Ανάγκη για συντονισμένη δράση κατά της έμφυλης βίας στην ΕΕ και τα κράτη-μέλη

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επιχειρεί να θέσει τέρμα στην υποκρισία για πάταξη του φαινομένου

Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, η βία κατά των γυναικών είναι βαθιά ριζωμένη στην ανισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην κοινωνία και διαιωνίζεται από μια κουλτούρα ανοχής και άρνησης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και έχει προσυπογράψει πριν από δύο χρόνια τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, δεν έχει ωστόσο προχωρήσει στην κύρωσή της, όπως άλλωστε και αρκετά κράτη-μέλη. Η Κομισιόν κάνει τα στραβά μάτια και συντηρητικές δυνάμεις βομβαρδίζουν τις κοινωνίες με παραπλανητικές πληροφορίες για το πραγματικό περιεχόμενο της Σύμβασης. Στο μεταξύ, χιλιάδες γυναίκες πέφτουν θύματα βίας χωρίς την προστασία που προσφέρουν οι διατάξεις της Σύμβασης. Η υποκρισία ωστόσο πρέπει να τελειώσει…

Την ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων έμφυλης βίας, εντός της Ε.Ε., επεσήμαναν δεκάδες ευρωβουλευτές, ανάμεσά τους και τα μέλη της ομάδας του κόμματος της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Βόρειας Πράσινης Αριστεράς (GUE/ΝGL), οι οποίοι κατέθεσαν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, πρόταση ψηφίσματος σχετικά με την προσχώρηση της ΕΕ στη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, καθώς και άμεση επικύρωσή της. Η σχετική πρόταση ψηφίστηκε με 501 ψήφους υπέρ, 90 εναντίον και 50 αποχές αφού συζητήθηκε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το ψήφισμα

Μέσω του ψηφίσματος αυτού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδικάζει όλες τις μορφές έμφυλης βίας και εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια εξακολουθούν να εκτίθενται σε ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική και οικονομική βία, συμπεριλαμβανομένων της ενδοοικογενειακής βίας, της σεξουαλικής παρενόχλησης, της παρενοχλητικής παρακολούθησης στο διαδίκτυο, του βιασμού, των πρόωρων και αναγκαστικών γάμων, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, των εγκλημάτων που διαπράττονται στο όνομα της αποκαλούμενης «τιμής», της αναγκαστικής άμβλωσης, της αναγκαστικής στείρωσης, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης της εμπορίας και σωματεμπορίας ανθρώπων, καθώς και άλλων μορφών βίας που συνιστούν σοβαρή παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειάς τους. Ταυτόχρονα εκφράζεται η βαθιά του ανησυχία για το φαινόμενο των γυναικοκτονιών στην Ευρώπη, που αποτελεί την πιο ακραία μορφή βίας κατά των γυναικών.

Καταδικάζει επίσης τις απόπειρες ορισμένων κρατών-μελών να ανακαλέσουν ήδη ειλημμένα μέτρα για την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.

Προτρέπει επειγόντως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, να ολοκληρώσει τις διαδικασίες για κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης από την ΕΕ επί τη βάση της ευρείας προσχώρησης χωρίς περιορισμούς και να υποστηρίξει και να ενθαρρύνει την κύρωσή της από όλα τα κράτη-μέλη. Την ίδια στιγμή καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να διασφαλίσουν την πλήρη ενσωμάτωση της Σύμβασης στο νομοθετικό και πολιτικό πλαίσιο της ΕΕ, ενώ υπενθυμίζει ότι η προσχώρηση της ΕΕ στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης δεν απαλλάσσει τα κράτη-μέλη από την κύρωση της Σύμβασης σε εθνικό επίπεδο, τα οποία θα πρέπει να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις για την κύρωση και την εφαρμογή της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και ζητεί από τα επτά κράτη-μέλη που έχουν υπογράψει, αλλά δεν έχουν κυρώσει τη σύμβαση, να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση.

Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί το διεθνές πρότυπο και βασικό εργαλείο για την εξάλειψη της μάστιγας της έμφυλης βίας.

Η σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) είναι η πιο εκτεταμένη διεθνής συνθήκη για την αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παραμένει το διεθνές πρότυπο και βασικό εργαλείο για την εξάλειψη της μάστιγας της έμφυλης βίας, διότι ακολουθεί μια ολιστική, ολοκληρωμένη και συντονισμένη προσέγγιση που θέτει στο επίκεντρο τα δικαιώματα του θύματος, αντιμετωπίζει τα ζητήματα της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και της έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας, από πολλές οπτικές γωνίες.

Ταυτόχρονα προβλέπει μέτρα όπως η πρόληψη της βίας, η καταπολέμηση των διακρίσεων, μέσω μέτρων του ποινικού δικαίου για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας, μέσω της προστασίας και της στήριξης των θυμάτων, της προστασίας των παιδιών, της προστασίας των γυναικών προσφύγων και αιτουσών άσυλο, μέσω της θέσπισης διαδικασιών αξιολόγησης και εκτίμησης του κινδύνου, της βελτίωσης της συλλογής δεδομένων και της βελτίωσης των εκστρατειών ή των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης, μεταξύ άλλων, σε συνεργασία με εθνικούς φορείς, οργανισμούς και ΜΚΟ υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων και υπέρ της ισότητας.

Με βάση το ψήφισμα, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή και επιβολή της σύμβασης και να διαθέσουν επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της έμφυλης βίας, καθώς και για την προστασία των θυμάτων και τα ενθαρρύνει να λάβουν υπόψιν τις συστάσεις της ομάδας εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τη δράση για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (GREVIO) και να βελτιώσουν τη νομοθεσία τους ώστε να συνάδει περισσότερο με τις διατάξεις της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

 

Σημαντική επισήμανση για μηδενική ανοχή στην έμφυλη βία ο τομέας της πρόληψης

Αναφορικά με την πρόληψη, το ψήφισμα επισημαίνει ότι οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων και της πατριαρχικής βίας, όπως και για την προώθηση της μηδενικής ανοχής, της παρενόχλησης και της έμφυλης βίας αποτελούν θεμελιώδη εργαλεία για την καταπολέμηση τής εν λόγω παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Την ίδια στιγμή θεωρεί ότι οι ευρύτερες εκπαιδευτικές στρατηγικές που βασίζονται στην καταπολέμηση των διακρίσεων αποτελούν επίσης βασικό εργαλείο για την πρόληψη κάθε μορφής βίας, ειδικότερα δε της έμφυλης βίας, ειδικότερα στην εφηβεία.

Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι στο ψήφισμα επιβεβαιώνεται πως η άρνηση παροχής υπηρεσιών στον τομέα της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας και των συναφών δικαιωμάτων είναι μια μορφή βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και τονίζει ότι το ΕΔΔΑ έχει επανειλημμένα αποφανθεί ότι η περιοριστική νομοθεσία για την άμβλωση και η ελλιπής εφαρμογή της νομοθεσίας παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών.

Προκειμένου να ενθαρρύνονται οι καταγγελίες τέτοιων εγκλημάτων, ζητείται από την Επιτροπή και τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν σε βελτιώσεις για να εξασφαλίσουν την κατάλληλη εκπαίδευση, διαδικασίες και κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα φύλου, ώστε να τίθενται τα δικαιώματα του θύματος στο επίκεντρο, από όλους τους επαγγελματίες που ασχολούνται με θύματα κάθε πράξης έμφυλης βίας. Με τον τρόπο αυτό θα αποφεύγονται οι διακρίσεις, ο τραυματισμός ή η επαναθυματοποίηση κατά τη διάρκεια των δικαστικών, ιατρικών και αστυνομικών διαδικασιών. Επιπρόσθετα για να είναι αποτελεσματικότερα τα μέτρα για πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας θα πρέπει να συνοδεύονται από δράσεις που αποσκοπούν στην προώθηση της ενδυνάμωσης και της οικονομικής ανεξαρτησίας των γυναικών που πέφτουν θύματα βίας.

Υπενθυμίζεται ότι διατίθενται ειδικά 193,6 εκατομμύρια ευρώ για δράσεις που αποσκοπούν στην πρόληψη και την καταπολέμηση κάθε μορφής έμφυλης βίας και στην προώθηση της πλήρους εφαρμογής της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Δικαιώματα και αξίες», τονίζοντας και τη σημαντικότητα της διάθεσης επαρκούς χρηματοδότησης και σε επίπεδο κρατών-μελών.

Ταυτόχρονα καλείται για άλλη μια φορά η Επιτροπή να αναθεωρήσει, μετά και από διενέργεια εκτίμησης των επιπτώσεων, την ισχύουσα απόφαση-πλαίσιο της ΕΕ για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου, προκειμένου να συμπεριλάβει την παρακίνηση μίσους λόγω φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου και έμφυλων χαρακτηριστικών και προτρέπει τα κράτη-μέλη να εξασφαλίσουν την πλήρη εφαρμογή και επιβολή της ήδη ισχύουσας σχετικής νομοθεσίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη καλούνται να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα και τη συγκρισιμότητα των αναλυτικών δεδομένων ποιότητας για την έμφυλη βία, μέσω της συνεργασίας με τη Eurostat, το EIGE και τον FRA, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που προβλέπει η σύμβαση σε σχέση με τη συλλογή δεδομένων και την έρευνα, ενώ εισηγείται στην Επιτροπή να δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Έμφυλη Βία με ακριβή και συγκρίσιμα δεδομένα, ανάλογο του Κρατικού Παρατηρητηρίου για τη Βία κατά των Γυναικών.

 

Για τη σεξουαλική παρενόχληση και σεξισμό

Πιστεύοντας ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να δώσουν το παράδειγμα, τονίζεται ότι είναι σημαντική η θέσπιση επίσημων διαδικασιών για την καταγγελία της σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, καθώς και η ειδική κατάρτιση και οι ειδικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης ως μέσων για να επιβληθεί η αρχή της αξιοπρέπειας στην εργασία και να εφαρμοστεί η προσέγγιση της μηδενικής ανοχής.

Την ίδια στιγμή καλείται ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Προεδρείο και η διοίκηση του Κοινοβουλίου να συνεχίσουν να καταβάλλουν προσπάθειες ώστε να εξασφαλιστεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένας χώρος εργασίας απαλλαγμένος από παρενόχληση και σεξισμό, και να εφαρμόσουν τα ακόλουθα μέτρα, σύμφωνα με τα αιτήματα που εγκρίθηκαν στο ψήφισμα του 2017 σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης στην ΕΕ:

 

• Ανάθεση εξωτερικού ελέγχου των δύο υφιστάμενων επιτροπών για την καταπολέμηση της παρενόχλησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και διάθεση των αποτελεσμάτων στο κοινό.

• Ανασύνθεση των οργάνων για την καταπολέμηση της παρενόχλησης, με τη συμμετοχή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων στους τομείς του δικαίου, της υγείας και της θεραπείας, με πλήρη δικαιώματα ψήφου.

• Υλοποίηση υποχρεωτικών μαθημάτων κατάρτισης για το σεβασμό και την αξιοπρέπεια στο χώρο εργασίας για όλους τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και για όλες τις κατηγορίες προσωπικού.

Η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει δεσμευτεί να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες για την πάταξη της έμφυλης βίας, τη βελτίωση της στήριξης των θυμάτων, την προτεραιοποίηση της προσχώρησης της ΕΕ στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και την αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει η Συνθήκη, ώστε να προστεθεί η βία κατά των γυναικών στον κατάλογο των αναγνωρισμένων από την ΕΕ εγκλημάτων.

 

Στην Κύπρο

Παρά το ότι η Κύπρος έχει προσυπογράψει και κυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ύστερα από μακροχρόνια αδράνεια, εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία το γεγονός καθώς η κυβέρνηση καθυστερεί την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης και την υλοποίηση μέτρων πρόληψης και αντιμετώπισης, τα οποία προβλέπονται από τη Σύμβαση, γεγονός που μας εκθέτει διεθνώς.

Το Γυναικείο Κίνημα ΠΟΓΟ αγωνίζεται μαζί με όλες εκείνες τις προοδευτικές δυνάμεις στην Κύπρο μαζί και με την ομάδα του κόμματος της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Βόρειας Πράσινης Αριστεράς (GUE/ΝGL) για την εξάλειψη του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών. Αντιστέκεται στο μισογυνισμό και το σεξισμό, επιδιώκοντας σεβασμό για τις γυναίκες, ειδικότερα, των οποίων η ζωή έληξε με πράξη βίας που βασίζεται στο φύλο τους, τη δημιουργία μιας κουλτούρας αμοιβαίας αποδοχής και σεβασμού μεταξύ των φύλων, η οποία ωστόσο απαιτεί παράλληλα και μία άλλη κοινωνία, μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι θα βρίσκονται πάνω από τα κέρδη. Μια πιο δίκαιη κοινωνία, χωρίς κοινωνικές ανισότητες και με σεβασμό στον άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου.