Αλεξία Παπαλαζάρου: Εγώ ζω για το μαζί, για το βλέμμα, την αγκαλιά, το άγγιγμα

Συναντήσεις/Ορίζοντας

Αλεξία Παπαλαζάρου: Δεν νοείται θέατρο χωρίς επαφή με τον θεατή.  Δεν νοείται κοινωνία χωρίς θέατρο.

Ο Αντώνης Γεωργίου συζητά με την Αλεξία Παπαλαζάρου που σκηνοθετεί στον ΘΟΚ το έργο του Θόρντον Ουάιλντερ «Η μικρή μας πόλη» με το οποίο ο ΘΟΚ στις 9 Ιουνίου επιστρέφει στη σκηνή μετά το τερματισμό των περιοριστικών μέτρων λόγω Covid 19 

Ένα έργο ύμνος στη ζωή και στην αξία της κάθε στιγμής που ζούμε.

Πώς πάνε οι (βάση πρωτοκόλλου) πρόβες;

Με βάση πρωτοκόλλου οι πρόβες πάνε καλά. Κρατάμε αποστάσεις, φοράμε τις μάσκες μας, απολυμαίνουμε συχνά τα χέρια μας… Με βάση το πως μάθαμε να λειτουργούμε σε πρόβες και ιδιαίτερα σε ένα έργο που έχει ήδη στηθεί, δύσκολα. Το πιο σημαντικό για το θέατρο είναι η επαφή, το άγγιγμα, το χαμόγελο… το μαζί! Μια χημεία που ξεκινά από τους ηθοποιούς στη σκηνή και στέλνεται κάτω στους θεατές. Και εδώ είναι η δυσκολία. Μαθαίνουμε σε μια νέα πραγματικότητα που έχει μεν το δικό της ενδιαφέρον αλλά αντιλαμβάνεστε ότι άλλη είναι αλήθεια της θεατρικής πράξης.  Σε ανθρώπινο επίπεδο δύσκολο …Την πρώτη μέρα που συναντηθήκαμε το μόνο που θέλαμε όλοι ήταν να κάνουμε μια σφιχτή αγκαλιά αλλά με βάση πρωτοκόλλου συγκρατηθήκαμε

Η παράσταση η ίδια στήνεται ξανά με βάση τις νέες συνθήκες «αποστασιοποίησης»; Αλήθεια υπάρχει πρωτόκολλο για την παράσταση;

Πρωτόκολλο για την ίδια την παράσταση δεν υπάρχει. Υπάρχουν οι βασικές αρχές (απόσταση, μάσκες, απολύμανση) και με βάση αυτές ξαναστήνουμε την παράσταση. Προσπαθούμε να εντάξουμε στην καθημερινότητα των ηρώων μας αυτές τις αρχές θέλοντας με αυτό τον τρόπο και να προστατέψουμε τους ηθοποιούς μας αλλά και να υπενθυμίσουμε ότι η αρρώστια είναι ακόμα εδώ και πρέπει να συνεχίσουμε να ζούμε με αυτό μέχρι επιτέλους να εξαλειφθεί αυτός ο φόβος.

Ένα έργο που μας μιλά με ειλικρίνεια, αθωότητα και τρυφερότητα για την γέννηση, τον έρωτα, την ενηλικίωση την σχέση των γονιών με τα παιδιά τους, τον κύκλο της ζωής.

Πόσο σημαντικό θεωρείς την επιστροφή του θεάτρου στη σκηνή και στην άμεση επαφή με τον θεατή;

Δεν νοείται θέατρο χωρίς επαφή με τον θεατή.  Και δεν νοείται κοινωνία χωρίς θέατρο. Το νοιώσαμε έντονα αυτούς τους μήνες  και εμείς οι δημιουργοί αλλά και οι θεατές. Και αυτό φάνηκε από το πόσος κόσμος παρακολούθησε διαδικτυακά θεατρικές παραστάσεις.  Μας έλειψε το θέατρο όπως και κάθε μορφή τέχνης.  Και όλοι σχεδόν στην τέχνη στράφηκαν για να αντέξουν αυτό τον εγκλεισμό. Αλλά αυτό δεν αντικαθιστά την ζωντανή επαφή που σου προσφέρει το θέατρο. Αυτό είναι που κάνει την τέχνη του θεάτρου ξεχωριστή. Το να νοιώθει ο θεατής την ανάσα του ηθοποιού, να νοιώθει την αλήθεια του, να συμπονάει ή να γελά με τα πάθη του, να ταυτίζεται, να προβληματίζεται … να νοιώθει! Αυτό δεν μπορείς να το νοιώσεις  μέσω μιας οθόνης αλλά μόνο σε μια θεατρική αίθουσα ζωντανά. Είναι σημαντικό λοιπόν να ανοίξουν και πάλι τα θέατρα, ο καλλιτέχνης να αρχίσει να εκφράζεται αλλά και να αμείβεται και ο θεατής να ξαναμπεί στην αίθουσα. Εννοείται τηρώντας  ότι χρειάζεται για την ασφάλεια ηθοποιών και θεατών.

Ας μιλήσουμε για θέατρο λοιπόν. Γιατί διάλεξες αυτό το έργο ως εναρκτήριο μάλιστα του νέου θεσμού ΕΚΤΟΣ ΠΟΛΗΣ;

Νομίζω και μόνο ο τίτλος του έργου δίνει την απάντηση. Ένας νέος θεσμός όταν ξεκινά, αυτό που χρειάζεται είναι να κατανοήσει σε ποιους απευθύνεται και τι είναι αυτό που θα φέρει θεατές στο θέατρο αλλά και θα τους κρατήσει .

Η Μικρή μας πόλη ήταν ίσως το  ιδανικό έργο για την έναρξη αυτού του θεσμού. Ένα έργο ύμνος στη ζωή και στην αξία της κάθε στιγμής που ζούμε. Ένα έργο που μας μιλά με ειλικρίνεια, αθωότητα και τρυφερότητα για την γέννηση, τον έρωτα, την ενηλικίωση την σχέση των γονιών με τα παιδιά τους, τον κύκλο της ζωής. Αυτό δεν αφήνει τον θεατή ασυγκίνητο γιατί λειτουργεί ως μια υπενθύμιση στο θεατή χωρίς να κρατά απόσταση από την ίδια την ζωή του.

«Στόχος του έργου είναι να μας θυμίσει πόσο σημαντικές είναι οι μικρές, καθημερινές στιγμές της ζωής, δίπλα στους αγαπημένους μας» αναφέρει το δελτίο τύπου. Αυτό μέσα στις νέες συνθήκες φαντάζει πιο έντονα; 

Αν μετά από όσα ζήσαμε αυτούς τους δυόμιση μήνες δεν συνειδητοποιήσαμε πόσο σημαντικές είναι οι μικρές καθημερινές στιγμές στη ζωή μας τότε αλήθεια δεν ξέρω τι θα μας ταρακουνήσει παραπάνω. Και το έργο όντως γι’ αυτό μιλά. Αυτό έρχεται να μας υπενθυμίσει ακόμα μια φορά.

Το θέατρο πάει στο θεατή με αυτό τον θεσμό. Πώς ήταν η ανταπόκριση του κοινού;

Πολύ συγκινητική η ανταπόκριση των θεατών.  Όλοι οι συντελεστές πήραμε πολύ χαρά και συγκίνηση στο τέλος κάθε παράστασης γιατί καταλάβαμε ότι καταφέραμε να επικοινωνήσουμε με το κοινό. Είχα μια υπέροχη ομάδα ηθοποιών και συντελεστών που αγαπήσαμε την μικρή μας πόλη, που πρώτοι εμείς ξανανιώσαμε την σημαντικότητα τον απλών καθημερινών στιγμών και αυτό βγαίνει πάνω στη σκηνή και κατεβαίνει στην αίθουσα.

Για ποια κανονικότητα μιλάμε; Αυτήν που τρέχαμε να τα προλάβουμε όλα προσπερνώντας την ίδια τη ζωή και τις ομορφιές της, αυτήν που καταστρέφαμε καθημερινά το περιβάλλον μας; Αυτήν που παιδιά πεθαίνουν ακόμα από την πείνα και εμείς το αγνοούμε; Αυτήν που ο ρατσισμός ακόμα καλά κρατεί; Αυτήν που τα παιδιά τα διαχωρίζουμε σε κανονικά και όχι

 Οι νέες συνθήκες λόγω πανδημίας πόσο επηρέασαν και επηρεάζουν τη δημιουργία και τους καλλιτέχνες, ειδικότερα στο θέατρο;

Οι καλλιτέχνες περάσαμε και δεν ξέρω πόσο ακόμα θα το περνάμε, μεγάλη ανασφάλεια. Η οικονομική ανασφάλεια που νοιώθουμε πάντα, τώρα έγινε τεράστια. Η στήριξη που υποσχέθηκε το κράτος – που μέχρι αυτή τη στιγμή που μιλάμε ακόμα δεν πήραμε τίποτα στα χέρια μας- είναι το πιο λίγο προσβλητική. Το ποσό τον 300 ευρώ δείχνει την απαξίωση του κράτους απέναντι μας. Αλλά και η όλη στάση των υπευθύνων απέναντί μας ήταν απαξιωτική μιας και ποτέ κανένα διάγγελμα δεν ανέφερε τους καλλιτέχνες ως μέρος  της κοινωνίας αυτής. Τα θέατρα έχουν κλείσει πρώτα και αν και οι κλειστές αίθουσες θα ανοίξουν στην επόμενη φάση, οι συνθήκες είναι τέτοιες που δεν ξέρω πιο θέατρο θα μπορέσει να ανοίξει. Σε μια μικρή αίθουσα των 80-100 θεατών αν πρέπει να μπουν μόνο 20, 30 …αντιλαμβάνεστε ότι κανένα θέατρο δεν μπορεί να επιβιώσει.

Όπως πάντα όμως θα το παλέψουμε γιατί αυτό ξέρουμε και αυτό κάνουμε πάντα. Θα βρούμε τρόπους να δημιουργήσουμε και πάλι μέσα σ αυτές τις συνθήκες γιατί πιστεύουμε πως η τέχνη είναι το καλύτερο φάρμακο για όλες τις ασθένειες !

Εγώ ζω για το «μαζί», για το βλέμμα, την αγκαλιά, το άγγιγμα.

Πως βίωσες αυτές τις μέρες της πανδημίας και της καραντίνας;

Δεν είμαι από αυτούς που θα πω ότι αντιμετώπισα τον εγκλεισμό ως ευκαιρία  περισυλλογής και αναδιοργάνωσης. Σε μένα τουλάχιστον δεν λειτούργησε έτσι. Η στέρηση της ελευθερίας δεν με κάνει ελεύθερη να σκεφτώ. Εγώ ζω για το «μαζί», για το βλέμμα, την αγκαλιά, το άγγιγμα. Χωρίς όλα αυτά υπάρχει ένα κενό που με κάνει να μην μπορώ να ονειρευτώ. Το πάλεψα να οργανωθώ… μάταια! Η βόλτα στον κήπο, το σκάλισμα, το καθάρισμα , τα αγριόχορτα και οι μαργαρίτες που γέμιζαν τα βάζα, δεν γέμιζαν κανένα κενό δεν ξυπνούσαν καμιά φαντασία. Τα παιχνίδια με τους σκύλους μου, οι βόλτες μαζί τους, οι άφοβες αγκαλιές και τα χάδια μου έδιναν χαρά αλλά μου τόνιζαν πόσο μου λείπει το «μαζί»!

Είχα και έχω και πολύ θυμό. Γιατί στοίχισε τη ζωή σε τόσους ανθρώπους, γιατί ταλαιπώρησε και ταλαιπωρεί τόσους ανθρώπους. Δεν έχω απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα. Πώς εμφανίστηκε; Από τα πουλιά και τα ζώα ή από κάποιο εργαστήρι που οι άρχοντες της γης ανακάτευαν τη ζωή και το μέλλον της ανθρωπότητας; Αυτό με φοβίζει πιο πολύ από όλα! Πια ζωή και πιο μέλλον θα δώσουμε στα παιδιά μας; Δεν έχουμε πόλεμο με ένα αόρατο εχθρό αλλά με  ένα διεφθαρμένο σύστημα! Ένα σύστημα εξουσίας και όχι ανθρώπινο. Αυτό το σύστημα φοβάμαι και όχι την αρρώστια. Σε λίγους μήνες θα βρεθεί το αντίδοτο και ο κορονοιός θα είναι μια γρίπη όπως όλες τις άλλες. Α, Β, Γ γρίπη! Το σύστημα όμως αν παραμείνει το ίδιο τότε πάντα θα ζούμε με τον φόβο μιας νέας επιδημίας ακόμα χειρότερης.

Πιστεύεις πως μας αφήνει «διαφορετικούς» αυτή η περίοδος εμάς και τον κόσμο γενικότερα;

Με ενοχλεί όταν ακούω «να επιστρέψουμε στην κανονικότητα». Για ποια κανονικότητα μιλάμε; Αυτήν που τρέχαμε να τα προλάβουμε όλα προσπερνώντας την ίδια τη ζωή και τις ομορφιές της, αυτήν που καταστρέφαμε καθημερινά το περιβάλλον μας; Αυτήν που παιδιά πεθαίνουν ακόμα από την πείνα και εμείς το αγνοούμε; Αυτήν που ο ρατσισμός ακόμα καλά κρατεί; Αυτήν που τα παιδιά τα διαχωρίζουμε σε κανονικά και όχι; Εγώ δεν θέλω να επιστρέψω σ’ αυτή την κανονικότητα λοιπόν. Θέλω να πιστεύω ότι αυτή η εμπειρία μας άλλαξε. Μας έκανε καλύτερους, μας έμαθε να αγαπάμε την ζωή και να την προσέχουμε , να μην προσπερνάμε αυτά που γίνονται γύρω μας « να απολαμβάνουμε τον ήλιο, τα δέντρα τα λουλούδια ,τις χαρές της ζωής» όπως λέει και ο Κ. Γουέμπ στη Μικρή μας πόλη.

 ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

9, 10, 11 και  12 ΙΟΥΝΙΟΥ

Αμφιθέατρο Μακαρίου Γ΄, Λευκωσία

Απαραίτητη η προαγορά εισιτηρίων