Η αιματηρή επίθεση του Γρίβα εναντίον του ΑΚΕΛ το 1958

1958. Όλοι γνώριζαν ότι η δράση της ΕΟΚΑ βάδιζε προς το τέλος της και πως η ένωση ανήκε πλέον στο παρελθόν.

Επιμέλεια: Μιχάλης Μιχαήλ

Έχοντας πλήρη επίγνωση αυτής της πραγματικότητας, ο στρατιωτικός αρχηγός της ΕΟΚΑ, Γεώργιος Γρίβας, έγραφε στον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, Ευάγγελο Αβέρωφ, ότι «…αντί να πιέσωμεν την Αγγλίαν, μας πιέζει. Υπό τας συνθήκας αυτάς ο μαχητικός αγών, του οποίου σκοπός ήτο να υποβοηθήσει την διπλωματίαν, ευρίσκεται σήμερον προ αδιεξόδου, εφ’ όσον δεν εγένετο μέχρι τούδε εκμετάλλευσις των αποτελεσμάτων του…»

Νωρίτερα, τον Απρίλιο του 1957, ο Γρίβας σημείωνε την ανησυχία του ότι «την κατάπαυσιν του Αγώνος θα την εκμεταλλευθούν τόσο το ΑΚΕΛ όσον και ο διεθνής κομμουνισμός», για να σημειώσει ότι ο ένοπλος αγώνας εξασθένησε τελείως το ΑΚΕΛ, «το οποίον δεν πρέπει να θεωρείται πλέον υπολογίσιμη δύναμις».

Γρίβας: «Δεν θα αποκαλύψω το πλήρες σχέδιο…»

Κάποιοι επιμένουν ότι ο Γρίβας δεν εκπόνησε κανένα σχέδιο εναντίον του ΑΚΕΛ. Οι υποστηρικτές του Γρίβα ασεβούν προς τον ήρωά τους όταν παρουσιάζονται πιο γριβικοί από τον ίδιο τον Γρίβα, ο οποίος έκανε γραπτή αναφορά ότι είχε σχέδιο για εξόντωση της Αριστεράς.

Κι αυτό το κατέγραψε ο ίδιος, ως απάντηση στον Μακάριο και σε άλλους παράγοντες σε Ελλάδα και Κύπρο, οι οποίοι αντιδρούσαν στο μέτωπο που ήθελε ο Γρίβας να ανοίξει εναντίον των κομουνιστών. Γράφει συγκεκριμένα: «… είχον να αντιμετωπίσω και τας επικρίσεις μερίδος του ελληνικού τύπου και αυτού του Αρχιεπισκόπου, όστις προέβη και εις δήλωσιν σχετικήν. Αι αντιδράσεις αύται με εξέπληξαν, διότι άτομα, αγνοούντα την κομμουνιστική τακτικήν, επέκριναν εξ Αθηνών τα λαμβανόμενα μέτρα (…) Ευτυχώς όμως, δεν ήμουν εξ εκείνων που υποχωρούν προ πιέσεων και υποδειξέων» για να καταλήξει ότι προχώρησε με σταθερότητα και ηρεμία και ότι δικαιώθηκε εκ των πραγμάτων. Και σε άλλο σημείο προσθέτει: «Δεν ήλλαξα γραμμήν, διότι η ακολουθουμένη ήτο η μόνη ορθή, ως απέδειξαν τα αποτελέσματα».

Σημειώνουμε ότι στη σελίδα 223 καταγράφει ότι επέκρινε όσους τον επέκριναν και προσθέτει: «ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ, ΒΕΒΑΙΩΣ, ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΩ ΤΟ ΟΛΟΝ ΣΧΕΔΙΟΝ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΕΩΣ ΠΑΣΗΣ ΚΟΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΣ, ΤΟ ΟΠΟΙΟΝ ΕΦΗΡΜΟΣΑ ΜΕ ΣΥΝΕΤΗΝ ΕΜΜΟΝΗΝ, ΠΑΡΑ ΤΙΣ ΡΗΘΕΙΣΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ».

Το λουτρό αίματος του Μαΐου 1958

Όπως αναφέρθηκε στην αρχή του σημειώματός μας, η γριβική επίθεση εναντίον του ΑΚΕΛ εντάθηκε τον Μάιο του 1958 με συνολικά πέντε δολοφονίες.

1. Κυριάκος Πατατάς

Στις 6 Μαΐου πέφτει νεκρός ο οπλοποιός Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή Αμμοχώστου, μέλος της ΠΕΟ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν μέχρι τώρα, λόγω του επαγγέλματος του πιεζόταν να εγκαταλείψει την Αριστερά και να ενταχθεί οργανικά στην ΕΟΚΑ, πράγμα που απέρριπτε. Αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθεί σε ενέδρα έξω από το σπίτι του. Ο Πατατάς ήταν το πρώτο από τα θύματα του οργίου δολοφονιών του Μάη του 1958.

2. Σάββας Μένοικος

Λίγες μέρες αργότερα, στις 23 Μαΐου, συντελείται ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα. Επειδή δεν υπέκυψε στις πιέσεις να αποκηρύξει τα αριστερά του φρονήματα, συνελήφθη και εκτελέστηκε διά λιθοβολισμού ο Σάββας Μένοικος από τις Γούφες. Τον έδεσαν σ’ ένα δέντρο στο προαύλιο της εκκλησίας του Λευκονοίκου και τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου. Ενώ τον λιθοβολούσαν του έβαζαν ακαθαρσίες στο στόμα, τον έφτυναν και τον έβριζαν.

Ετοιμοθάνατος όπως ήταν τον έλυσαν, τον έριξαν στο έδαφος, τον κλοτσούσαν και του ουρούσαν στο πρόσωπο. Και το χειρότερο ήταν ότι εκτελεστές του Μένοικου ήταν κυρίως παιδιά του δημοτικού σχολείου που οι εκτελεστές μάζεψαν με τους τηλεβόες, ενώ μέρος στο έγκλημα έλαβε και ο ιερέας του χωριού, σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου Χρηστάκη Κατσαμπά. Τόσο αποτρόπαιο ήταν το έγκλημα που σήμερα με την ανακίνηση του θέματος οι υπεύθυνοι προσπαθούν να αρνηθούν συμμετοχή.

Ο τομεάρχης Φ. Παπαφώτης μιλώντας στον ΑΣΤΡΑ στις 20 Ιουνίου 1998 και αφού χαρακτήρισε τον Μένοικο «καταϊσιεμένο» συμπλήρωσε: «Έπιασαν τον Μένοικο σε δρόμο έξω από το Λευκόνοικο όταν πήγαινε προς το χωριό του. Τον έφεραν μέσα στο Λευκόνοικο, με κίνδυνο δικό τους, τον έδεσαν και εξηφανίσθησαν οι ένοπλοι διότι δεν ήταν δυνατό να μείνουν εκεί διότι θα ερχόταν αστυνομία, στρατός κ.λπ. Και κάποιοι βεβαίως με εντολή της οργάνωσης κτύπησαν την καμπάνα, φώναξαν με τα χωνιά, ήρθε ο κόσμος. Τους είπαν ότι είναι προδότης, καμαρώστε τον! Βεβαίως ο κόσμος τον απεδοκίμασε. Το τι έγινε εκεί είναι ευθύνη του λαού. Το επίσημον ανακοινωθέν λέγει ότι πέθανε από συγκοπή καρδίας. Η ΕΟΚΑ δεν λιθοβολεί!»

Και όμως, οι ανακοινώσεις της ΕΟΚΑ εκείνης της εποχής δεν μιλούν για ευθύνη του λαού, αλλά ότι η εκτέλεση του προδότη Μένοικου έγινε από την Οργάνωση!

3. Δημήτρης Μάτσουκος

Το βράδυ της ίδιας μέρας δολοφονείται στο διπλανό χωριό Γύψου ο Δημήτρης Μάτσουκος οδηγός λεωφορείου. Πιεζόταν να εγκαταλείψει την Αριστερά και αρνείτο. Ως οδηγός λεωφορείου μετέφερε αριστερούς στις εκδηλώσεις στην Αμμόχωστο και δεν υπάκουσε στις εντολές τους να σταματήσει να το πράττει. Του είχαν στείλει απειλητική επιστολή. Μέσα στον Μάρτιο τού έκαψαν το λεωφορείο στο Τρίκωμο (όπου μετέφερε αριστερούς σε εκδήλωση) με το πρόσχημα ότι οι κουρτίνες δεν ήταν φτιαγμένες από κυπριακό ύφασμα. Τον Απρίλιο τον κακοποίησαν στο Λευκόνοικο γιατί μετέφερε αριστερούς στο Λάπαθος.

4. Ανδρέας Σακκάς

Δύο μέρες αργότερα (στις 25 του Μάη) μασκοφόροι δολοφονούν μέσα σε καφενείο στα Πέρα Ορεινής Λευκωσίας τον Αντρέα Σακκά, μέλος της ΠΕΟ και πωλητή της «Χαραυγής». Ο Σακκάς μόλις που πρόλαβε να ρωτήσει για ποιο λόγο θα τον πυροβολούσαν. Αντί απάντησης οι ριπές των αυτομάτων τού αφαίρεσαν τη ζωή, αφήνοντας επτά ανήλικα παιδιά ορφανά και την ετοιμόγεννη γυναίκα του χήρα. Κυκλοφόρησαν αργότερα φυλλάδιο στο οποίο αναγραφόταν ότι ο Σακκάς προμήθευσε του Άγγλους με… τρία γαϊδούρια και βράκες! Όμως κανένας χωριανός δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη. Υπάρχουν μαρτυρίες από πολλούς συγχωριανούς του, αλλά και ενυπόγραφες δηλώσεις μελών της ΕΟΚΑ της περιοχής (τις οποίες κατέχουμε), ότι ποτέ δεν υπήρξε το ενδεχόμενο ο Ανδρέας να ήταν προδότης.

5. Παναγιώτης Στυλιανού

Τέσσερις μέρες μετά (στις 29 του Μάη) δολοφονείται με φρικτό τρόπο ο Παναγιώτης Στυλιανού από την Αχερίτου Αμμοχώστου πατέρας έξι παιδιών, μέλος του ΑΚΕΛ. Γύρω στις 8:30 το πρωί μεγάλη ομάδα μασκοφόρων, οπλισμένοι με όπλα και ξύλα που στις άκρες τους είχαν καρφώσει μεγάλες βελόνες, όρμησαν σε σπίτι που βρισκόταν ο Παναγιώτης με την οικογένειά του. Τον κτύπησαν στο κεφάλι με τα ξύλα. Στη συνέχεια κυριολεκτικά τον κατακομμάτιασαν. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τη σκηνή παρακολουθούσε με φρίκη και τρόμο και ο πεντάχρονος τότε γιος του, Αντρέας. Η μαρτυρία Χρ. Κατσαμπά Ακόμα και σήμερα, μετά την παρουσίαση πληθώρας στοιχείων και αποδείξεων, κάποιοι εξακολουθούν να κάνουν πως δεν τα βλέπουν και να επιμένουν στο διχαστικό τους λόγο, κατηγορώντας τα θύματα για προδοσία. Και το εξωφρενικό είναι ότι οι κατηγορίες δεν συνοδεύονται από καμιά τεκμηρίωση.

Σημειώνουμε μια αναφορά του μακαριστού δημοσιογράφου Χρηστάκη Κατσαμπά στον ΑΣΤΡΑ τον Νοέμβρη του 1998: «Ασυζητητί όλα αυτά τα επεισόδια είναι αποτελέσματα κάποιων φανατισμών από τους οποίους πρέπει να διδαχθούμε πολλά πράγματα. Ήταν πολύ εύκολο πράγμα τότε να ακούσεις κάποιον να σε αποκαλεί προδότη επειδή είχες μια διαφορετική άποψη. Ενώ, αν υπήρχε μια σύνεση και μακριά από φανατισμούς, θα μπορούσαν να αποφευχθούν αυτά τα πράγματα (…) Εγώ δεν πιστεύω ότι υπάρχουν προδότες, υπάρχουν παρεξηγημένοι, ίσως σε μερικές περιπτώσεις άνθρωποι και άλλοι, οι οποίοι είναι αποτέλεσμα εκδικητικών διαθέσεων φανατικών ανθρώπων. Εγώ ήμουν στα κρατητήρια και δεν έζησα από κοντά αυτά τα πράγματα, έζησα μόνο μια περίπτωση η οποία με εσυγκλόνισε, του Σάββα Μένοικου στο Λευκόνοικο». Και συμπλήρωνε: «Εγώ πήγα για να κάνω ρεπορτάζ αργότερα σαν νεαρός συντάκτης του ‘‘Φιλελευθέρου’’.

Αυτά τα πράγματα προκαλούν ντροπή. Θέλω να πιστεύω ότι οι σύνδεσμοι της ΕΟΚΑ έχουν καθήκον να μιλήσουν γι’ αυτές τις περιπτώσεις εις τρόπον ώστε να αντλήσουμε πείρα για το μέλλον». Παρ’ όλο που κάποιοι επιμένουν ότι ο αρχηγός της ΕΟΚΑ δεν επιτέθηκε κατά της Αριστεράς, ούτε έπεσε, δήθεν, στην παγίδα του εμφυλίου πολέμου, εντούτοις τα γραπτά τόσο του ίδιου του Γρίβα όσο και άλλων διαψεύδουν κατηγορηματικά αυτό τον ισχυρισμό. Κλείνοντας, σημειώνουμε πως η ιστορική έρευνα έχει προχωρήσει αρκετά και μας δίνει πολλά στοιχεία που ανατρέπουν τους ισχυρισμούς δεκαετιών που μονοπωλούσαν την εξιστόρηση γεγονότων.

Και πλέον η ιστορική αλήθεια γύρω από τα γεγονότα αυτά άρχισε να λάμπει.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy