Aϊντεμιρ Γκιουλερ: Οι διώξεις έγιναν παράδοση στην Τουρκία

Ζούμε σε μια εποχή παγκόσμιου τυχοδιωκτισμού

Συνέντευξη στον Δημήτρη Παλμύρη

Για επανένωση της Κύπρου με μια κυριαρχία και για ένα πραγματικά ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος τάσσεται το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας, το οποίο ποτέ δεν δίστασε να πει την εισβολή της χώρας του στο νησί με το όνομά της. «Πάντα υπερασπιζόμασταν την επανένωση του νησιού. Πάντα εναντιωνόμασταν στην εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο», λέει στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο Αϊντεμίρ Γκιουλέρ, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας. Και επισημαίνει, ταυτόχρονα, πως συζήτηση δεν πρέπει να γίνεται μόνο στη βάση της εθνικής, εθνοτικής ή πολιτειακής προβληματικής, αλλά επίσης σε μια προβληματική ταξικής βάσης. Ο Αϊντεμίρ Γκιουλέρ μιλά, στη συνέντευξη που ακολουθεί, για τη διακυβέρνηση του ΑΚΡ και τι συνεπάγεται αυτό στο κίνημα της χώρας αλλά και στις βλέψεις της τουρκικής αστικής τάξης στο εξωτερικό.

Διαβάζουμε ξανά και ξανά για το θέμα της καταστολής στην Τουρκία. Γίνονται συνεχείς συλλήψεις από διάφορες ομάδες, αλλά την ίδια ώρα ακούμε ισχυρισμούς πως συλλαμβάνουν γκιουλενιστές. Πώς εξελίσσεται η κατάσταση;

Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ενώ υπάρχει και αλλού, στην Τουρκία έχει γίνει πλέον παράδοση. Για παράδειγμα, το 1913 ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος, δολοφονήθηκε. Αυτό έγινε πρόσχημα για την κυβέρνηση εκείνης της περιόδου, να καταστείλει ολόκληρη την αντιπολίτευση: εθνικιστές, αριστερούς, ισλαμιστές, όλους. Ακολούθως το 1925 έγινε μια κουρδική εξέγερση και επαναλήφθηκε το ίδιο. Επέβαλαν ένα νόμο που απαγόρευε όλες τις απεργίες. Ξεσηκώθηκαν οι Κούρδοι, αλλά κατέστειλαν και την εργατική τάξη. Η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται και τώρα στην Τουρκία. Μετά από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος των γκιουλενιστών, όλη η αντιπολίτευση διώκεται, συμπεριλαμβανομένων και των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων.

Τώρα δεν μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία στην Τουρκία. Πρώτα απ’ όλα γιατί η ισλαμική κυβέρνηση στη χώρα έχει προβλήματα με τις βασικές αρχές, την αφετηρία αυτού που λέμε δημοκρατία. Η δημοκρατία θα έπρεπε να ξεκινά από την πεποίθηση πως ο απλός κόσμος μπορεί να αποφασίσει τη  μοίρα του σε αυτό τον κόσμο. Όμως η κυβέρνησή μας απορρίπτει αυτήν την ιδέα και μιλά για τη μοίρα η οποία γράφεται μόνο από τον Θεό. Έτσι δεν μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία.

Αυτό που περιγράφετε αφορά μόνο την Τουρκία;

Δεν νομίζω ότι και αυτό αποτελεί μοναδικό χαρακτηριστικό της Τουρκίας, αλλά ζούμε σε μια εποχή παγκόσμιου τυχοδιωκτισμού. Οπότε δεν υπάρχουν αξίες, δεν υπάρχουν κανόνες, οι οποίοι συμφωνήθηκαν κοινωνικά σε κάποιο χρόνο, αλλά συμπεριφέρονται όπως οι ίδιοι επιθυμούν, σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Από την άλλη, ωστόσο, όλα τα μέτρα που λαμβάνονται από την κυβέρνηση του AKP βασίζονται αυστηρά σε μια αρχή. Πρόκειται για μια ταξική αρχή. Το AKP είναι ο πρωταθλητής των ιδιωτικοποιήσεων στην Τουρκία, της κονιορτοποίησης των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης,  των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων κτλ. Επομένως είναι δύσκολοι καιροί στην Τουρκία.

Την ίδια ώρα όμως στην Τουρκία έχουμε μια σπουδαία κληρονομιά κοινωνικών αγώνων. Αυτό μπορεί να μην αντικατοπτρίζεται στις εκλογές, για παράδειγμα, εξ αιτίας πολλών παραγόντων. Όμως,  παρ’ όλη την καταστολή και την πίεση που ασκεί η κυβέρνηση σε ακαδημαϊκούς, διανοούμενους, εργάτες κτλ, το σημαντικό πρόβλημα για την ίδια την κυβέρνηση παραμένει πως ο μισός πληθυσμός δεν έχει πεισθεί καθόλου γι’ αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, πόσο δύσκολο είναι για το Κομμουνιστικό Κόμμα να οργανώνει την πάλη;

Συνεχίζουμε να δουλεύουμε σε νόμιμη βάση. Όμως πέρσι είχαμε τις κοινοβουλευτικές εκλογές. Στην Τουρκία υπάρχει ένα Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Αυτό το σώμα άλλαξε ξαφνικά τους κανόνες σχετικά με το ποια κόμματα δικαιούνται να συμμετέχουν στις εκλογές. Ήδη υπήρχαν κάποια αντιδημοκρατικά κριτήρια, όπως οργανωτικά κριτήρια κτλ. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι στις εκλογές έχουμε όριο εισδοχής στο Κοινοβούλιο το 10%, που δεν υπάρχει αλλού στον κόσμο. Αλλά ακόμη και για να μπορείς να συμμετέχεις στις εκλογές πρέπει να μπορείς να πληροίς πάρα πολλά από αυτά τα κριτήρια. Άλλαξαν αυτά τα κριτήρια. Έτσι ενώ συμμετείχαμε νόμιμα στις εκλογές από το 1999, πέρσι δεν μπορούσαμε.

Αντιμετωπίζουμε λοιπόν τέτοια εμπόδια. Παρ’ όλ’ αυτά δουλεύουμε σκληρά για να οργανώνουμε την εργατική τάξη. Κάνουμε βήματα για τη δημιουργία κομματικών πυρήνων σε εργοστάσια και εργαστήρια.

Όμως η συμμετοχή της εργατικής τάξης στη συνδικαλιστική δράση έχει μειωθεί δραματικά εδώ και πολύ καιρό. Πρώτα και κύρια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 και ιδιαίτερα όταν το ΑΚΡ ανέλαβε την κυβέρνηση. Μια πολιτική του ΑΚΡ ήταν να αναλαμβάνει την ηγεσία των συνδικάτων. Επομένως τα κύρια συνδικάτα έχουν γίνει όργανα του κυβερνώντος κόμματος τώρα στην Τουρκία. Έτσι στην εργατική τάξη αντιμετωπίζουμε διαφορά σοβαρά εμπόδια, ωστόσο επιμένουμε να προχωρούμε μπροστά.

Θα συμμετέχετε στις επερχόμενες εκλογές;

Στο τέλος του Μάρτη θα έχουμε δημοτικές εκλογές στην Τουρκία. Δυστυχώς φαίνεται πως αυτές θα είναι οι πιο εύκολες εκλογές για την κυβέρνηση του ΑΚΡ. Το ΑΚΡ θα κατεβεί στις εκλογές μαζί με το φασιστικό κόμμα ΜΗΡ. Η κύρια συμμαχία κομμάτων ενάντια στο μέτωπο των AKP-MHP είναι οι σοσιαλδημοκράτες και ένα άλλο φασιστικό κόμμα, που ιδρύθηκε πρόσφατα μετά από διάσπαση του ΜΗΡ. Έτσι δεν νομίζουμε πως στους Τούρκους εργαζόμενους άντρες και γυναίκες προσφέρεται πραγματική επιλογή μεταξύ δεξιάς και δεξιάς από την άλλη.

Ως Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας συμμετέχουμε στις εκλογές, ως κόμμα αυτή τη φορά, καθώς πέρσι δεν μας επιτράπηκε. Μπορούσαμε να κατέλθουμε στις κοινοβουλευτικές εκλογές μόνο ως ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Τώρα μπορούμε να συμμετέχουμε στις εκλογές κάτω από το δικό μας όνομα και έτσι προσπαθούμε να μετατρέψουμε την εκλογική μάχη σε μια πρόκληση της εργατικής τάξης προς την  αστική πολιτική γενικά.

Η Τουρκία παίζει διεθνώς ένα σημαντικό ρόλο. Μάλιστα ο ρόλος της είναι καθοριστικός στις διαπραγματεύσεις για τη Συρία. Πώς κατάφερε να βρεθεί σε αυτή τη θέση;

Θα θυμάστε φυσικά πως υπήρχαν κάποιες αισιόδοξες αναλύσεις όταν ο Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία. Ήταν αισιόδοξες για τον εκδημοκρατισμό της χώρας, για καταδίκη του ρόλου του στρατού στο τουρκικό πολιτικό σύστημα κτλ.

Το ΑΚΡ όντως άλλαξε τη χώρα αλλά με ένα πολύ αρνητικό τρόπο: Η Τουρκία είναι ένα τυχοδιωκτικό κράτος που προσπαθεί να επεκτείνει το ρόλο του στο εξωτερικό, σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου σε μερικές χώρες της Αφρικής, σε τουρκομανικές δημοκρατίες στην Ασία. Επίσης η Τουρκία έχει αλλάξει με ακόμη ένα τρόπο, ο τουρκικός καπιταλισμός έχει αναπτυχθεί από το ΑΚΡ, χάρη στη νέα μορφή της νεοφιλελεύθερης ενσωμάτωσης στον παγκόσμιο καπιταλισμό. Η Τουρκία πριν το ΑΚΡ ήταν πολύ περισσότερο κλειστή και αυτάρκης οικονομία. Τώρα έχει για τα καλά ενσωματωθεί στο παγκόσμιο σύστημα. Επίσης έχουμε χρήμα. Ο τουρκικός λαός, ο καθημερινός άνθρωπος ζει στη φτώχεια, υπάρχει βαθιά οικονομική κρίση, αλλά δεν μπορείς να δεις τα αποτελέσματα της κρίσης στους δρόμους, στον κατασκευαστικό τομέα, στο υπερμοντέρνο αεροδρόμιο κτλ. Υπάρχει χρήμα στην Τουρκία.

Όμως αυτό είναι πρόοδος της τουρκικής καπιταλιστικής τάξης. Έτσι οποιαδήποτε καπιταλιστική τάξη που πραγματοποιεί τέτοια πρόοδο θα δει έξω από τα εθνικά της όρια. Επομένως ο επεκτατισμός της κυβέρνησης του ΑΚΡ συμπίπτει άριστα με τις προσδοκίες της τουρκικής αστικής τάξης. Και δεν πρόκειται απλά για την τυχοδιωκτική πολιτική ενός τρελού ή αστείου, θρησκευόμενου άντρα, αλλά η καπιταλιστική τάξη επιβάλλει και στηρίζει αυτές τις αναζητήσεις έξω από τα τουρκικά σύνορα.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας πάντα βρισκόταν αλληλέγγυο με την Κύπρο και την πάλη για επανένωση. Κάτω από το φως όσον περιγράψατε μέχρι τώρα, πώς βλέπετε τις προοπτικές στο Κυπριακό;

Θεωρώ πως έχουμε να αντιμετωπίσουμε τεράστιες προκλήσεις. Όπως λέγαμε πάντα από την αρχή της διακυβέρνησης του ΑΚΡ, δεν μπορεί να υπάρξει δίκαιη λύση σε κανένα πρόβλημα όπως το Κυπριακό ή το Κουρδικό υπό τη διακυβέρνηση αυτή. ΑΚΡ σημαίνει αντίδραση, θρησκευτική αντίδραση. Σημαίνει τα συμφέροντα της καπιταλιστικής τάξης και σημαίνει επίσης τα συμφέροντα του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος.

Όμως την ίδια ώρα υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα ζητήματα που οφείλουμε να συζητήσουμε. Πάντα υπερασπιζόμασταν την επανένωση του νησιού. Πάντα εναντιωνόμασταν στην εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Όμως πρέπει να συζητήσουμε κάποια πρόσθετα θέματα. Δεν μπορούμε να πούμε ναι σε μια επανένωση του νησιού στη βάση χαλαρής συνομοσπονδίας που στην πραγματικότητα θα νομιμοποιήσει την ουσιαστική διχοτόμηση του νησιού. Πραγματικά υπερασπιζόμαστε την επανένωση με μια κυριαρχία του νησιού. Ένα πραγματικά ανεξάρτητο κυρίαρχο κράτος. Πρέπει να το υπερασπιστούμε αυτό.

Κατά δεύτερο λόγο όλη η συζήτηση για το κυπριακό πρόβλημα γίνεται στο επίπεδο εθνικών και πολιτειακών δικαιωμάτων. Συζητάμε τι γίνεται με τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, τι γίνεται με τα δικαιώματα των Ελληνοκυπρίων. Όμως πρέπει να προσθέσουμε ακόμη μια προοπτική: Τι γίνεται με τα δικαιώματα της εργατικής τάξης της Κύπρου; Η εργατική τάξη ελληνικής ή τουρκικής καταγωγής ή άλλων κουλτούρων της Κύπρου που κάποτε ζούσαν μαζί για πολύ καιρό.

Έτσι πιστεύω πως πρέπει να συζητούμε όχι μόνο στη βάση της εθνικής, εθνοτικής, ή πολιτειακής προβληματικής, αλλά επίσης σε μια προβληματική ταξικής βάσης.