Ανάλυση: Η παράταση του αδιεξόδου εδραιώνει τον διαχωρισμό

Δύο οικονομολόγοι αναλύουν τις πραγματικότητες από τη μη λύση του Κυπριακού

  • «Κύπρος 2025: Εφιάλτης με άλυτο το Κυπριακό»
  • Δύο οικονομολόγοι αναλύουν τις πραγματικότητες από τη μη λύση του Κυπριακού

Της Αντωνίας Λαμπράκη

Οι επιπτώσεις από τη λύση ή τη μη λύση του Κυπριακού ήταν το θέμα μιας ενδιαφέρουσας εκδήλωσης, που διοργάνωσε πρόσφατα ο Όμιλος Προβληματισμού για Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας-ΟΠΕΚ, υπό τον τίτλο «Κύπρος 2025: Εφιάλτης με άλυτο το Κυπριακό».

Ο χρονικός ορίζοντας είναι συμβολικός, αλλά συνάμα και ουσιαστικός, καθώς το 2025 θα συμπληρώνονται 51 χρόνια, μισός αιώνας από την τουρκική εισβολή και παράλληλα 14 χρόνια μετά την κατάθεση του Σχεδίου Ανάν, όταν οι Ε/κ το απέρριψαν, ενώ οι Τ/κ έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης.

Δύο γνωστοί οικονομολόγοι, οι Συμεών Μάτσης και Γιώργος Ευσταθίου, σκιαγράφησαν το νέο οικονομικο-κοινωνικό περιβάλλον, όπως διαμορφώνεται στα κατεχόμενα, εστιάζοντας στη ραγδαία ανάπτυξη της οικονομίας του ψευδοκράτους με αφετηρία το 2004 και εντεύθεν και παράλληλα, τις μελλοντικές προοπτικές της κυπριακής οικονομίας στο ενδεχόμενο επίλυσης του Κυπριακού.

Οι ενδιαφέρουσες εισηγήσεις των δύο ομιλητών επιβεβαιώνουν, με την παράθεση στοιχείων, ότι ο χρόνος είναι αδυσώπητος και φθοροποιός και λειτουργεί καταλυτικά στη συνείδηση και των δύο κοινοτήτων, στοιχείο που σταδιακά διεμβολίζει την πίστη επίλυσης του Κυπριακού.

Κοινή συνισταμένη των ομιλητών ήταν η αναγκαιότητα επίδειξης πολιτικής βούλησης, ώστε να δικαιωθεί το όραμα για επανένωση, σταθερότητα και ανάπτυξη στη χώρα μας.

Ειδικότερα, ο κ. Μάτσης κατέθεσε ενδελεχή ανάλυση των πολυεπίπεδων αλλαγών που επήλθαν στην οικονομία του ψευδοκράτους, ως αποτέλεσμα της βαθύτερης διείσδυσης της Τουρκίας στη λειτουργία του.

Ο ομιλητής εστίασε την προσοχή του ακροατηρίου σε εφτά παραμέτρους-αλλαγές, που κατά την άποψή του, δημιουργούν νέα δεδομένα και τετελεσμένα. Τα στοιχεία που παρέθεσε προέρχονται από τη Στατιστική Υπηρεσία των κατεχόμενων περιοχών.

Οι εφτά διαφοροποιήσεις ιεραρχικά συνοψίζονται ως ακολούθως: 

Κατασκευή αγωγού μεταφοράς νερού από την Τουρκία:

Πρόκειται για ένα τεράστιο έργο υποδομής που συνοδεύεται με τη δημιουργία μεγάλου εργοστασίου επεξεργασίας νερού στη Μύρτου.

Ραγδαία αύξηση πληθυσμού:

  • Με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία, ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού μετά το 2004 μέχρι το 2017 επιταχύνθηκε κατά μέσο όρο με 3,4% ετησίως.
  • Η πληθυσμιακή αύξηση οφείλεται στην έντονη οικονομική ανάπτυξη που προσέλκυσε εργατικό δυναμικό, κυρίως από την Τουρκία.
  • Αποδίδεται, επίσης, στη ραγδαία αύξηση των φοιτητών, από 30.600 σε 101.000 το 2018.
  • Το 2017 οι εκτιμήσεις ανέβαζαν τους κατοίκους των κατεχομένων στις 345.000, αριθμός κατά πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με το πληθυσμιακό μέγεθος του 1974. •Ο πληθυσμός στο Βαρώσι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, δεν υπερέβαινε τις 41.000 και το 1973 τις 39.000. Δηλαδή, η Αμμόχωστος σήμερα, παρόλο που δεν διαθέτει τουριστική και ξενοδοχειακή δραστηριότητα και το λιμάνι υπολειτουργεί, έχει μεγαλύτερο πληθυσμό από το 1973.
  • Η επαρχία Κερύνειας, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είχε 33.200 κατοίκους και η επαρχία στο σύνολό της 69.200. Σήμερα ο πληθυσμός της υπολογίζεται ότι έχει ξεπεράσει τις 50.000. Η Μόρφου, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, αριθμούσε 18.000 κατοίκους, αριθμός μεγαλύτερος αυτού του 1974.

Οικονομική ανάπτυξη:

  • Η οικονομία των κατεχομένων μετά το 2003 έχει επιτύχει πολύ υψηλό μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ, που κατά την περίοδο 2003-2017 εκτοξεύθηκε στο 8,5%. Ως αποτέλεσμα αυτής της ραγδαίας ανάπτυξης το τ/κ ΑΕΠ σε σταθερές τιμές του 1977, είναι σήμερα τριπλάσιο σε σχέση με το επίπεδο του 2003. Την ίδια περίοδο το ΑΕΠ στις ελεύθερες περιοχές ανέβηκε μόλις στο 30% ή με το 1,8% ετησίως ως αποτέλεσμα της τραπεζικής κρίσης.

Η μεγάλη διαφορά στο ρυθμό ανάπτυξης της παραγωγής κατέληξε σε σμίκρυνση του χάσματος μεταξύ του πραγματικού κατά κεφαλή ΑΕΠ μεταξύ Ε/κ και Τ/κ. Το 2003 το κατά κεφαλή ΑΕΠ των Τ/κ μόλις που ανερχόταν στο 30% του αντίστοιχου των Ε/κ. Ωστόσο, την περίοδο 2014-2017 εκτοξεύθηκε και κυμαινόταν μεταξύ του 55%-60%.

Επομένως, τόνισε ο κ. Μάτσης, «το διαφορετικό επίπεδο διαβίωσης δεν αποτελεί πλέον πλεονέκτημα της ε/κ πλευράς για να το προσφέρουμε, με αντάλλαγμα την ασφάλεια που επιζητούσαμε». Οι Τουρκοκύπριοι, πρόσθεσε χαρακτηριστικά, «δεν είναι πλέον οι φτωχοί αδελφοί μας που αναμένουν τη λύση του Κυπριακού για να ευημερήσουν και να βελτιώσουν το επίπεδο του εισοδήματός τους, σήμερα τα οικονομικά δεδομένα δείχνουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα και η καταναλωτική συμπεριφορά των Τ/κ αποδεικνύει ακριβώς αυτή την αλλαγή».

Επέκταση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και ο ρόλος της στην ανάπτυξη της τ/κ οικονομίας:

  • Η λειτουργία των πανεπιστημίων οδήγησε στην ενίσχυση της εξάρτησης της τ/κ κοινότητας από την Τουρκία. Τη διετία 2017-2018 λειτουργούσαν 17 Πανεπιστήμια σε σύγκριση με μόνο 6 την περίοδο 2003-2004 και νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο αριθμός τους υπερβαίνει τα 20.
  • Ο συνολικός αριθμός των φοιτητών αυξήθηκε από 30.600 την περίοδο 2003-2004 σε 100.900 το 2017-2018.
  • Οι Τούρκοι φοιτητές από 18.300 την περίοδο 2003-2004 αυξήθηκαν στις 56.000 το 2017-2018.
  • Καταγράφεται μεγάλη προσέλκυση φοιτητών από τρίτες χώρες, από 2.300 (2003-2004), ανήλθαν στις 31.600 άτομα (2017-2018).
  • Ο αριθμός των Τ/κ φοιτητών παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα, από 9.900 σε 13.300 άτομα.
  • Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση αποτελεί την κύρια πηγή εισπράξεων ξένου συναλλάγματος, το 2017 το ποσό έφτασε το €1 δισ. ξεπερνώντας τον τουρισμό.

Αύξηση τουριστών, δημιουργία ξενοδοχείων και καζίνο:

  • Το 2003 οι τουρίστες που επισκέφθηκαν τα κατεχόμενα ανέρχονταν σε 470.000 από τους οποίους οι 340.000 ή 72% προέρχονταν από την Τουρκία.
  • Σήμερα ο αριθμός ξεπέρασε το 1,7 εκατ. από τους οποίους το 1,3 εκατ. ή το 75% προέρχεται από την Τουρκία.
  • Διευρύνονται οι μεγάλες επενδύσεις σε πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες που πραγματοποιούνται κυρίως από Τούρκους επιχειρηματίες.
  • Η δυναμικότητα σε ξενοδοχειακά κρεβάτια αυξήθηκε από 11.900 το 2003 στις 22.000 το 2017.
  • Το 2017 λειτουργούσαν 30 καζίνο, από 17 το 2003 και σε αυτή τη δραστηριότητα απασχολούνταν 7.000 εργαζόμενοι.

Οικονομική ανάπτυξη-δημιουργία ευκαιριών επικερδούς απασχόλησης:

  • Η αύξηση της επικερδούς απασχόλησης αυξήθηκε από 87.000 το 2004 σε 121.000 εργαζόμενους το 2017.
  • Από το 2011 η ανεργία είναι χαμηλότερη στην τ/κ οικονομία από ό,τι στην ε/κ. Ο αριθμός των άνεργων Τ/κ μειώθηκε μετά το 2009 από 12.900 σε 7.500 το 2017, που αντιπροσωπεύει το 5.8% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.
  • Οι ευκαιρίες απασχόλησης επέτρεψαν στους Τ/κ να μειώσουν την εξάρτησή τους από την ε/κ οικονομία. Το 2018 απασχολούνται μόνο 1.500 Τ/κ εργαζόμενοι.

Εμπορικές ανταλλαγές και διακίνηση ατόμων μεταξύ των δύο πλευρών:

  • Οι αποφάσεις της ΕΕ με τον κανονισμό της Πράσινης Γραμμής και η διάνοιξη των οδοφραγμάτων επέφεραν σημαντικές αλλαγές.
  • Την περίοδο 2004-2018 πραγματοποιείται ετήσιο εμπόριο με μεγάλα πλεονάσματα για τους Τ/κ. Η συνολική αξία των πωλήσεων των Τ/κ εμπόρων ανήλθε στα €67.5 εκατ. έναντι μόνο €16.4 εκατ. πωλήσεων από τους Ε/κ εμπόρους, δίνοντας πλεόνασμα στους Τ/κ €51 εκατ.
  • Στο λιανικό εμπόριο (πληροφόρηση από τη χρήση πιστωτικών καρτών), οι Τ/κ ξόδευαν περισσότερα στα καταστήματα της ε/κ πλευράς. Την περίοδο 2009-2013 οι αγορές τους ανήλθαν σχεδόν στα €90 εκατ. και ήταν υπερδιπλάσιες των δαπανών των Ε/κ που κυμαίνονταν στα €42 εκατ. αποδίδοντας πλεόνασμα για τους Ε/κ επιχειρηματίες €48 εκατ.
  • Η υποτίμηση της τουρκικής λίρας δημιούργησε νέο καθεστώς, οι Ε/κ δαπανούν μεγαλύτερα ποσά και από 10 εκατ. ευρώ ετησίως, οι δαπάνες αυξήθηκαν στα €15 εκατ. το 2018 και στα €21 εκατ. το 2019
  • Οι Τ/κ καταναλωτές μείωσαν τις αντίστοιχες δαπάνες τους, από €26 εκατ. σε €17.6 εκατ. (2017 και 2018, αντίστοιχα) και €18.8 εκατ. το 2019. Με αποτέλεσμα το 2019, για πρώτη φορά, το πλεόνασμα ήταν υπέρ των Τ/κ.

«Οι κοινότητες τσιμεντώνουμε το διαχωρισμό»

Με βάση τις νέες οικονομικοκοινωνικές και άλλες συνθήκες στις κατεχόμενες περιοχές, ο κ. Μάτσης ολοκλήρωσε την παρουσίαση καταθέτοντας την ανησυχία του για τη μελλοντική πορεία της χώρας μας.

«Βασικά αργήσαμε, έχουμε τσιμεντώσει το διαχωρισμό, θεωρώ ότι η οικονομική ανάπτυξη δημιουργεί δεδομένα που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τη λύση, αλλά οι διασυνδέσεις που αναπτύχθηκαν είναι περιορισμένες και δεν αποτελούν εχέγγυο για το μέλλον, καθώς οι δύο κοινότητες σταδιακά και σταθερά έχουν τσιμεντώσει το διαχωρισμό, οι Τ/κ με ξενοδοχεία, πανεπιστήμια και πολλά τζαμιά, ενώ οι Ε/κ με ουρανοξύστες, την αδυναμία μας να εξεύρουμε συμβιβασμούς, που έχει διαφοροποιήσει δραματικά την κατάσταση στο έδαφος και διαιωνίζει την παραμονή ξένων χρηστών και την επιμονή μας να αξιοποιήσουμε τους υδρογονάνθρακες μόνο για τις ανάγκες της ε/κ κοινότητας.»

 

Ξεφουσκώνει σταδιακά το αερόστατο της οικονομίας

Η δεύτερη εισήγηση στην εκδήλωση του ΟΠΕΚ αφορούσε στις οικονομικές πτυχές και επιπτώσεις από τη μη επίλυση του Κυπριακού, θέμα που ανέλυσε ο οικονομολόγος Γιώργος Ευσταθίου. Ο ομιλητής σκιαγράφησε το χάρτη του παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος και πώς σειρά παραγόντων επηρεάζουν την πορεία της κυπριακής οικονομίας. «Παρατηρείται επιβράδυνση της ανάπτυξης τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην παγκόσμια οικονομία και ο εμπορικός πόλεμος που επέβαλε η διακυβέρνηση Τραμπ, το Brexit, η εξάπλωση της επιδημίας του κορονοϊού, η αυξανόμενη πίεση στις οικονομίες και πολίτες από τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, είναι παράγοντες που θα επηρεάσουν περαιτέρω αρνητικά το οικονομικό κλίμα, θα επιβραδυνθεί η ανάπτυξη με πολύ πιθανή την είσοδο σε νέο κύκλο παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης» ανέφερε, προσθέτοντας ότι «η ισχυρή εξάρτηση της εγχώριας οικονομίας από τον τομέα των υπηρεσιών, ο οποίος βασίζεται στο διεθνές περιβάλλον, οι διαφοροποιήσεις του οποίου επηρεάζουν σημαντικά την ευρωστία του, καθιστούν την κυπριακή οικονομία εξαιρετικά ευάλωτη».

Προς ενίσχυση της επιχειρηματολογίας του, ο ομιλητής παρέπεμψε στις αναθεωρημένες προβλέψεις «που δεικνύουν πως η κυπριακή οικονομία θα εισέλθει σε φάση επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης με ρυθμούς αύξησης 2,0%-2,5% την περίοδο 2020-2021, έναντι των υψηλών ρυθμών στην πενταετία 2015-2020.

Ειδικότερα, ο κ. Ευσταθίου αποτύπωσε το χάρτη της οικονομικής δραστηριότητας ως ακολούθως:

  • Τουρισμός: παρατηρείται σταθεροποίηση σε αφίξεις τουριστών στα 3,9 εκατ. με συνεχή ανησυχητική ετήσια μείωση της κατά κεφαλής δαπάνης, με μείωση των συνολικών εσόδων κατά 1,5%.
  • Το τουριστικό μοντέλο είναι σχεδόν μονοδιάστατο, εξαντλήσαμε τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον, πουλώντας ένα προϊόν που βασίζεται στον ήλιο και στη θάλασσα, περιοριζόμενοι σε τουρίστες κυρίως χαμηλού κόστους.
  • Κατασκευές: Η εισαγωγή ολοένα αυστηρότερων κριτηρίων που αφορούν στις πολιτογραφήσεις αλλοδαπών υπηκόων, υπό την πίεση των Ευρωπαίων, αναμένεται να επιβραδύνει την ανάπτυξη του τομέα.

Ήδη, παρουσιάζονται φαινόμενα αναντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε κατοικίες υψηλού κόστους, με αποτέλεσμα να αναβάλλεται η έναρξη κατασκευαστικών εργασιών σε αδειοδοτημένους πολυώροφους πύργους.

  • Η στροφή προς χαμηλού και μεσαίου κόστους κατοικίες που θα απευθύνονται στην εγχώρια αγορά δεν θα είναι εύκολη γιατί θα προσκρούει σε ζητήματα χρηματοδότησης και στις υψηλές τιμές που αποκτήθηκαν τα οικιστικά τεμάχια από τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης.
  • Τραπεζικός τομέας: Ο άλλοτε γίγαντας της οικονομίας αποτελεί πια τον μεγάλο ασθενή, με κίνδυνο η ασθένεια να εξελιχθεί σε ανίατη. Τα ΜΕΔ παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, ο ιδιωτικός δανεισμός είναι σε ποσοστό ο ψηλότερος στην Ευρώπη, γεγονότα που καθιστούν τη στήριξη της ανάπτυξης, επιχειρήσεων και νοικοκυριών, προβληματική.
  • Επαγγελματικές, συμβουλευτικές, τεχνικές υπηρεσίες: Ο τομέας που αναπτύχθηκε μεν ραγδαία, αλλά τώρα βρίσκεται σε συνεχή υποχώρηση. Η ασύδοτη και ανεξέλεγκτη πορεία του, υποχρέωσαν την ΕΕ και άλλους διεθνείς Οργανισμούς να θέσουν τη χώρα μας υπό επιτήρηση, επιβάλλοντας αυστηρά μέτρα ελέγχων σε ό,τι αφορά στις δραστηριότητες που αφορούν στη νομιμοποίηση κερδών που προέρχονται από παράνομες δραστηριότητες.
  • Η πιθανή υιοθέτηση ελάχιστου κοινού εταιρικού φορολογικού συντελεστή στην ΕΕ θα επιδεινώσει περαιτέρω τα οικονομικά δεδομένα του τομέα.
  • Προοπτικές ανάπτυξης: Όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία σε συνδυασμό με την αναποτελεσματική και δαπανηρή κρατική μηχανή, το υψηλό δημόσιο χρέος και τα πολλαπλά εμπόδια και προβλήματα που προκύπτουν από τη διχοτόμηση της χώρας μας «δεν μας επιτρέπουν να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι για την πορεία της οικονομίας, η οποία σταδιακά ξεμένει από δυναμική και αποθέματα, με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται ο ρυθμός ανάπτυξης που μεσοπρόθεσμα πιθανόν να οδηγήσει σε οικονομική ύφεση» προειδοποίησε ο κ. Ευσταθίου.

 

Το δέντρο και το δάσος

Η δεύτερη ενότητα της εισήγησης του κ. Ευσταθίου είχε τον τίτλο «Προοπτικές–Προκλήσεις – το Μέρισμα από πιθανή Επίλυση». Ο ομιλητής ανέπτυξε τις μελλοντικές προοπτικές, αλλά και τα προβλήματα που ενδεχομένως να εκδηλωθούν στο σενάριο επίλυσης του Κυπριακού.

Κατά τον ομιλητή «πιθανόν βραχυπρόθεσμα να προκληθούν προβλήματα και ανισορροπίες στην πρώτη περίοδο (στήριξη τ/κ συνιστώντας κρατιδίου, περιουσιακό, δαπάνες κεντρικής κυβέρνησης) και είναι σε αυτές τις πιθανές επιπτώσεις που στηρίζονται οι οπαδοί του status quo για να στήσουν τη βιομηχανία φόβου και της κινδυνολογίας» είπε ο εισηγητής, σημειώνοντας ότι «την οικονομία πρέπει να την προσεγγίζουμε, όχι μόνο στη βραχυπρόθεσμή της διάσταση, αλλά και σε βάθος χρόνου» και παρέπεμψε στο παράδειγμα της ενοποιημένης Γερμανίας, αναγνωρίζοντας ότι «τα πρώτα χρόνια χρειάστηκε να γίνουν θυσίες, αλλά στην πορεία η οικονομία καταγράφει αναπτυξιακό ρυθμό».

Τούτων λεχθέντων, ο κ. Ευσταθίου σημείωσε ότι «την προοπτική της λύσης θα πρέπει να την προσεγγίσουμε, όχι μόνο στις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, αλλά κυρίως, από τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα που θα δημιουργούνται».

Τα οποία πλεονεκτήματα ιεράρχησε ως ακολούθως:

  • Εξασφάλιση πολιτικής σταθερότητας,
  • επέκταση του οικονομικού χώρου και συνεπακόλουθη δημιουργία οικονομιών κλίμακας,
  • αξιοποίηση του οικονομικού δυναμικού και των δυνητικών πλεονεκτημάτων τα οποία λόγω της διαίρεσης βρίσκονται σε αδράνεια,
  • δημιουργία συνθηκών ελέγχου και ισορροπίας στη διακυβέρνηση που θα επιβάλλει ένα σύγχρονο σύνταγμα/νομοθετικό πλαίσιο,
  • ευκαιρίες επενδύσεων που θα προκύψουν και θα διασφαλίσουμε σταθερούς υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σε βάθος 20ετίας, το αποτέλεσμα των οποίων θα είναι η αύξηση του ΑΕΠ συνολικά και ως κατά κεφαλή, σε συνδυασμό με τη δημιουργία μεγάλων ευκαιριών απασχόλησης, και θα χρηματοδοτήσει σε σημαντικό βαθμό την επίλυση του περιουσιακού ζητήματος.

Ως αποτέλεσμα της επίλυσης του Κυπριακού, κατά τον εισηγητή, θα υπάρξουν πολλαπλές ευεργετικές επιπτώσεις στην οικονομία που συνοπτικά κωδικοποιούνται ως ακολούθως:

  • Προσέλκυση κεφαλαίων για κατασκευή υποδομών, ιδιαίτερα στο τ/κ συνιστών κρατίδιο και στις περιοχές που θα επιστραφούν,
  • προσέλκυση επενδύσεων σε τουρισμό, ακίνητα, ναυτιλία, τεχνολογίες, πράσινη ενέργεια/οικονομία κ.λπ.,
  • επιστροφή Βαρωσίων: η επιστροφή της πόλης και η ανάπτυξή της στα πλαίσια ενός ευρύτερου πλαισίου ενοποιημένου οικονομικού και γεωγραφικού χώρου και υλοποιώντας αναπτυξιακά χαρακτηριστικά πράσινης και έξυπνης πόλης θα δημιουργήσει, τουλάχιστον, 12.000 επιπρόσθετες κλίνες με προσέλκυση 500.000 τουριστών και δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας,
  • άρση εμποδίων που λειτουργούν εκ μέρους της Τουρκίας για ναυτιλία, αεροπλοΐα κ.λπ.,
  • πρόσβαση σε μια αγορά της τάξης των 80 εκατ. πολιτών,
  • ανάδειξη της χώρας σε ενιαίο κέντρο ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης,
  • αξιοποίηση αποθεμάτων φυσικού αερίου στα πλαίσια μιας win-win συμφωνίας, που θα λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα όλων των χωρών της περιοχής.
Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy