Αναγκαίο ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο για αντιμετώπιση του εκφοβισμού

Της Ελένης Κωνσταντίνου

«Τον έριξαν κάτω και πέρασαν πάνω του με το ποδήλατο», «Με στρίμωξε σε μια γωνιά και μου έπαιρνε το χαρτζιλίκι», «Χειραγωγούσε ολόκληρη την τάξη να μη μου μιλούν», «Με φώναζαν βαρύ πυροβολικό χτυπώντας ρυθμικά τα χέρια στα θρανία», «Εξευτελισμός, κοροϊδία, αποκλεισμός μέχρι και σεξουαλική κακοποίηση στιγμάτισαν μεγάλο μέρος της ζωής μου». Αυτές είναι μόνο μερικές μαρτυρίες από ανθρώπους που βίωσαν τον εκφοβισμό ή bullying στο σχολείο, στο στρατό, στο πάρκο δίπλα από το σπίτι τους. Από απλά «πειράγματα» μέχρι πιο σκληρές συμπεριφορές που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε ολέθριες πράξεις. Όπως και να ’χει, σε όλες τις περιπτώσεις o εκφοβισμός που δέχθηκαν χιλιάδες άτομα στην πορεία της ζωής τους, από το σχολείο μέχρι τον εργασιακό τους χώρο, τους σημάδεψε βαθιά.

Ο εκφοβισμός μπορεί να έχει διάφορες μορφές, όπως τον σωματικό εκφοβισμό, δηλαδή τη σωματική βία, τον λεκτικό εκφοβισμό, τον κοινωνικό εκφοβισμό, δηλαδή την κοινωνική απομόνωση του θύματος.

Ιδιαίτερα στις μέρες μας, παρατηρούνται έντονα μορφές εκφοβισμού που σχετίζονται με το ρατσισμό, την έκφυλη βία ή την ομοφυλοφιλική βία. Ενώ τα τελευταία χρόνια έντονο είναι και το φαινόμενο του διαδικτυακού εκφοβισμού.

Και ενώ ο εκφοβισμός αναγνωρίζεται ως μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας, εντούτοις όσα γίνονται δεν είναι αρκετά. Γνωρίζουμε μόνο όσες περιπτώσεις καταγγέλλονται, ενώ υπάρχουν άλλες τόσες που τα θύματα υποφέρουν. Τα πράγματα έχουν αγριέψει, θα μπορούσε να πει κάποιος, η κοινωνία μας γέμισε με «άγρια λιοντάρια».

Στα θετικά καταγράφεται το γεγονός ότι χθες στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών ξεκίνησε η συζήτηση πρότασης νόμου που κατέθεσε το ΑΚΕΛ για ποινικοποίηση του φαινομένου του εκφοβισμού με ποινές μέχρι δύο χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο μέχρι και 10.000 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τους ανήλικους πρέπει να είναι δεκατεσσάρων ετών και άνω για να είναι ποινικά υπεύθυνοι.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε ότι ενώ ο εκφοβισμός συμβαίνει σε διαφόρους χώρους, το πρόβλημα παρουσιάζεται ιδιαίτερα έντονα μέσα στα σχολεία. Από πειράγματα μέχρι ξύλο. Άλλωστε τα σχολεία μας αποτελούν μια μικρογραφία της κοινωνίας που ζούμε.

Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 15% των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού-θυματοποίησης από συμμαθητές τους.

Έχει μάλιστα παρατηρηθεί ότι οι γονείς δηλώνουν συνήθως άγνοια για το πρόβλημα και το συζητούν ελάχιστα με τα παιδιά τους. Οι μαθητές συχνά νιώθουν ότι η παρέμβαση κάποιου ενήλικα είναι σπάνια και αναποτελεσματική, ενώ πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για να εισπράξουν περισσότερη βία από τους συμμαθητές τους. Οποιοδήποτε σύμπτωμα ή αλλαγή συμπεριφοράς θα πρέπει να κινήσουν τις υποψίες των γονιών ότι ίσως το παιδί τους να έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού και να είναι σε εγρήγορση για να μπορέσουν να προλάβουν τα χειρότερα.

Με ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο και δράσεις πρόληψης, αλλά και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας ίσως προλάβουμε τα χειρότερα, ίσως δώσουμε κάποια ανακούφιση σε αυτούς που τη χρειάζονται.