Ακρίβεια και επιτόκια «τρώνε» πέραν του 20% των εισοδηµάτων των νοικοκυριών και επιχειρήσεων

Η κυβέρνηση συνεχίζει να παρακολουθεί αδιάφορη το «παιχνίδι» από την κερκίδα

Η ακρίβεια και η αύξηση των επιτοκίων «τρώνε» κάθε µήνα πέραν του 20% των εισοδηµάτων των νοικοκυριών και των µικροµεσαίων επιχειρήσεων. Παρά ταύτα, η κυβέρνηση συνεχίζει να παρακολουθεί αδιάφορη το «παιχνίδι» από την κερκίδα, επιµένοντας στις δογµατικές αγκυλώσεις του ∆ΗΣΥ όσον αφορά τη λειτουργία της οικονοµίας.

Σύµφωνα µε στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, τον Ιανουάριο 2023 ο Γενικός ∆είκτης Τιµών Καταναλωτή έφτασε στις 112,01 µονάδες, σε σύγκριση µε 99,95 τον Σεπτέµβριο του 2020 όταν ξεκίνησαν οι έντονες πληθωριστικές πιέσεις. ∆ηλαδή, αυξήθηκε σε ποσοστό 12% περίπου, οδηγώντας σε αντίστοιχη αύξηση του κόστους ζωής.

Παράλληλά, µε βάση στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τους τελευταίους µήνες τα επιτόκια στα δάνεια αυξήθηκαν σε ποσοστό µέχρι 2%, φουσκώνοντας αντίστοιχα τις δόσεις των δανείων. Ενδεικτικά, για ένα δάνειο ύψους 150 χιλ. ευρώ το πρόσθετο κόστος, το οποίο προκύπτει, είναι 3 χιλ. ευρώ το χρόνο περίπου, δηλαδή δύο µηνιαίοι µισθοί για ένα µέσο εργαζόµενο.

Το χειρότερο, όµως, είναι ότι τόσο η ακρίβεια όσο και τα επιτόκια βρίσκονται σε ανοδική πορεία και κανένας δεν µπορεί να προβλέψει πότε και πού θα σταµατήσει αυτό το τσουνάµι. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ήδη έχει προαναγγείλει ότι θα συνεχιστεί η πολιτική της αύξησης των επιτοκίων για µερικούς µήνες ακόµη, ενώ και τα στοιχεία για τον Γενικό ∆είκτη Τιµών Καταναλωτή δείχνουν ότι υπάρχει ακόµη δρόµος για αποκλιµάκωση της κατάστασης.

Σηµειώνεται ότι το επιτόκιο αναφοράς της ΕΚΤ, το οποίο µέχρι τον Ιούλιο του 2022 ήταν αρνητικό, εκτοξεύτηκε σε διάστηµα µερικών µηνών στο 2,5%. Επίσης, το Euribor 6 months -µε το οποίο είναι συνδεδεµένα τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο, αλλά και πολλά επιχειρηµατικά δάνεια- µέχρι τον Ιούνιο του 2022 ήταν αρνητικό, αλλά σήµερα βρίσκεται σε επίπεδα πέραν του 3%. ∆ηλαδή, αυξάνεται µε πιο γρήγορο ρυθµό σε σύγκριση µε την αύξηση του επιτοκίου αναφοράς της ΕΚΤ, γεγονός το οποίο προµηνύει ότι έρχονται ακόµη πιο δύσκολες µέρες για τα κυπριακά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Σηµειώνεται ότι το «παιχνίδι» δεν έχει µόνο χαµένους, αλλά έχει και κερδισµένους. Σύµφωνα µε στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, η ακρίβεια έχει οδηγήσει στην αύξηση των εσόδων του κράτους κατά 1,09 δις ευρώ για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεµβρίου 2022, ενώ ο ∆ιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνος Ηροδότου, προανήγγειλε ήδη ότι «βαίνοντας στο νέο επιτοκιακό περιβάλλον, οι τράπεζες αναµένεται να καταγράψουν αυξανόµενα κέρδη». Άφησε µάλιστα ανοικτό το ενδεχόµενο για τη διανοµή µερίσµατος στους µετόχους των τραπεζών. ∆ηλαδή, θα είναι από τις ελάχιστες επιχειρήσεις στην Κύπρο που θα δώσουν µέρισµα σε µετόχους στη δύσκολη συγκυρία της κρίσης και αυτό από µόνο του λέει πολλά.

 

Πώς συγκρίνεται η Κύπρος µε άλλες χώρες της ευρωζώνης

Τα επιτόκια στην Κύπρο είναι κατά πολύ υψηλότερα από τον µέσο όρο της ευρωζώνης. Σύµφωνα µε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (τα οποία αφορούν τις συστηµικές τράπεζες οι οποίες εποπτεύονται απευθείας από τη Φρανκφούρτη) στην Κύπρο ο σύνθετος δείκτης του κόστους δανεισµού για νέα δάνεια προς τα νοικοκυριά για αγορά κατοικίας βρίσκεται στο 3,35%, ενώ ο µέσος όρος της ευρωζώνης είναι 2,94%. ∆ηλαδή είναι κατά 0,41% πιο υψηλός από τον µέσο όρο.

Επίσης, ο σύνθετος δείκτης του κόστους δανεισµού για νέα δάνεια προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις βρίσκεται στο 3,85%, ενώ ο µέσος όρος της ευρωζώνης είναι 3,41%. ∆ηλαδή είναι κατά 0,44% πιο υψηλός από τον µέσο όρο.

Και στις δύο περιπτώσεις η Κύπρος βρίσκεται στην όγδοη θέση µε τα υψηλότερα επιτόκια.

Στα στεγαστικά δάνεια οι χώρες µε τα πιο χαµηλά επιτόκια είναι η Γαλλία (2,05%) και η Μάλτα (2,3%) και στα επιχειρηµατικά δάνεια η Ολλανδία (2,94%) και η Αυστρία (2,97%).

 

Βραχνάς για υφιστάµενους και νέους δανειολήπτες

Η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ και του Euribor έχουν οδηγήσει στην κατακόρυφη αύξηση των επιτοκίων στα δάνεια των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Στα υφιστάµενα δάνεια των νοικοκυριών για αγορά κατοικίας, τα οποία έχουν χρονοδιάγραµµα αποπληρωµής πέραν των πέντε ετών, το επιτόκιο αυξήθηκε κατά 0,93% (από 2,04% τον Απρίλιο σε 2,97% τον ∆εκέµβριο), ενώ στα δάνεια µε χρονοδιάγραµµα 1-5 χρόνια αυξήθηκε κατά 1,7% (από 1,57% σε 3,27%) και στα δάνεια µε χρονοδιάγραµµα µέχρι ένα έτος κατά 1,41% (από 1,51% σε 2,92%).

Στα νέα στεγαστικά δάνεια το επιτόκιο αυξήθηκε κατά 1,18% (από 2,16% σε 3,34%), ενώ το συνολικό ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης αυξήθηκε κατά 1,4% (από 2,78% σε 4,18%). ∆ηλαδή πέρα από την αύξηση του επιτοκίου, αυξήθηκαν και οι παρεµφερείς χρεώσεις των τραπεζών.

Στα υφιστάµενα δάνεια των επιχειρήσεων το επιτόκιο αυξήθηκε κατά 1,36% (από 3,26% σε 4,62%), ενώ στα νέα δάνεια αυξήθηκε κατά 1,57% (από 3,14% σε 4,71%).

 

 

«Καπέλο» 3 χιλ. ευρώ το χρόνο για δάνεια 150 χιλ.

Για ένα δάνειο ύψους 150 χιλ. ευρώ οι πρόσφατες αυξήσεις επιτοκίων ήδη έχουν οδηγήσει στην αύξηση της δόσης κατά 250 ευρώ το µήνα ή 3 χιλ. ευρώ το χρόνο. Αυτό ισοδυναµεί µε σχεδόν δύο µηνιαίους µισθούς για έναν εργαζόµενο µε απολαβές οι οποίες κυµαίνονται κάπου στη µέση του πίνακα (διάµεσος µισθός 1.606 ευρώ µεικτά κατά το 2011 – τελευταία διαθέσιµα στοιχεία).

Σε πολλές περιπτώσεις οι δανειολήπτες καταφεύγουν στη λύση της αναδιάρθρωσης, ώστε να περιοριστεί η αύξηση του επιτοκίου. Αυτό, βέβαια, δεν είναι πάντα εφικτό, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι δανειολήπτες είναι µεγαλύτερης ηλικίας. Επίσης, συχνά οι τράπεζες απαιτούν πρόσθετες εξασφαλίσεις για να προχωρήσουν στην αναδιάρθρωση του δανείου. Και αν δεν υπάρχουν άλλα διαθέσιµα περιουσιακά στοιχεία στο νοικοκυριό ή την επιχείρηση, περιορίζεται σηµαντικά η δυνατότητα αναδιάρθρωσης του δανείου.

Σηµειώνεται ότι οι δανειολήπτες οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις αυξηµένες δόσεις των δανείων τους, κινδυνεύουν να καταταχθούν τα δάνειά τους στα µη εξυπηρετούµενα µε ό,τι αυτό συνεπάγεται.

 

Όλα για τις τράπεζες και τις εταιρείες εξαγοράς δανείων

Οι αυξήσεις στα επιτόκια έχουν επηρεάσει µόνο τα δάνεια, ενώ στις καταθέσεις οι επιπτώσεις είναι ελάχιστες. Τουτέστιν, όλα πάνε στα κέρδη των τραπεζών και των εταιρειών εξαγοράς δανείων.

Στα νοικοκυριά τον ∆εκέµβριο του 2022 το µέσο επιτόκιο στις υφιστάµενες καταθέσεις προθεσµίας µέχρι δύο ετών διαµορφώθηκε στο 0,13%, σε σύγκριση µε 0,07% που ήταν τον Απρίλιο του 2022 όταν ξεκίνησε το µπαράζ της αύξησης των επιτοκίων. Επίσης, στις νέες καταθέσεις προθεσµίας µέχρι ένα έτος το επιτόκιο διαµορφώθηκε στο 0,35%, σε σύγκριση µε 0,05% τον Απρίλιο. Σηµειώνεται ότι στην ευρωζώνη ο µέσος όρος είναι 1,34%. ∆ηλαδή, ενώ στα δάνεια η Κύπρος είναι πιο πάνω από τον µέσο όρο της ευρωζώνης, στις καταθέσεις είναι πιο κάτω.

Στις επιχειρήσεις το µέσο επιτόκιο στις υφιστάµενες καταθέσεις προθεσµίας µέχρι δύο ετών διαµορφώθηκε στο 0,34%, σε σύγκριση µε 0,05% τον Απρίλιο, ενώ στις νέες καταθέσεις προθεσµίας µέχρι ένα έτος διαµορφώθηκε στο 0,61%, σε σύγκριση µε -0,04% τον Απρίλιο.

Κωνσταντίνος Ζαχαρίου