ΑΛΙΕ ΟΥΜΜΑΝΕΛ: «Να κλείσουν όλοι οι δρόμοι που οδηγούνε στον πόλεμο»

• «Εξαιτίας του πολέμου έχουμε δεχτεί κτυπήματα στην ανθρωπιά μας»

• «Να κλείσουν όλοι οι δρόμοι που οδηγούνε στον πόλεμο», δηλώνει η Αλιέ Ουμμάνελ, συγγραφέας του έργου «Ο αγνοούμενος»

 

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΥΡΗ

«Κάθε πόλεμος γεννάει μια μεταπολεμική περίοδο. Σε αυτή την περίοδο, όσο λείπει η αντιμετώπιση του άλλου, δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για την πραγματική ειρήνη. Αρα ο κίνδυνος πολέμου συνεχίζεται. Να κλείσουν όλοι οι δρόμοι που οδηγούνε στον πόλεμο.

Επειδή αυτοί οι δρόμοι θα οδηγήσουν στο παρελθόν τις επόμενες γενιές που θα αναζητήσουν το μέλλον τους», έγραφε η Τουρκοκύπρια συγγραφέας Αλιέ Ουμμάνελ, στο πρόγραμμα που κυκλοφόρησε στα ελληνικά και κατατόπιζε τις εκατοντάδες Ελληνες θεατρόφιλους που πήγαν την περασμένη Δευτέρα στο «Σατιρικό Θέατρο» για να δούνε το έργο της «Ο αγνοούμενος».

Ενα συγκλονιστικό έργο που, πέραν από τα αντιπολεμικά μηνύματα που περιείχε, έστελνε και μηνύματα για τη σημασία της αλληλοκατανόησης, της αλληλεγγύης και της ειρηνικής συνύπαρξης των ανθρώπων, κυρίως αυτών των ανθρώπων με διαφορετική γλώσσα και θρησκεία που ζούνε στον ίδιο τόπο, στην ίδια πατρίδα.

«Ειλικρινής αντιμετώπιση των τραυμάτων»

«Αντί για απάρνηση και απόκρυψη», σημειώνει η Αλιέ Ουμμάνελ, «μια ειλικρινής αντιμετώπιση των τραυμάτων του παρελθόντος θα οδηγήσει στην εναλλακτική σκέψη, στην ωρίμανση. Με το να συνειδητοποιήσουμε τις επιρροές του παρελθόντος πάνω στη σημερινή γενιά, θα μας κάνει να καταλάβουμε τη σημασία της ειρήνης. Ως καλλιτέχνης νιώθω την ευθύνη να παρακολουθήσω και να εκθέσω αυτές τις επιρροές».

Ο πόνος δεν έχει χρώμα και ταυτότητα

Το έργο «Ο αγνοούμενος» εξιστορεί το δράμα μιας οικογένειας Τουρκοκυπρίων που έχουν αγνοούμενο. Δηλαδή, ο θεατής, μέσα από το έργο αντιλαμβάνεται πώς νιώθει και βιώνει μια οικογένεια το δράμα ενός αγνοούμενου μέλους της, που το ψάχνει και το αναζητεί αρκετές δεκαετίες.

Στην εξέλιξη του έργου, ο θεατής διαπιστώνει πως μόνο η τουρκική γλώσσα τον κάνει να πιστεύει πως μπροστά του έχει ένα θίασο Τουρκοκυπρίων ηθοποιών. Ολα τ’ άλλα είναι τα ίδια! Ιδιο το δράμα, ίδιος ο πόνος. Ωσάν να είχε μπροστά του και άκουγε το δράμα μιας οικογένειας Ελληνοκυπρίων. Μιας οικογένειας Ελληνοκυπρίων που έλεγε τα βάσανά της και τον πόνο της. Γιατί το ανθρώπινο δράμα και ο πόνος δεν έχουν διαφορά. Δεν έχουν χρώμα. Δεν έχουν ταυτότητα. Είναι τα ίδια, είτε συμβαίνουν σε Ελληνοκύπριους, είτε συμβαίνουν σε Τουρκοκύπριους.

Το όνειρο και ο απώτερος στόχος της συγγραφέας

Και ασφαλώς αυτός ήταν ο απώτερος στόχος της Τουρκοκύπριας συγγραφέα, Αλιέ Ουμμάνελ. Δηλαδή να ευαισθητοποιήσει το κοινό της και να το κάνει να πιστέψει πως ο πόνος είναι ο ίδιος, δεν έχει χρώμα και ταυτότητα. Πράγμα το οποίο κατόρθωσε να μεταδώσει, πιστεύω, στους Ελληνοκύπριους θεατές, μ’ ένα απλό και κυρίως πολιτισμένο τρόπο, χωρίς προκλήσεις και λέξεις που πληγώνουν.

Γράφει η συγγραφέας:

«Το έργο μας “Ο αγνοούμενος”, θα παιχτεί στο Σατιρικό Θέατρο με ελληνικούς υπότιτλους. Ακούγεται απλό, αλλά δεν είναι. Αυτό είναι το όνειρό μου. Διότι είχαμε κάνει τη μετάφραση του έργου στα ελληνικά πριν την πρεμιέρα, το Σεπτέμβριο. Γιατί είχα όνειρο να βλέπαμε το έργο όλοι μαζί σε μία αίθουσα, το οποίο διηγείται την κοινή μας ιστορία. Ενώ θα το βλέπουμε, δεν θα έχει σημασία καμία ταυτότητα και θα νιώθουμε ότι έχουμε δεχτεί κτυπήματα στην ανθρωπιά μας, εξαιτίας του πολέμου που έχει μείνει στον παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα παραμένει ακόμα. Η κατανόηση είναι η αρχή να τυλίγουμε τις πληγές μας. Η αλληλοκατανόηση είναι η αρχή της ειρήνης. Διότι και τα δύο οδηγούν στην ενσυναίσθηση και στην αντιμετώπιση τού ενός από τον άλλο. Τι άλλο μπορεί να παρουσιάζει καλύτερα η Τέχνη από τον άνθρωπο, την ανθρωπότητα, απελευθερωμένα από όλες τις ταυτότητες, με μοναδικό χαρακτηριστικό την ΑΝΘΡΩΠΙΑ;».

«Δεν γίνεται να ξεχάσουμε;»

Το έργο «Ο αγνοούμενος» όμως, μεταφέρει στον θεατή και μηνύματα ελπίδας, έστω και αμυδρής. Μεταφέρει όμως και πολλά διδάγματα. Και ένα από αυτά τα διδάγματα είναι το μαύρο παρελθόν που κατατρύχει και τις δύο κοινότητες, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους, το οποίο, όπως πολύ σωστά συμβουλεύει η συγγραφέας, πρέπει να αφήσουμε πίσω μας.

Συγκεκριμένα, λέει σε κάποια στιγμή με αγωνία και πόνο ο ηθοποιός που ερμηνεύει το ρόλο του παππού, του οποίου ο γιος είναι αγνοούμενος, στην ηθοποιό που ερμηνεύει το ρόλο της νύφης του, που εδώ και δεκάδες χρόνια περιμένει το σύζυγό της:

«Δεν γίνεται να το αφήσεις πίσω; Αν αφήναμε το παρελθόν να φύγει και εκείνο να άφηνε εμάς, δεν γίνεται; Αν δεν σκάβαμε; Και αν δεν μας κυνηγούσε με τους νεκρούς; Δεν γίνεται αυτό; Αν δεν μπερδευόταν διαρκώς στα πόδια μας, σαν βαριές αλυσίδες, που βαραίνουν τα βήματά μας; Θέλω να σηκωθώ να φύγω. Ανάλαφρα. Αν σταματούσαμε να ξεθάβουμε. Δεν γίνεται να ξεχάσουμε; Αν γινόταν να μας το επιτρέψουν; Δεν γίνεται;»

Και ο εγγονός και ο γιος του αγνοούμενου σε κάποια άλλη ατάκα του έργου θα πει με σπαραγμό:

«Είμαστε η χαμένη γενιά. Το λέω συνέχεια. Υπάρχουν τόσοι αγνοούμενοι σε αυτή τη γη, όσοι υπάρχουν και μέσα της».

Το συγκεκριμένο έργο, λόγω του θέματός του, είναι μία τραγωδία. Οπου και να το αγγίξεις, όποιος και να το αγγίξει, καίγεται και πονάει. Η συγγραφέας όμως, χάρη στο συγγραφικό ταλέντο της, κατόρθωσε να περιπλέξει την ιστορία της με τον Αμλετ, του Σαίξπηρ, για να προσφέρει στους θεατές της και κάποιες δόσεις χιούμορ και να ξαλαφρώσει κάπου κάπου τις καρδιές τους.