Αναφορές στα μυαλά των ανθρώπων και στην ένταξη στην ΕΕ έκανε ο Λύρας

Κάναμε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό για εφαρμογή του νόμου, αλλά δεν μπορούσαμε να αλλάξουμε τα μυαλά των ανθρώπων, ανέφερε ο ανέφερε ο πρώην Έφορος Υπηρεσίας Εποπτείας & Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών Κωνσταντίνος Λύρας στην κατάθεσή του για δεύτερη φορά ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για τα αίτια κατάρρευσης του Συνεργατισμού.

Σημείωσε επίσης ότι προτεραιότητα της Υπηρεσίας κατά την περίοδο μετά το 2004 ήταν να κάνουν το Συνεργατισμό να δουλέψει σε νέο περιβάλλον μετά την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως είπε, ήταν ανθρωπίνως αδύνατο να ελέγχει στενά όλες τις συνεργατικές εταιρείες που υπήρχαν γιατί αλλιώς θα σήμαινε ότι έπρεπε να έχει 400 υπαλλήλους. Πρόσθεσε ότι υπήρχαν διαδικασίες και ρυθμιστικές οδηγίες και ο Επόπτης ανέμενε από τους διευθυντές να συμπεριφέρονται ανάλογα. Αναφέρθηκε ακόμα σε έλλειψη δυνατοτήτων σε μια μεταβατική περίοδο που έπρεπε να γίνει προσαρμογή με τις οδηγίες της ΕΕ και για πολλούς υπήρχε μεγάλη δυσκολία να προσαρμοστούν.

Όπως είπε, η υπηρεσία του έκανε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό για εφαρμογή του νόμου, ωστόσο δεν μπορούσαν να αλλάξουν τα μυαλά των ανθρώπων.

Απαντώντας σε διαρκείς επισημάνεις των μελών της Ερευνητικής για σκάνδαλα στο Συνεργατισμό κατά την περίοδο που προΐστατο της υπηρεσίας Υπηρεσίας Εποπτείας & Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών, ο κ. Λύρας ανέφερε ότι η προσπάθεια εφαρμογής οδηγιών του Εφόρου ήταν συνεχής, ωστόσο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος μετά την ένταξη στην ΕΕ το 2004, όταν άλλαζε ριζικά η νομοθεσία. Όπως είπε, ήταν μια δύσκολη μεταρρύθμιση για το Συνεργατισμό και έγινε ό,τι ήταν δυνατό για αυτό. Είπε επίσης ότι κάποιες κακές πρακτικές ήταν αναμενόμενο να υπάρχουν παρά τις προσπάθειες αναβάθμισης της εποπτείας, λόγω νοοτροπίας, λόγω αμάθειας, λόγω του κλίματος που άλλαζε με την κρίση. Όσον αφορά την κακοδιαχείριση στα ΣΠΙ είπε ότι οι μισοί από τους αξιωματούχους ήταν εκλεγμένοι, ενώ είπε «αν μια κοινότητα εκλέγει ανθρώπους που εφαρμόζουν κακές πρακτικές είναι κρίμα».

Ερωτηθείς γιατί δεν προχωρούσε στην παύση κάποιων αξιωματούχων ενώ είχε τη δυνατότητα, ανέφερε ότι είχε αυτή την εξουσία υπό κάποιες προϋποθέσεις οι οποίες το καθιστούσαν δύσκολο να εφαρμοστεί. Έπρεπε να παύσεις εκλελεγμένους επιτρόπους, ανέφερε κάτι που μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στο ΣΠΙ και έπρεπε να υπάρχει η συγκατάθεση των Επιτροπειών των ΣΠΙ για να προχωρήσουν μέτρα προς την Αστυνομία. Όπως είπε το δικαίωμα παύσης ήταν δώρο άδωρο και δύσκολο να εφαρμοστεί γιατί έπρεπε να είναι τεκμηριωμένο και να μπορεί να σταθεί στο δικαστήριο. Η διατύπωση του νόμου, είπε δεν βοηθούσε στην εφαρμογή αυτής της πρόνοιας.

Ο κ. Λύρας, Έφορος Εποπτείας και Ανάπτυξης τους Συνεργατισμού, από το 2004 μέχρι το 2014 ρωτήθηκε αν γνώριζε για τις ατασθαλίες στην ΣΠΕ Άχνας της περίοδο 2005-2013, όπου δίνονταν μεγάλα δάνεια υπό τη μορφή παρατραβήγματος σε τρεχούμενους με μηδενικές καταθέσεις, με την πιο ακραία περίπτωση το παρατράβηγμα να έχει φτάσει πέραν των 3 εκατ. ευρώ. Όπως είπε σε μια περίπτωση επιχειρηματία ανάπτυξης γης, η οποία εντοπίστηκε από την υπηρεσία του, έγιναν άμεσες ενέργειες για να διασφαλιστεί το λαβείν την εταιρείας και έγιναν πειθαρχικές διαδικασίες, που είχαν ως αποτέλεσμα ο υπεύθυνος για την κατάσταση να τιμωρηθεί με στέρηση προσαυξήσεων.

Πρόσθεσε ότι από εκεί και πέρα ήταν αρμοδιότητα της ίδιας της Επιτροπής του ΣΠΙ να λάβει μέτρα και να δώσει το θέμα στην αστυνομία κάτι που η ΣΠΕ Αχνας αρνείτο να κάνει. Η Αστυνομία, ανέφερε, ήθελε κατάθεση από την ίδια την επηρεαζόμενη εταιρεία.

«Εγώ δεν μπορούσα να το ξανανοίξω γιατί κανείς δεν μπορεί να τιμωρηθεί για το ίδιο αδίκημα δύο φορές», είπε. Συμπλήρωσε ότι έθεσε την εταιρεία υπό στενή παρακολούθηση ώστε κάτι τέτοιο να μην επαναληφθεί.

Ερωτηθείς για την ύπαρξη 6000 Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στο Συνεργατικό Ταμιευτήριο Λεμεσού, είπε ότι δεν ήταν ενήμερος. Είπε ότι δύο φορές είχε γίνει έκθεση εποπτείας από κοινού με την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ) η οποία είχε ανάμειξη με το θέμα από το 2003 . Είπε επίσης ότι η ΚΤΚ θα μπορούσε να παρέμβει μέσω της Εποπτείας που είχε μέσω της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας από το 1968. Είπε επίσης ότι νομικά δεν προβλέπετο να ενημερώνει ο ίδιος την ΚΤΚ.

Ερωτηθείς για το θέμα της ΣΠΕ Παραλιμνίου και κατά πόσο ο Γραμματέας της λειτουργούσε ως κράτος εν κράτη, είπε ότι δεν μπορεί να συμφωνήσει σε αυτό. Σε παρατήρηση ωστόσο εκ μέρους του προέδρου της Επιτροπής ότι ο Γραμματέας παρακαθόταν σε συνεδρίες της Επιτροπείας και ενέκρινε δικά του δάνεια, ο κ. Λύρας είπε ότι αυτό αποτελεί απαράδεκτη τραπεζική πρακτική. Είπε επίσης ότι εκείνο που γνώριζε ήταν ότι υπήρχε υψηλή χρηματοδότηση για δραστηριότητες της οικογένειας του Γραμματέα, Γιάννης Γιαννάκη.

Σε παρατήρησε ότι ο κ. Γιαννάκη φρόντιζε να διαγράφεται από εγγυητής σε δάνεια συνδεδεμένων με αυτόν προσώπων με χειρόγραφες οδηγίες, είπε ότι δεν το γνώριζε.

Για τις ατασθαλίες στην ΣΠΕ Αθηένου, είπε ότι δέχτηκε στο γραφείο του την Εσωτερική Ελέγκτρια της ΣΠΕ η οποία όπως ανέφερε ο κ. Λύρας, ήρθε «κλαμένη» γιατί είχε διαπιστώσει ατασθαλίες και δεν ήξερε πού να τις καταγγείλει. Ο κ. Λύρας είπε ότι της είπε ότι είναι υπόχρεη να κάνει έκθεση προς την Επιτροπεία της και ο ίδιος διέταξε ερευνητική Επιτροπή στο υψηλότερο επίπεδο με τους κ. Κύπρο Πρωτόπαπα και Κυριάκο Χαραλάμπους από τη Λευκωσία. Το θέμα, είπε αφορούσε τον τομέα ζωοτροφών όχι τον πιστωτικό τομέα και ο υπεύθυνος τιμωρήθηκε, καταβάλλοντας το ποσό που καταχράστηκε από προμήθειες ζωοτροφών.

Σε παρατήρησε του μέλους της Επιτροπής Γιώργου Χαραλάμπους ότι η Επιτροπεία της ΣΠΕ είπε στην Ελέγκτρια ότι θα την απολύσει και έτσι αναγκάστηκε να υποβάλει παραίτηση, ο κ. Λύρας ανέφερε ότι η Επιτροπεία του παραπονέθηκε για κακή συμπεριφορά της λειτουργού και υποτιθέμενη έλλειψη εχεμύθειας και όπως είπε, σέβεται και τις δύο απόψεις. Συμπλήρωσε ότι ο ίδιος θεωρεί ότι καθοδήγησε σωστή την Ελέγκτρια για τη διαδικασία και ότι την προστάτευσε. Στην Αθηένου ανέφερε, δεν είχαν αντιληφθεί ότι ο εσωτερικό έλεγχος γινόταν για δικό τους καλό.

Ερωτηθείς για άλλες ατασθαλίες που αφορούσαν το άνοιγμα τρεχούμενου αντί δανείου ο κ. Λύρας είπε ότι αυτή ήταν συνήθης πρακτική στην Αθηένου και στα Κοκκινοχώρια, αφού υπήρχαν πολλοί γεωργοκτηνοτρόφοι που ζητούσαν να λειτουργούν με τρεχούμενο λογαριασμό.

Ερωτηθείς για περίπτωση στη ΣΠΕ Λατσιών όπου δόθηκε δάνειο 570 χιλιάδων ευρώ σε φοιτητές για εξόφληση εμπορικής τράπεζας όπου πρωτοφειλέτες ήταν οι γονείς και μετά που ο ίδιος ο Έφορος δεν έδωσε την έγκρισή του για να γίνει αυτό το δάνειο σε νομικό πρόσωπο, ο κ. Λύρας παραδέχθηκε ότι επρόκειτο για παρατυπία, για κακό δάνειο που κανόνισαν να δοθεί με άλλο τρόπο.

Σε ερώτηση γιατί ενώ ο πρώην διοικητής της ΚΤΚ Αθνάσιος Οργανίδης ζητούσε την απομάκρυνση του Γραμματέα της ΣΠΕ Στροβόλου Δημητράκη Σταύρου, λόγω των προβλημάτων κεφαλαιακής επάρκειας που είχε η τράπεζα και ο ίδιος σε επιστολή του εκθείαζε την προσφορά του κ. Σταύρου, ο οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε, είπε ότι δεν μπορούσε να πει κακό λόγο για τον κ. Σταύρου, και ότι δεν επικοινώνησε κανένας μαζί του για να κάνει αυτή την επιστολή.

Είπε επίσης ότι ήταν καθαρά αρμοδιότητα της ΚΤΚ που είχε την εποπτεία να παύσει τον γραμματέα ή τον διευθυντή της ΣΠΕ.

Σε ερώτηση αν τον εμπόδιζε οτιδήποτε να πάρει πιο αυστηρά μέτρα, ανέφερε ότι αυτή η εικόνα με τα ΜΕΔ παρουσιάστηκε το 2011-12-13 με αλλαγή των νομοθεσιών. Το 2005, είπε ο Συνεργατισμός δεν είχε την έννοια των ΜΕΔ, τα ονόμαζε καθυστερημένα δάνεια, καθυστερημένες δόσεις, μετά φάνηκαν οι πραγματικοί αριθμοί για τα ΜΕΔ.

Ερωτηθείς αν είχε έξωθεν παρεμβάσεις για να μην βγαίνουν κάποιες περιπτώσεις στην επιφάνεια, είπε ότι παρεμβάσεις είχε σε δευτερεύοντα θέματα όπως για τις εκλογές Επιτροπών. Αναφέρθηκε μόνο σε μια παρέμβαση που είχε ώστε να βοηθήσει να εκλεγεί συγκεκριμένο άτομο, ωστόσο όπως είπε, ο ίδιος ακολουθούσε το νόμο. Ανέφερε ότι μόνο μια φορά παρακολούθησε εκλογική διαδικασία στην Αθηένου για να βεβαιωθεί ότι όλα λειτουργούν εντάξει επειδή υπήρχε τότε μια αντιπαράθεση εκεί.