ανέφικτη. Και όµως, θα άξιζε να ενεργοποιηθεί από τη διπλωµατία των λαών και των κινηµάτων ένα τέτοιο όραµα. Θα µπορούσε, το λιγότερο, να ασκήσει πιέσεις και να πυροδοτήσει µετατοπίσεις».

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy