Ανάγκη πολυεπίπεδου σχεδιασµού για αντιµετώπιση της νέας κρίσης

 

Οι προτάσεις των συντεχνιών και των εργοδοτών για αντιµετώπιση των επιπτώσεων από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία

ΠΕΟ: Να δηµιουργηθεί ασπίδα προστασίας των πολιτών από το ράλι αύξησης των τιµών

 

Του

Γιάννη Κακαρή

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αναµένεται να φέρει ακόµη µεγαλύτερες συνέπειες στην παγκόσµια οικονοµία, παρατείνοντας την κρίση που βιώνουµε τα τελευταία 12 χρόνια.

Πρόκειται για µια εξέλιξη η οποία θα µας επηρεάσει σε πολύ µεγάλο βαθµό, τουλάχιστον για το 2022, µε τον πληθωρισµό να εκτοξεύεται και τις αυξήσεις σε βασικά προϊόντα (κυρίως καύσιµα και σιτηρά) να είναι κατακόρυφες και να φορτώνονται ξανά στις πλάτες των εργαζοµένων και των λαϊκών στρωµάτων.

Θα αντέξουν οι κυπριακές τράπεζες;

Οι συνδικαλιστικές και οι εργοδοτικές οργανώσεις κλήθηκαν πρόσφατα σε έκτακτη σύσκεψη της Συµβουλευτικής Οικονοµικής Επιτροπής, κατά την οποία ο ∆ιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας διαβεβαίωσε πως δεν δηµιουργείται πρόβληµα στην επάρκεια του τραπεζικού µας συστήµατος, λέγοντας ότι οι τράπεζές µας µπορούν να αντέξουν σε αρκετά σενάρια.

Στη σύσκεψη συζητήθηκαν θέµατα οικονοµικής πολιτικής, καθώς και προτάσεις που κατατέθηκαν από τους κοινωνικούς εταίρους και συµφωνήθηκε όπως κατατεθούν γραπτώς οι προτάσεις των συµµετεχόντων και όπως συνεχιστεί ο κοινωνικός διάλογος.

Οι εισηγήσεις της ΠΕΟ

Όπως σηµείωσε η Γ.Γ. της ΠΕΟ, υπάρχουν επιπτώσεις που µπορούν προβλεφθούν, γι’ αυτό η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει µε έναν ολοκληρωµένο σχεδιασµό αντιµετώπισης των συνεπειών. Συγκεκριµένα, όπως είπε, η κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις. Από τη µια υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης της ανάπτυξης της χώρας µε κυπριακούς πόρους και από την άλλη ενός ολοκληρωµένου πακέτου διάβρωσης των εισοδηµάτων από την ακρίβεια.

Τόνισε επίσης ότι πρέπει να δηµιουργηθεί µια ασπίδα προστασίας των πολιτών από το ράλι τιµών που επικρατεί. Όπως ανέφερε, στη σύσκεψη ο Υπουργός Οικονοµικών δεν απέκλεισε την επιβολή πλαφόν σε κάποια προϊόντα, ωστόσο ανέπτυξε προβληµατισµούς στην εφαρµογή του.

Προς την κατεύθυνση αυτή η ΠΕΟ εισηγείται να ζητηθεί από την Ε.Ε. µέσα από υπάρχοντα εργαλεία (Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας), αλλά και µε νέα έκτακτα εργαλεία να στηρίξει τα κράτη-µέλη που θα πληγούν δυσανάλογα από τις κυρώσεις. Η Κύπρος είναι ένα από αυτά τα κράτη λόγω της µεγάλης εξάρτησης της οικονοµίας της από τον τουρισµό και τα καύσιµα.

Σε ό,τι αφορά το σχέδιο ανάκαµψης και ανθεκτικότητας, όπως και τον κρατικό προϋπολογισµό, η ΠΕΟ εισηγείται την επαναξιολόγηση προτεραιοτήτων και έργων που περιλήφθηκαν. Συγκεκριµένα εισηγείται:

-Επίσπευση έργων που θα υποβοηθήσουν την ανάπτυξη, π.χ. έργα στον κατασκευαστικό τοµέα, στον τοµέα της απεξάρτησης από το πετρέλαιο και της πράσινης µετάβασης.

-Επαναστόχευση προτεραιοτήτων µε την αξιοποίηση περισσότερων πόρων από το σχέδιο ανάπτυξης και ανθεκτικότητας για ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Για την αντιµετώπιση της ακρίβειας και στήριξη της αγοραστικής δύναµης των εισοδηµάτων, η ΠΕΟ προτείνει µείωση ΦΠΑ στα καύσιµα από 19% σε 9%, τερµατισµό διπλής φορολογίας στα καύσιµα, µείωση ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης και επιβολή πλαφόν σε είδη πρώτης ανάγκης. Επίσης, ζητά πλήρη απόδοση της ΑΤΑ (100%), άµεση ολοκλήρωση του διαλόγου για τον κατώτατο µισθό, αύξηση κοινωνικών επιδοµάτων, ΕΕΕ, ειδικά µέτρα στήριξης χαµηλοσυνταξιούχων (π.χ. συµπερίληψή τους στην ειδική διατίµηση του ηλεκτρικού ρεύµατος) και διασφάλιση επάρκειας σιτηρών µε επαναλειτουργία του σιλό Λεµεσού. Ακόμη, ζητά αναθεώρηση της στεγαστικής πολιτικής, µε διεύρυνση των κριτηρίων και αύξηση των χορηγιών για όλα τα στεγαστικά σχέδια.

Οι εισηγήσεις της ΣΕΚ

Η ΣΕΚ προτείνει να τεθεί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους στα καύσιµα και σε άλλα καταναλωτικά προϊόντα πρώτης ανάγκης, πλήρη επαναφορά της ΑΤΑ και καθολική εφαρµογή σε δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα. Επίσης, ζητά άµεση θέσπιση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού και απευθείας καταβολή του ΦΠΑ κατά τη συναλλαγή ενισχύοντας µε αυτόν τον τρόπο τα έσοδα του κράτους, δίνοντας τη δυνατότητα περαιτέρω στήριξης της κοινωνίας. Ακόμη, προτείνει την προώθηση πράσινων πολιτικών που θα λειτουργήσουν αντισταθµιστικά στις ρυπογόνες επιλογές και έναρξη του διαλόγου για την πράσινη φορολογική µεταρρύθµιση, η οποία θα µπορέσει να µειώσει τη φορολόγηση της εργασίας, επιβαρύνοντας τη φορολόγηση της ρύπανσης. Επιπλέον, προτείνει τη διεκδίκηση ευρωπαϊκών πόρων συµπληρωµατικά προς τις ήδη στρατηγικές στοχεύσεις (βλέπε Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας), έτσι ώστε να αξιοποιηθεί το Ταµείο Ενίσχυσης Νοικοκυριών και Επιχειρήσεων.

Οι εισηγήσεις της ΟΕΒ

Από την πλευρά της η ΟΕΒ ζητά να κινηθούµε γρήγορα µε λήψη µέτρων, καθώς «το πρόβληµα είναι τεράστιο και δεν µπορεί να το διαχειριστεί το κάθε κράτος µόνο του. Πρέπει να κάνουµε άµεσα σχέδια στήριξης». Συγκεκριμένα, η ΟΕΒ εισηγήθηκε τα εξής:

– Σχέδια στήριξης των επιχειρήσεων: Θα πρέπει να εκπονηθούν, στη βάση των πραγµατικών αναγκών, νέα σχέδια στήριξης των επιχειρήσεων. Τα σχέδια που διαµορφώθηκαν και υλοποιήθηκαν στη διάρκεια της πανδηµίας αποτελούν καλή βάση για διαµόρφωση των νέων σχεδίων στήριξης. Θεωρούµε επίσης αναγκαίο να ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση η δηµιουργία ενός νέου χρηµατοδοτικού εργαλείου στα πλαίσια ή στα πρότυπα του Next Generation EU και του Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας, δεδοµένου ότι η κάθε χώρα-µέλος από µόνη της θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να χρηµατοδοτήσει τη στήριξη της οικονοµίας.

– Σχέδια στήριξης της Απασχόλησης: Όπως έγινε κατά τη διάρκεια της πανδηµίας, θα πρέπει να στηριχθεί η απασχόληση και ειδικότερα: (α) στις παραδοσιακές τουριστικές περιοχές (ελεύθερη Αµµόχωστος και Πάφος στηρίζονται σε Ρώσους τουρίστες) και (β) στη Λεµεσό όπου εδρεύουν πολλές επιχειρήσεις µε συνδεόµενες δραστηριότητες µε την Ουκρανία και τη Ρωσία.

Σύµφωνα µε τον Γ∆ του ΚΕΒΕ, Μάριο Τσιακκή, «δεν µπορούν να γίνουν πολλά πράγµατα, ίσως πέρα από την επιβολή πλαφόν στο περιθώριο κέρδους», σηµειώνοντας ότι τα µέλη του ΚΕΒΕ εξακολουθούν να ζητούν πρόσληψη εργατών από τρίτες χώρες, ανεξάρτητα από τη µείωση του τουρισµού.

Επανακαθορισµός στόχων για τον Τουρισµό

Περίπου το 20% των τουριστικών ροών στην Κύπρο προέρχεται από τη Ρωσία, ενώ ενδεχοµένως λόγω του πληθωρισµού και της µείωσης της αγοραστικής δύναµης των µισθών, να υπάρξει επιπρόσθετη απώλεια τουριστών από άλλες χώρες.
Η επιβάρυνση της αγοράς από τους Ρώσους που αναμένουμε ότι δεν θα έρθουν υπολογίζεται στο 1,5% επί του ΑΕΠ. Σύµφωνα µε τον Υφυπουργό Τουρισµού, αναµένεται ότι θα χαθούν περίπου 800 χιλιάδες τουρίστες που έρχονταν από Ρωσία και Ουκρανία, σηµειώνοντας ότι είναι δύσκολο να καλυφθεί ολόκληρη η απώλεια, ωστόσο µπορεί να µετριαστεί.
Νέος στόχος, σύµφωνα µε τον Σάββα Περδίο, είναι να φτάσουµε τον τουρισµό του 2021 και όχι του 2019, κάτι που είναι ρεαλιστικό. Πρόσθεσε ότι το υφυπουργείο στοχεύει σε σταθερές αγορές, όπως Γερµανία, Ισραήλ, Ιταλία, Σουηδία, Γαλλία και Ουγγαρία. Αν αυξηθεί η πληρότητα αυτών των πτήσεων, από 70% σε 90%, τότε εξέφρασε αισιοδοξία ότι «θα σωθεί η παρτίδα».

Αντιµετώπιση της κρίσης στον Τουρισµό και άδειες απασχόλησης σε Ουκρανούς

Σε ό,τι αφορά την αντιµετώπιση της κρίσης που θα πλήξει τον τουρισµό, η ΠΕΟ προτείνει να γίνει εκστρατεία για νέες αγορές για κάλυψη της απώλειας από τη ρωσική και ουκρανική αγορά και να εφαρµοστούν σχέδια εγχώριου τουρισµού.

Σε ό,τι αφορά την εξασφάλιση προσωπικού, προτείνει να δοθεί προτεραιότητα στην επανεργοδότηση όσων εργάστηκαν το 2019 και να παγοποιηθούν οι διαδικασίες έκδοσης αδειών για πρόσληψη εργαζοµένων από τρίτες χώρες. Εάν κριθεί αναγκαίο, για ανθρωπιστικούς λόγους, να δοθεί η δυνατότητα προσωρινά για εργασία σε άτοµα από Ουκρανία ή Ρωσία, να διασφαλιστεί ότι αυτό γίνεται µε τις συµφωνηµένες διαδικασίες.

Και η ΣΕΚ ζητά επαναξιολόγηση των αναγκών της αγοράς εργασίας, λαµβάνοντας υπόψιν τη σοβαρή µείωση των αφίξεων λόγω της κρίσης, σηµειώνοντας ότι «τα νέα δεδοµένα ανατρέπουν την επιχειρηµατολογία που αναπτύχθηκε το προηγούµενο διάστηµα σε σχέση µε την ανάγκη παραχώρησης αδειών εργαζοµένων από τρίτες χώρες».

Η ΟΕΒ ζητά να παραχωρηθούν άδειες απασχόλησης αλλοδαπών τρίτων χωρών στον τουριστικό κλάδο και να παραχωρηθούν άµεσα άδειες απασχόλησης σε Ουκρανούς και Ρώσους πολίτες που βρίσκονται σήµερα στη χώρα µας και οι οποίοι, αποδεδειγµένα, δεν µπορούν να επιστρέψουν στις χώρες τους. Επίσης, να παραχωρηθούν ταχέως άδειες εισόδου και απασχόλησης σε όσους Ουκρανούς πρόσφυγες αποφασίσει η ∆ηµοκρατία να υποδεχτεί µέσα στα πλαίσια της συλλογικής αντιµετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης από τις µεγάλες προσφυγικές ροές.