Αναλώσιμοι οι εργαζόμενοι στο βωμό του κέρδους – Τρομάζουν τα στοιχεία και επιβάλλουν σημαντικές αλλαγές

Σύμφωνα με τη Γ.Γ. της ΠΕΟ, από το 2013-2017 ο δείκτης συχνότητας (τρόπος μέτρησης) των εργατικών ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 27,3%. Όπως εξήγησε ο καθηγητής Γιώργος Μπούστρας, του κέντρου CERIDES, τα ατυχήματα αποτελούν συνέπεια συνδυαστικών παραγόντων και συνήθως εκεί που σημειώνονται δεν υπάρχει γραπτή εκτίμηση κινδύνου, δεν προηγήθηκε εκπαίδευση των εργαζομένων, δεν υπάρχει πολιτική ασφάλειας και υγείας και δεν συμμετέχουν οι εργαζόμενοι στη λήψη αποφάσεων.

 

Του

Γιάννη Κακαρή

Τα τραγικά δεδομένα που εξήλθαν ως αποτέλεσμα της έρευνας του Υπουργείου Εργασίας σχετικά με τα εργατικά ατυχήματα, αποτυπώνουν το μέγεθος των προβλημάτων που υπάρχουν στους χώρους δουλειάς και επιβεβαιώνουν αυτό που γνωρίζαμε εμπειρικά. Ότι δηλαδή τα κέρδη των επιχειρηματιών μπαίνουν πάνω από την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων.

Ως εκ τούτου, οι συντεχνίες ΠΕΟ και ΣΕΚ συνεχίζουν τον αγώνα για να σταματήσουν να χάνονται ζωές στο μεροκάματο, υποδεικνύοντας προς το Υπουργείο Εργασίας και τους εργοδότες ότι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Οι προτάσεις τους είναι συγκεκριμένες και επιβάλλεται να υλοποιηθούν προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση και να μην υπάρξουν άλλοι εργαζόμενοι που δεν θα επιστρέψουν στις οικογένειές τους.

Η έρευνα της Ερευνητικής Ομάδας του Κέντρου Αριστείας CERIDES σε συνεργασία με το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας αφορά τα εργατικά ατυχήματα που έγιναν στην Κύπρο από το 1999 μέχρι το 2020 και εξέτασε 28.000 ατυχήματα.

Ένα στα 8 θανατηφόρα λαμβάνει χώρα Σάββατο

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 22,65% των εργατικών ατυχημάτων σημειώνονται στη μεταποίηση, 20,5% στις κατασκευές, 18,52% σε δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσίες εστίασης, 12,6% σε χονδρικό και λιανικό εμπόριο και 2,13% σε γεωργία, δασοκομία και αλιεία. Ωστόσο, οι πιθανότητες το εργατικό ατύχημα να καταστεί θανατηφόρο αυξάνονται κατακόρυφα στον τομέα των κατασκευών, με 38,36%, ενώ η μεταποίηση ακολουθεί με 18,37%. Ενώ δηλαδή οι εργασίες σε εργοτάξια, λατομεία, ορυχεία αντιστοιχούν στο 22% του συνόλου των εργατικών ατυχημάτων, οφείλονται για το 40% των θανατηφόρων ατυχημάτων.

Επιπλέον, αναλύοντας τις αιτίες των ατυχημάτων η έρευνα κατέδειξε ότι το 33% αυτών οφείλεται σε πτώση.

Άλλο αξιοπρόσεκτο εύρημα της έρευνας ήταν ότι 1 στα 14 εργατικά ατυχήματα και 1 στα 8 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα λαμβάνει χώρα Σάββατο. Το συγκεκριμένο εύρημα δείχνει τις συνέπειες της εντατικοποίησης της εργασίας (πίεση και ανεπαρκής χρόνος ξεκούρασης), αφού εργάζονται 6 μέρες την εβδομάδα.

Το 45% των ατυχημάτων στις υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης αφορούσαν άτομα 18-19 ετών. Αντίθετα, στον τομέα των κατασκευών το 50% των ατυχημάτων αφορούσαν άτομα 65 ετών και άνω, κάτι που δείχνει πως είναι επιτακτική η ανάγκη για μείωση του ορίου συνταξιοδότησης, ιδιαίτερα σε αυτά τα επαγγέλματα, σε συνδυασμό με την κατάργηση του πέναλτι 12%.

Στα θανατηφόρα ατυχήματα, το 25% των ατόμων ηλικίας 20-24 ετών προέρχονταν από τη γεωργία, δασοκομία και αλιεία, ενώ το 40% από τις κατασκευές.

Επιπλέον, 43% των θανατηφόρων ατυχημάτων είναι αλλοδαποί εντός και εκτός ΕΕ, με αυξημένη την πιθανότητα στους αλλοδαπούς που προέρχονται από τρίτες χώρες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καθηγητής Γιώργος Μπούστρας, του κέντρου CERIDES, κατά την παρουσίαση της έρευνας είπε ότι «τα ατυχήματα αποτελούν συνέπεια συνδυαστικών παραγόντων και συνήθως εκεί που σημειώνονται δεν υπάρχει γραπτή εκτίμηση κινδύνου, δεν προηγήθηκε πρόγραμμα εκπαίδευσης των εργαζομένων, δεν υπάρχει πολιτική ασφάλειας και υγείας και δεν συμμετέχουν οι εργαζόμενοι στη λήψη αποφάσεων για την ασφάλεια και την υγεία».

Από την πλευρά του ο αναπληρωτής διευθυντής του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ), Μάριος Κουρτελλής, εκτίμησε ότι η ισχύουσα νομοθεσία έχει όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την πρόληψη των ατυχημάτων και εναπόκειται στους εργοδότες και τους εργαζόμενους να κάνουν ό,τι τους αναλογεί.

Kέρδος με κάθε τίμημα…

Την Τετάρτη η ΠΕΟ πραγματοποίησε κινητοποίηση στα πλαίσια της εβδομάδας Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία. Η πορεία κατέληξε στο Υπουργείο Εργασίας, όπου επιδόθηκε υπόμνημα με τις διεκδικήσεις της ΠΕΟ.

Στην ομιλία της η Γ.Γ. της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, είπε ότι από το 2013-2017 ο δείκτης συχνότητας των εργατικών ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 27,3% και πρόσθεσε πως «ιδιαίτερα αυξημένα είναι τα ατυχήματα σε τομείς έντασης εργασίας, όπως ο επισιτιστικός τομέας και οι κατασκευές».

Η Γ.Γ. της ΠΕΟ κατέδειξε πως «το “οικονομικό θαύμα” που κατά κάποιους συντελέστηκε, πέραν από το ότι στηρίχθηκε στην υποβάθμιση των μισθών, στο να γίνει η εργασία πιο φθηνή, έγινε και σε βάρος της εργασίας με ασφάλεια και υγεία». Όπως εξήγησε, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επικράτησαν τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, κατά κύριο λόγο στόχευσαν στη μείωση του εργατικού κόστους μέσα από την απορρύθμιση της εργασίας. Ανάμεσα στις πολλές αρνητικές επιπτώσεις που είχαν για τον κόσμο της εργασίας, επέδρασαν αρνητικά και στον τομέα της Ασφάλειας και Υγείας. «Τα εργατικά ατυχήματα στην καταπληκτική τους πλειοψηφία έχουν έναν κοινό συντελεστή και αυτός ακούει στο όνομα κέρδος με κάθε τίμημα, ακόμα και αν το τίμημα είναι η ίδια η ανθρώπινη ζωή», πρόσθεσε.

Ελλιπής πρόληψη και επίβλεψη

Στο υπόμνημα προς τον Υπουργό Εργασίας επισημαίνεται ότι υπάρχει ελλιπής πρόληψη και επίβλεψη εκ μέρους των εργοδοτών και του κράτους για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.

Χαρακτηριστικά η Σ. Χαραλάμπους είπε ότι από τα 115.000 υποστατικά που με βάση το Νόμο πρέπει να επιθεωρούνται για σκοπούς συμμορφώσεως με το Νόμο για την Ασφάλεια και Υγεία, στο σύστημα καταχώρισης του ΤΕΕ υπάρχουν μόνο 43.000 και «από αυτά τα 43.000 μόνο σε 546 χώρους υπάρχουν δηλωμένες Επιτροπές Ασφαλείας».

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η μάστιγα των εργατικών ατυχημάτων και θανάτων, η ΠΕΟ πρότεινε μια σειρά από μέτρα, μεταξύ των οποίων:

1. Η έναρξη εκστρατείας για δημιουργία Επιτροπών Ασφάλειας και Υγείας σε όλους τους χώρους εργασίας, τις οποίες έμπρακτα το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας να στηρίξει για να μην είναι απλά διακοσμητικός ο ρόλος τους.

2. Όλοι οι εργοδότες, με σχετική νομοθεσία, να υποχρεώνονται να παρέχουν κατάρτιση σε θέματα ασφάλειας και υγείας σε όλους τους νεοεισερχόμενους εργαζόμενους.

3. Υποχρεωτική εισαγωγή των συμφωνημένων Προτύπων Ασφάλειας και Υγείας σε όλους τους κλάδους.

4. Εισαγωγή της υποχρέωσης για κατοχή πιστοποιητικών συμμόρφωσης σε θέματα ασφάλειας και υγείας για όσες επιχειρήσεις αιτούνται δημόσια προσφορά ή χορηγίες.

5. Να στελεχωθεί το Τ.Ε.Ε. με ικανοποιητικό αριθμό επιθεωρητών και να εκσυγχρονιστούν και απλοποιηθούν οι διαδικασίες επιθεώρησης.

6. Προώθηση μέτρων που να κάνουν πιο διαφανείς τις διαδικασίες διερεύνησης εργατικών ατυχημάτων.

7. Δημιουργία του αναγκαίου μηχανισμού για τον έλεγχο εφαρμογής του νόμου για την υποχρεωτική Ασφάλεια Ευθύνης Εργοδότη.

Σειρά προτάσεων έχει καταθέσει και η ΣΕΚ, η οποία συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό με την ΠΕΟ, όπως στη στελέχωση του ΤΕΕ και τη νομοθετική ρύθμιση για υποχρέωση των εργοδοτών να εφαρμόζουν πιστοποιημένα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Προτείνει επίσης την αναθεώρηση του ύψους των ποινών εκεί και όπου παρατηρούνται παραβιάσεις.

ΟΕΒ: Θέμα εκπαίδευσης και εφαρμογής των νόμων

Από την πλευρά της η ΟΕΒ, διά της διευθύντριας του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων, Λένας Παναγιώτου, ανέφερε στη «Χαραυγή» ότι από τη στιγμή που υπάρχει έστω και ένας θάνατος ή ένα σοβαρό περιστατικό, τότε έχουμε πολλά να κάνουμε.

Σχολιάζοντας το γεγονός ότι η έρευνα του υπουργείου κατέδειξε τεράστιες ευθύνες στους εργοδότες, ανέφερε ότι αποποιούνται των ευθυνών τους, οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή ή όχι των νομοθεσιών. Υπέδειξε ότι οι εργοδότες πρέπει να εκπονούν τις εκτιμήσεις κινδύνου και να μη μένουν στα χαρτιά, αλλά να τις εφαρμόζουν, προσθέτοντας πως «πρέπει να διδάξουμε και στις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, ώστε να τους οδηγήσουμε στην πλήρη συμμόρφωση με τις νομοθεσίες».

Γι’ αυτό η ΟΕΒ εφαρμόζει αρκετά προγράμματα, τα οποία επικεντρώνονται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν και το 95% των μελών της.